The Liberal, Volume I, Number 41, 1 February 1893 — KELA ME KEIA. [ARTICLE]

KELA ME KEIA.

Ma ka hora 9 o keia la i kau ia nenei ka Hae Amerika maluna o ka Hale Aupuni Aliiolani Hale Ua ku mai ka manawa lapana "Kongo," a e hala paha he uni la, alaila holo aku no Iapana. E holo aku ana ma ka Australia o keia ia no Wasinetona ke Keikialii David Kawananakoa. E ukali ia kau huakai e na uila pomaikai. E puka aku ana keia nupepa ma ka lilo ana o D.L. Huntsman ka Lunahooponopono o na kolamu haole a i kokua ia e Hou C.W. Ashford. He makahiki ano e keia no Hawaii nei, a e piha ana he mau aoao o ka buke moolelo o Hawaii nei i na mea o keia makahiki 1893. Me he ala he elua pule mai keia wa aku e piha mai ana ka awa o Honolulu nei me na manawa Beritania, Amerika, Farani, Geremania a pela aku.

Ua lohe wale ia o John W. Kalua ana ka makai nui o Mani, ma kahi o F.H. Hayselden i hoopau ia. Nolaila, no ke Aupuni Hou ke ahi o Wailuku. Eia mai ka leta a kekahi Kuhina mua iho nei o ka Moiwahine. Ua haule i kela pule aku nei i ko makou poe pa'i. E pono e heluhelu ia e ko makou poe heluhelu. E holo aku ana o Hon. E ma keia o keia ia no ka Ipuka Gula, a mailaila loa aku no Wasinetona no ka imi ana i ka pono o ka aina hanau. E holo aku ana o Paulo Numana no Wasinetona ma ka Australia o keia la. E hele ana oia ma ka aoao o ka Moiwahine e imi i ka pono o Ke Kala i haule mamuli o ka hoohe wale o na a punahele.

E kiai mau aku ana makou i ka pono o ka lehulehu ma na ano a pau. A oiai makou e hakoko ana i ka mea kaulike, e hoao no makou e hooikaika i ke aupuni hou e nana ia ka pono o na Hawaii Oiwi. He wa keia e kamailio ai ke kanaka me ke kaupaona i kana mea e kamailio ai me ke kuoo, aole o ka walaau wale iho no e haliilii ai e like me kahi poe Hawaii o kokua a alakai hewa a poina iho nei ke kalaunu o Hawaii. Ma ka Bulatina o ke ahiahi nei i ike iho ai makou ua hoopauia keia mau keonimana o ka Hale Dute G. E. Boardman me C.K. Stillman. Ua lohe wale ia ae no hoi, o ka Luna Dule Nui kekahi e pau ana oia o A.S. Cleghorn. Owai ana ia malaila. O ka nuhou kaumaha i loaa mai nei mai Hawaii mai maluna o Kinau, oia ke poholo ana mai nei a ua make loa o ke Kaikamahine hiapo a ke Kuhina Amerika J.L. Stevens, mamuli o ka noha ana o ka waapa ma ke awa o Kukalau, oiai e holo mai ana e kau ma ke Kinau. Ke huipu aku nei makou ma ke kanikau ana me ka ohana o ke Kuhina. Ua hooholo iho nei ka Aha Kuka i Kanawai punuku i na nupepa e kue ana i ke Aupuni Kuikawa. E hoomanao no na hoa makamaka o ka peni, O ka mana ke rula. Aohe keia he wa kamailio akea, ala ke aupuni i ka poe aa kaua, a o ka poe hohe wale e pono e noho malie, aole o ke aoa wale iho no. He mau olelo oolea keia, aka, o ka mea oiaio maoli no ia. E nana ma na moolelo e waiho nei o na aupuni malamalama.