The Liberal, Volume I, Number 41, 1 February 1893 — Na Manao Kalai Aupuni o Kekahi Poe Loea. [ARTICLE]

Na Manao Kalai Aupuni o Kekahi Poe Loea.

Mai ka hulihia ana o ke Aupuni Moi i ke Aupuni Kuikawa e ku nei i ka la 17 a hoea mai i keia la, ua nui na kalaimanao ana o kekahi o ko kakou mau loea i ke ano aupuni e ku aku nei. Ua manao kekahi poe e hoihoi hoa ia mai ana ke Aupuni Moi ma ko lakou koho wale ana no; a ua manao kekahi poe hookahi wale no kumu e hoihoi ia mai ai e ka poe no na lakou e paa nei ka mana, oia ka ae ole mai o Amerika Huipuia hui aku, alaila ka o ke Kamalii Kaiulani ke hookau ia ma ke ano i Moi wale no oia a na ka Aha Kuhina a ka Ahaolelo e hooponopono ke Aupuni. O kekahi hoi o ko kakou mau Loea ke olelo mai nei lakou malalo o ke kuhikuhi a na moolelo a me na i ike ia no na Aupuni Moi i hoohulihiaia, ua pau loa ia mea he Moi ma Hawaii nei. Penei ka wehewehe ana; o ka Moi o Napela, Frances II ua hoohuliia oia mai ke Kalaunu aku e kekahi kanaka koa o Generala Iosepa Garibaldi kona inoa i ka 1860. Ua pae aku o Garibaldi ma ma Marsala, Sicilia me 1,000 koa wale no mai Genoa aku. Ua hoauheeia ka pualikoa mua loa o ke Aupuni Moi o Napela e Garebaldi me kona mau koa he 1,000 wale no a he 3,000 o ka enemi ma kahi koko-, ke i Palermo.. Na keia lanakila i koi l ka poe kue alii e komo mai e hul me Garibaldi; ; i ko Gaibaldi hooili kaua ana l ka papu o Palermo, ua pa-ha a pa-lima ka nui ae o kona mau koa; i keia wa, aia no ke Aupuni maluna loa aku me ka papa a me na aumokukaua e ku ana ma ke awa i makaukau no ke kokua mai i ka papu e kue ia Garibaldi, aka, ua keakea na moku o ko Enelani aumoku, oiai ua olelo ka Adimarala Beritania he mau hale kalepa waiwai nui kahi o na Enelani ma Napela, a hiki ole i ke aumokukaua

o Napela ke ia aku i na poka pahu e hoopoino aku ai ia Garibaldi ma. O ke kuma o ke keakea o na aumokukaue o Enelani, mamuli no ia o kekahi aelike malu mawaena o Enelani me ke aupuni o Pledmonte Mahope iho o na kaua lanakila a Garibaldi a komo i Napela, ua auhee loa ka Moi, a ma oia kahi i ku ai me 30,000 koe e pale ana me kekahi olelo hoopii (protest) i na aupuni o Europa, e kua ana ia Gar a me ko Enelani komo ano maalea. Aka, ua hauhee loa ia oia e Garibaldi, aua paa iho o Garibaldi i ke o Napela a hoes i ka wa o ka Moi Vittorio Emanuia o Piedmonte i makaukau ai ua hoohui ia aku i Napela me ke aupuni o Pledmonte, a ua kukulu ia ae i ka 1881 o ke Aupuni Huila o lialia. A o kela Moi Francis II, o Napela, ko waiho nei ka olelo hoopii a mea i keia ia imua o na Moi o Europa, - a he mea pili loa

oia i ko Sepania mau alii, a he no hei i ko . Aku, ua kapae loa ia aka aia mai Napela aku. He moolelo keia i ano like loa me ka mea i hana ia ma ka la koe wale no paha keia, ua kaua kela Moi i kona noho kaiauna, a mamuli o ko Garibaldi wiwo oia a me kaua eleu nui ua auhee oia, a oia ka mea i lilo ai kona kalauna; aka, ma Hawaii nei, i haawi pio maoli ia no mamuli o ka piha maka'u a me ko ke Alii hilinai kuhihewa maluna o ka opala. Aka hoi, malie io paha he ano e ae ana ko Hawaii nei mamuli paha o ko Enelani ala ana mai e kue i ka hoohui aku ia Amerika. Aka, aohe huleana o na aupuni e ae i ko. Hawaii nei mau hooponopono aupuni, eia no ka maua a pau ma ka lima o ke Aupuni Kuikawa, a ua hiki no ke kukulu i ke ano aupuni a kona mau aiakai i manao ai he pono. O ka mana ke rula. Nolaila mai keia mau manao ae o na loea o kakou, ua hiki no ke hoomaopopo ia ina aole e ae koke mai ana o Amerika Huipuia no ka hoohui aku ia Hawaii, alaila, he Aupuni Ripubelika Kuokoa e ku iho ana a hoea no i ka wa a ka poe ia lakou ka mana e hoohui aku ia Hawaii nei ia Amerika; a i ole no hoi i Repubalika Kuokoa me ona Peresidena i koho ia oia ke poo. A o ka manao hoi o kekahi poe kakaikahi loa, e hoomalu la mai kakou e na Mana Nui e like me ko Samoa, alaila, kukulu iho i Ripubalika a i ole, i Aupuni Moi no i kaupalena ia. He olalau loa keia. Nolaila e ka poe i hauoli a me ka poe i kaumaha, oia wale no ka makou e kali iki mai pulalelale, aku, e nana aku imua. No makou, aia makou ma kahi i aupuni no ka lehulehu, i aupuni e oi ae ai o ko Hawaii nei Kuokoa ana, holomua a pomaikai a kaulike ka nohona o na poe a pau i lawe o Hawaii nei ko lakou home a me ka ao ia o ka pono hanau o na Oiwi. O ke Aupuni Kuikawa e ku nei no ka manawa wale no ia a hoea mai i ka wae hooponopono ia ai pehea ia e ku ai. E hoohui ia aku ana paha, a i ole e ku iho ana paha ma ke ano Ripubalika Kuokoa, a pehea ia. I keia ia hookahi wale no ke aupuni a ku nei o ke Aupuni Kuikawa, - wale no ke aupuni a hiki i ka wa e hooponopono ia aku ai i aupuni kumau.