Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 192, 27 December 1893 — HE KAAO HOONAUE PUUWAI NO PUAKAOHELO KE Haikamahine Alii. KA Ui Oi Kelakela o ka Nani a me ka Maikai. NANA I HEHI-KU NA KAPU O HUAIHELANI A ME NUUMEALANI. KA Uii Hiolo ai ke Kapu a me ka ana o ke Kiowai kupua-kahi e hiolo ai ka nani a me ka maikai o na mea kino kanaka o ka honua nei. [ARTICLE]

HE KAAO HOONAUE PUUWAI NO PUAKAOHELO KE Haikamahine Alii. KA Ui Oi Kelakela o ka Nani a me ka Maikai. NANA I HEHI-KU NA KAPU O HUAIHELANI A ME NUUMEALANI. KA Uii Hiolo ai ke Kapu a me ka ana o ke Kiowai kupua-kahi e hiolo ai ka nani a me ka maikai o na mea kino kanaka o ka honua nei.

Ke Kiowai kapu a me ka Mana Kupua e kiai ia asta e na Hoxu AiiH he Umikumamalua; ua lilo ia kana i mea OLE I KA NaNI AME.KA Ul 0 Hawaii. .. Oi - īke ole na kaha hanai i ka Iiewa o na Eanai a laua, a ike maoli ma ka helehelena o na līi opio, i aka o Puakaunaoa ia Puakoolau, aaheaoe. Ea, eia kuu mauao īmaa ooukou, i noho kakou ma keīa mua aku a ike kau hanai ī ka’u hanai a me oe no hoī, aole olua e noho koke mai, ma Hawaii nei, Maui, Molokai, Lanai, Oahu, Kauai, Niihau, Eaula, a ina e lohe au aia olua ma na mokupuni i papa ia aku la, alaila, e kii ' aku no au e kīpaku ia olua mal na wahl a pau a olua e noho ai, a ī noho 1 olua i Oahu e kil aku ana no au e kipaku ia olua, a i paakiki olna, 1 alaīla, he make wale no ka hope, ] a pela no ina olua e holo i ka moana 1 a make olua i ka aī [a manao e pae i Nlihaa, a lohe au ala olua ilaila, o 1 ka’u hana no ke kipaku, aia no ko 1 olua pono o ke kaawale loa mai keīa 1 maa mokupuni aku, alaila, hala ke 1 kanawai mawaho, a pela no hoi au 1 me ka 7 u hanai. ] Pela no hoi oe e hana ai ia’ii a ] me ka 7 u hanaī, q ke kīpaku ia maua i ahiki i ka nilowale ana mai na ] maka aku o kaua, a i manao oe Ka- < ula kahi ē nolo ai, mai noho oe ilaila me kau hanai, o lone no au kīi < aku no au ia olua e kīpaku aku. 1 Oia ke kanawai paa mawaena ou a me kau hanai, pela no hoi au īna naka’u hanai kekiiika’u hanaī, hele no hoi maua. 0 Kuaihelaoī ka aina kahi hiki

———■—I ole ke hele aku a ke boi mai, no ka mea, ua hanai ae nel kaua ī na hanai a kaua a nui a kanaka maikal, a wahine maikai, pali ke kua mahina ke alo, aole he mea e līke ai, o olua wale no ma Hawaii a puni, a hooki iho la o Puakaunaoa i kana olelo. la lohe ana o na opua, ua ike ia ka paha ka laua hana e na kahu ha. nai o laua, ae mai ke kaikamahine, ae, i hewa no hoī paha ia oe i ko ai ana ī ka hua o ka laau i papaia mai, īna pela, ēīa ka’u hana mua, o ka wawahi i na auwaa mai ka lae o Leleīwī a ka lae o Makahakalua, a ia manawa, e nee aku ana ua aili opio nei i ka wawahi ī na waa mai na alli a na makaaīnana, ka wahī ana mai ka waa nui a ka waa ikī, pau loa aohe mea koe, aole nae he ike ia o ka mea nana i wawahi i na' waa. Ua pau pu me ua malau o ko lakou makuakane i ka nahaha. E na hoa helnhelu, ua ike ae la kakou ī ka hana a ke keīkialii, no ka manao no e loaa ana laua i na kahu hanai o laua. E huli ae kakou a nana i na hana hou a na alii opio kolohe nel, kohu ehiihe ke panau. Mahope īho o ka.pau ana o.kela moa, i ka po o Kane, a ia po hana hou ke keikialii ia hana ana, i ka wa o na huhui mauka, o ka hora 12 paha iā i keia wa, ala ae la ua alii oplo nei a malalo o ko moa kane a lakou nei, ohiu ae la i na wawae o ka moa a oo ae la ka moa, pela mau keīa e hana ai ī kumu e kani ai ka moa, o ka inoa o ua moa nei o Lepeamoa, he moa kupua keīa. Ma ia nana ana, ala ae.la na kahu hanai a hoomakaukau no ka pli ana i ka mahlai e like me ka mea maa mau ia laua. īa hala ana aku o laua la, o ko lanel mik! koke aku la no īa ma kahī o ke kaikamahlne alawe mailai ko laua hale, e like me ka mea maa mau ia laua. E waiho kakou ia laua e u ako pua pikake ana, a na Ke au o ka manawa e hoīke mai i ko laua hewa nuī. E huli ae k&kou e nana i na kahu hanai, ia laua i hiki ai iwaena mahiai, aole he ao ae, hoa aku la laua ī ke-ahi ma hai okamala, aoimahiai aku aole he mea a ao ae, i *nai kekahii kekahi, e, eia no ka paha kaua i ka po okoa, ae paha hoi, hao lioi ke kani a ka moa o kela wanaao, ke hele mai la ke anu huihui o ke kehau o ka wanaao, e uhai kaua e olala ahi, anu mai la, ae, e aho īa. 0 ko laua hoi aku la no ia a kahi o ke ahi a olaia aku la, mehana mai la ke alo a anu maī la ke kua, a o ia nanea i ka olala i ke ahl a o ka mania mai la no ia, a haule aku la hiamoe, a i puoho ae ka hana ua kiekie ka la iluna. 1 aku o Puakaunaoa ia Puakoolau,

e uhoi kau, ae, e nhoi kaua ua awakea, hopu aku la kekahi o laua I na wahi £oo a lana, a lalau aku la kahi o laua ī na huhui kalo a me ke kihene uala, a hoi mai la laua ake alanui, pane aku la o Puakaunaoa ia Puakoolau: Ke hoi nei kaua I kai, haupa wale mai neī no au i na hanai a kaua, ua kau e wale maī la no īa’a na kahoaka ona hanai a kaua, ke ako pua la, oia hoī, ua hana ī ka hewa, pane mai o Puakoolau: Ua lohe olua I ka’u i heike aku ai la kakoa mamua, īna ua kil ka’u hanaī I kau hanai, alaīla, o maua ke hele, a ina o kau o olua ke hele. Aia keia wahi a laua nei e kamaillo nei ma ka aoao ma Puna ona puu o Malai, he oioina ia aia ilaila kahī I noho ai kamaīlio ai. E na makamaka, o ka mea nana ka oielo paa ī kau maluna o lakou o Puakoolau, no kona manao aole ia e hele me kana hanai, oiai, he mea maa mau aole na ka wahīne e kii i ke kane, ua manao no ia na ka ba- > naī a Puakaunaoa e kīi amoe ma kahi o kaha hanai, ua kuhīhewa ioa īa o Paakeolau, oiai, ua hana akamai o Puakanakamaikai, ua kii ne kela a lawe ma ko īala wahi e moe aī. I ka pau ana o ka laua hoomaha ana, ku ae la laua a hopu i na ukana a laua, me na puolo maīle no o na hanaī a laua, a me lehua o Mokaulole, ua hele wale a paoa i ke ala. Oia hoi o laua nei a hikifi kauhale, haohao laua nei i ka holoholo ole mai o na hanai a laua nei mawaho o ka hale, ame ka naau kaumaha o Puakaunaoa i hoi aku al a ka hale o Puakaunaoa, a oia hele nb ia o Puakoolau ama ko kanai wahi e mee ai, a I wehe aku ka hana aole ka hanai, akahi ninau ana, alua, akeln? ua ike ia no ua hewa ia laua, a i wehe aku ka hana oPuakaunaoa i ka hana i ka paku o kana hanai e wawaiho ana laua la ua kaīa loa ia e ka hiamoe nui, a no ia mea ua hoomanao ae la au i kau wahī lalani eaele a ka poe loea. Kuhikuhi ma Puuloa ke ala~ Loaa koke aku no I ke kula o Kanehīli E wawaiho ana i ke kula o Kaupea O ka moe no a ke kala