Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 194, 29 December 1893 — NA LETA. [ARTICLE]

NA LETA.

[Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na halano namanao 1 hoopuka ia malalo o teia poo e ko makou j>oe mea kakau.l Na Mea Hou o ke Panalaau o ka Ehaeka. [Mai neMnei mai.] Owai ka lua i hiki ma Hawaii nei. ke puana ae nei au me ka malie, oia nei wale no. Eia neia haawina hou i loaa i na opio o ua halemai nei, o ke ola, o ka noho o na keiki me ka haipule, ke ao nei na keiki ia oihana pookela loa, oia ko lakou noi ana i na mana lani, e nini nui mai i ka ua o Kona Uhane iwaena o lakou, a na hookoia ka lakou noi. Ma na ahiahi a pau,;e halawai mau ana na me ka wehe ana i na olelo pohihihi o ka huke nui. Pehea la i loaa ai ia haawina, ke puana ae nei au, no ka loaa ana he makna naauao a hoopono, nolaila keia momi maemae i luia mai imna o na keiki, a loaa he noho ana maemae ia lakou, a na lakou auauei e lawe aku i ka lamaku o ke ola iwaena o na hoa e noho neiika aina o ka ehaeha.

* ; Ma keia wahfi, ke hooia nei kou mea kakau i na hana a na keiki e noho nfei. Aole an e hoopilimeai ma ,ke ano owau pu kekahi me lakou, aka, ma ka rula karistiano oiaio loa. Oiai, o ko'u oihana e ku nei, he oihana laa na ka Haku Iesn. Ma keia mau la, e ao ia ana na opio o ua home nei o ka maha, ma ka oihana koa, o ka mea nana e ao ana ma ia apana hana, oia kekahi hoa i maa ma ia oihana nani, oia no o Mr. Hirama Kuhano; oiai, ua noho oia ma ka oihana no na makahiki loihi me ka Moi Kalakaua. A o keia ka oihana i ike ole ia mamua, aka, i keia man la e hele nei imua, ke ala mai nei ia hana i na olohe a kauka Goto. Ua lawa ko’u kalai ana ma ia apana hana, na ke au o ka manavra e hoike mai. Ma keia wahi au e hoike aku' ai i na mea e pili ana i na inoa o na poe a J)r. Goto e lapaau ia neL Dr. M. Goto, kauka nui; J. Proaser, hope kauka; Thos. K. Nathaniel, luna nui; Samuel Kailima, luna no ka hale-moe helu ekahi; Eichard Mahi Pahau, hope a makai; ¥m. Kahookaumaha, kakauolelo; Jon. Bell, luna no ka hale-moe helu elua a hookani bele a hope no ka hope kauka a wiliki no ka haleauau; Mr. Bill Kaope, hope a makai no ka hale-moe helu elua; James Kapuni, luna no na malihini a hookipa i na mea a pau; J. K. Kialoa, luna malama oka laau a hope no ka inoa maluna ae; Ioba Kahua, kuene nui a punku no ka hale aina; J. B. M. Kapule, kahunapule no ka halemai; William Taylor, luna malama mea hana; George Okaka, lie elele lawe kauoha. 0 keia iho la na luua oloko 0 ka halemai o Dr. M. Goto a me na wahi like ole, a aia ka maua hooko o na mea e pili ana i ka halemai, a he leo mana ko lakou e hoolohe mai ia na keiki a pau. Ua mana kela luua a me keia luna maluna o kana oihana iho mai ka luna nui mai o ka hospital, . a ma ke kauoha a Dr. Gofo, ma ia mea wale no e hooko ai kona hope ma ka oihana. Oia iho la na mea e pili ana i na luna a me ka lakou mau oihana like. A no ka inoa kakauolelo kana oihana, no ka wa a ka luna o ka hospital e makemake ai i na kumuhana ma na ano a pau, oia ka mea i koho ia i kakauolelo nui no ka naauao, a oia maoli no ka rula 1 waena o na ahahui a pau, a puni ke ao holookoa. Ua lawa keia peni ma ia mea, a nau e ka mea heluhelu e wae nou iho i ike i ke au nui a me ke au iki. 0 ka noho ana o na keiki ma keia home o ka maha, aole lakou e ae ia e ka luna nui ke hele aku me na aahu lepo aia wale no a me ka lole maemae alaila ae mai ka luna, oia ka rula no ka puka ana mai keia home aku no ka holoholo ana a mena anaina pule. Pela iho la na rnla ma ka huakai hele, aole no e hele wale ke-

kahi keiki x»e ke noi ole aku e hele iwaho, aia a noi aku i ka luna. Oia kekahi rula naamo loa, ua malama pono loa na keiki ia mau rula ma ke ano karistiano, aole ma na hana : kapulu, na hamama ka puka i ke ao, a no ka po, ua paa, aole e ae ia. E kani ana ka hele mua i ka hora 6 p.m. a e kapu ana i ka hora 8:80 p.m. Ua noa ia lakou ma ka hoonanea ana ma na hora kaawale o ka la me na mea kani a me na lealea a me na himeni hoonanea. Pela no ma na wa hana, e ae ia no na keiki e hana i ka oluolu o ka la ma na hana i na mea kanu, oia ka uala a me na pua hoonani, ua lawa ia mau mea mawaho o na home, o keia iho la na mea ano nui. Eia honkeiameahou. Ikeia la a’u e kakau nei, na hookohu ia mai la ko makou luna hou, oia o Thos. K. Nathaniel i agena no na Pake ma ka Panalaau nei, a oia ka mea nana e nana pono i ke pai ai, a nana no e hoouna aku ka nui o na mea a pau a me ka maalahi ma ka aoao o na keiki o ka A ina. Pua, a nui aku kana mau kokua ana. Akahi no a loaa he pono raa ko ka Pake aoao no ka loaa ana he kanaka kupono a hoopono, a ua loaa ka ai i na ma’i me ka pau pono me ka maikai. I ka wa i ko makouluna nui mua oia o John Travis, nui ka namunamu o na keiki, ina e makemake na keiki i ka —kuhi aku nei kela aole e ae mai ka luna nui, nolaila, nui ka huhu o na keiki i ka luna nui o ke kahua mai nei, aka, i keia wa ua pau ko lakou huhu. Eia ka he kanaka puuwai hamama 0 na mea a pau a na keiki e makemake ai, e hooko koke ia mai ana me ka hikiwawe loa. Hauoli piha i ka makua luna nui Ambrose Hutchison i na wa a pau, pela no ko makou luna makaala i na poe pilikia 1 na wa a pau. Mahalo nui iaia, j a pela no auanei e hooili mai ai na mana lani mailuna mai i na pomaikai he nui. Ina hou aku no ua pomaikai a loaa hou mai no ia mau haawina o ka maemae, oia ke kauaka i loaa ka ike a naauao nui. Ina he hupo ke noho ma keia kahua, ina aole e loaa keia mau ulia o ka laki e like me keia. Oia ka Solomona i olelo ai, na ke kanaka naauao e noho alii maluna o ka lahui kanaka 0 ka Iseraela, pela hoi keia, oia ka KeIesona, nakonanaauao nui i rula na ale o ka moa na, pela hoi keia, na kona naauao e haawi mai nei na pomaikai a pau. Ma ka la i ku mai ai o Mokolii, ua hiki kino aku la oia ma kahakai o Kalawao nei, me na keiki pu e lauahi ana na lima o na eueu a Dr. Goto 1 na pai ai. Hauoli nui kou mea kakau nei ia lakou, he mea ole ka hoi ia mau pai ai i j na lima ahi o Biute. j Ua lawa au me ke aloha, i J. B. M. Kapui/e. | Hospital, Kalawao, Molokai, j Dekemaha 22,1893. 1