Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 179, 4 December 1893 — NA LETA [ARTICLE]

NA LETA

fAole o makon m&kemake e lawe i ke koikoi o na hal& no na m&nao i hoopnka i& mal&Io o keia poo e ko makou poe meaMeau. I 0 ka Oikana Eoonaauao, oia kekahi o na Oihana Holomna loa ma Hawaii nei, mamuli o ke alakai ikaika ana a Tifl. Tffa.br>a. TVTi<rirvnn-īn-E Mb. Lukaeoopokopono; Aloha oe:— E olnola oe e ae mal ia’n no kekahi wahi kaawale o kau nupepa, e hoike aku īmua o ko kaua lahui no kela kumumanao e kau ae la maluna. Ma ka hoīke a ka moolelo Hawail, aole i hala elima mahina mai ka hoomaka īa ana o ka hoonaauao ana aia he hoike kula pualu ma ke kahua o Hawaiahao, mamnli o ke a s o ana a BIaamn?makua. ;A mahope koke oiamanawa, ua holo hikiwawe loa aku la ka laha ana a pnni ka Paeaina. E hpomanao kakou, ma ka la 30 o&TarakI, 1820, ua ka ae la o Kakina me Binamu maKallua, Hawaii, a ma ka la 18 o Aperila, 1820, ua holo aku la-oia noHonolulu a hoolaha i keia naauao, a ma ka malama o lulai oia makahiki no, ua ku mai la o Messrs Whitney a me Euggler ma ke ano kumuaohoonaauao, a holo laua no HauaL A ma ka la 4 o Apeiila, 1823. ku mai o Mr. Ellis Kaelelki mai Tahitl mai, a ma kala T27 o Aperila oia makahiki no, hiki elua mai na makua Misionari, a ma ka la 30 o Maraki, 1828, hiki mai ka huakai ekolu a na makua MisionarI, Ma lune 7, 1831, hiki mai ka eha o na makua MisionarI, a ma ka malama o Sepatemaba oia makahiki no, ua kukulu ia ke kula nui o Lahalnaiuna e hoomaka ana ia manawa, a na ia kula nui I hōoia mal ua laha ka hoonaauao a puni ka Paeaiua. MakamalamaoMei 17, 1843, ua hiki hou mai ka elima o na makua Misionari, a ua kukuluiana i kula nui o Kapunahou, Kula Hanai o Hilo, Waioli ma Kauai, kula nui o na alii, (Royal School) i keia wa o Eīihehuna, Ha like keīa mau kula nui me kekahi hale hana uwila, e holo ana ka malamalama o ka naauao a puni ka aina. Ua a’o ia 1 ka naauao mai ka huke haihala a na hnke o na ano a pau, a mai ka oleio j

Beritama a i ka olelo Hawaii, Parani Pukiki, Paniolo, Pake, lapana, Geremania, Latina, Hebera, Helene, a heaha aku ka hua ī koe i Tahiti aina e? Ua hiki ia oe eke kanaka Hawaii ke ka ilona a kaena iho, aole he lua ona mokapanl iloko o ka Polaneaia, īaia Hikina, Anseteralia, e loaa mai oe e HawaiL a ua hela pa ia kakoa me na aupani nai 0 ka honua ma ka Papa o ka naaaao. A iloko o keia maa makahiki he umi aoi aku i hala. Ua puni ka aīna i na kumukola Hawaii e a’o ana ma ka olelo Berītania, a o kakou ka lahui na hoīke oīa mea. ’ 0 na makua Mīsionari na alakai o keīa hoonaauao nui ana ma Hawaīi nei. A ua aie nui ka lahaī Hawali la iakou. O ka mea kupanaha nae iloko o keia malamalama nui, ua ike iho la au ma ka nupepa Kuokoa ke hoopouliuli nei kekahi keiki a ka makua Parīsa ma Kona-hema e papa ana i ke ao ana i na hana maikai a na makua ī ao mai ai ia kakou oia ka himeni, paio. He maa hana keīa e hoemi ai ika naauao, a e hiki ai ke manao iho o J. D. Parisa wale no ke keikī ana misionarl ī hul ae nei me ka manao like me na kahanapule Katolika e ae ole ana i kona mau hoahanau aole e -ao ia I ka Baibala; a pela hoi o J. D. Parisa e papa nei i kela man hana, a i mea e oiaio ai keia manao ana, o ua J. D. Parisa la a me ke kahanapule kato!ika kai haipu ma ka hoopii ana I ke kokua kumu o ke kula olelo Beritania o Napoopoo ma ka hīlī hookahī wale ana no a ua kokua kuma la oia no ka wahine mare a ua kumukula la, ua kaeko loa keia JDParisa a me ua kahunapule bato!ika la, he mau hana hilahila ole keia a ka lunakula o na Kona, a he mea pono ika papa hoonaauao e hoopau koke ī keīa mau hana kīnaī 1ka uhane īke ake Akua i haawī maiaiīke kanaka. Laiaehu. Nov. 27, 1893.