Hawaii Holomua, Volume II, Number 7, 5 March 1892 — HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI.L [ARTICLE]

HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI.L

;U: 4c K&uawai v h<»ololi ai i n» l’auku 1S, H>, ōlh (>2, a uit“ | i» k«* Kuuuikanawai a e pakm mai i j»auku hou i ke j Kmuukanawai. e kapaia F«U-j ku KH. K HoohiiUna ( Im Mp. <« uk ka \ Ahnolelo o ir Hn Kaii: Pauku 1. Ma keia ke hoololiia uei ka Pauku o ke Kuiuukauawai a peuei e lieluheluia ai ua Pauku ia: Pauku 1> O ua Bila Kanawai a pau i hooholoia e ka Ahaolelo I luamua o ka lilo ana i kauawa» e i waihoia imua <> ka Moi. Ina e *j»uo oia. e kakaui»w» # oia. a «u» «« mee e īilo ai iai kanawai; aka. ina aoio oia i kakauiuoa, e hoihoi hou ae oia uk na kumu yu o kona hot>-. le aua i ka Ahaoielo, a ua ka Aha- j ololo i ua kumu o kona hooi* ana uialoko o kO lakou hnke inoololo, a e hapai.hou lakou i ka , noouoo aua u it mea. 1 na ruahoj»e o ia noonoo hou ana ua hoaponoia ua Bila Kauawai uei e ka elua-ha-pakolu o na hoa a pau i kohoia o ka Ahaolelo, e hoihoi houia aku i ka Moi uo ke kakauiuoa una, alaiia. e lilo no ia i kanawai. Mu aiau hana uua a pau. e hoomaopopm? ia ke koho ana m» ke kahea aua i f ■'

na a* a me iia hoole. a e kakauia ma ka Inike moolelo o ka Ahaoielo na iuoa o na |*oe a pau i koho oia ka ae a mc ka hoole i ka Bila Kauawai. Ina e hoihoi oleia mai kekahi Bila Kauaa ai e ka Moi iloko u na la be 10 [koe ka la Sa>«ati] mahope o ka waiho ia ana aku imua ona. alaila. e lilo uo ia i kanawai. me hc la he kanawai i kakauinoaia e ia. ke ole nae c hiki ole ka hoihoi ana mai uiamuli o ka hookuu e ia ana o ka Ahaolelo. a inā {*ela aole ia e lilo i kanawai." Hauku 2. Ma keia kc hoololiia nei ka Pauku 56 o kc Kumukauawai a penei e heluhelu ia ai ua Pauku nei: "Pauk j -5<i. O ke Alii o ka Ahaolelo nc kane ku|*aoia uo ke Aupuni i hiki aku oia i na makahiki he iwakalua-kumanialima. a i noho ma ke Aupuni no na makahiki ekolu, a he waiwai koua iloko o keia Aupuni i kupono i ka auhau i hiki aku i ka ekolu tau-ani dala mawaho ae o ua hihia a pau. a i ole ia. he loaa makahiki kona aole i emi malalo o eono haneri dala.' Pauku .‘5. Ma keia kc hoololiia nei ka Pauku .5'.» o kc Kumukanawai a penei e heluhelu ia ai ua Pauku la; ‘•Pauku -5y. () kela a me keia j kane kupa «* ku Hawail Paeama ina he /Aawaii Amerika, a he Kurupa paiia mu kahanau aua, a ina ua hiki aku kuiia mau makahiki i ka iwakalua. a ua kookaa oia i kona mau auhau, a ma ua hookomo oia i kona inoa ma ka jjapa inoa o na poe kuho u kona apana no ke kohu ana i ua ’Lii o ka Ahaolelo, alaila, ua ku{xmo oia i ke koho i na 'Lii, a ua loaa iaia ke kuleana e koho i na ’Lii* o ka Ahaolelu i kela a me keia koho ana, ina nae." A e houloliiu nu hoi ka mahele elua o ua pauku la a {>euei e neluhelu ia ai. “Aluu—//e waiwai punoi kona ma keia Paeaina i kupono i ka auhau ia i emi ole iho ka waiwai io malalo u hookahi tausani elala mawaho ae o na hihia a pau, a i ole pela, uh loaa maoli iaia kekahi loaa makahiki i emi ole malalo o eouo haneri «lala i ku makahiki uiamua pouoi iho o kona hookomo ana i kuna inoa iloko o na inoa o ka j>oe i kujK>no i ke koho. Pauku. 1. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 63 o ke Kumukaua- . wai a peuei e heluhelu ia ai ua Pauku la: “Pauku (x>. Aole e uoho kekahi i Alii a i Lunamakaainaua ma ka Ahaolelo, ina aole i kohu ia malalo ] a kulike hoi me na hoakaka ana a keia Kumukauawai.” Pauku 5. Ma keia ke hoololiia •uei ka Pauku 62 o ke Kumukanawai, a {>em‘i e heluhelu ia ai ua Pauku la. "Pauku 62. O kela a me keiu kane kuj>a o ko Hawaii Paeaiua iua he //nwaii, Aiuerika. a he Kmx*{Ki paha ma ka hauau ana ina ua hoohiki oia e kokua mamuli o ke Kuuiukanawai a mena kanawai e like me ka mea i houkaka ia no na )>oe nana e kolu* i na ’Lii. a ua hookaa i kuna mau auhau, a ua hiki aku oin i aa makahiki be iwakalua. a i uoho ma keia Aupuni no ka makahiki hookahi nwmua pono iho o ke kohu ana. a i ike i ka heluhelu a me ke kakaulima ma ka olelo Hawaii, a Knelaui. a Karopa j*aha. [imi i hanauia niahope mai o ka makahiki 18-l(*. a ina ua hookomo i kona iuoa ma ka pa pa inoa u na poe koho o koua apana e like me ka mea i hoakaka ia ma ke kaaawaī. ulaila. ua loaa iaia ke kuieaua e houkouio i hookahi I*aIota t uo ka Lunamakaainana a mau Lu- ' namakaain&na paha oia apaua; aka nae, o na olelo no ka makahiki hook&hi mamua poiW>i iho o ke koho ana a me ka ike heluhelu a kakau- . Hma ma ka oleloHawail, Enelani | a Kuropa ia e pil». i na poe e *noho ana raa keia Aupuni i j ka luamawa i kukal&ia ai keia Ku- i mukanawai, iua e hoopaa lakou 1 i ko lakou inoa a koho halola lakou ke koho mua aaa iiulalo o pkeia Knmukanawai.

IPauku 6. Ma keia ke J{«akuiia nei ik« Kumukanawai he P&uku hou ma ke auu be hooloh i u& Kumuk&uawai la e kapaia Pauku 83» a peuei e heluhelu ia ni u.v Pauku UPauku 83. Ua hiki i ka Ahaolelo i kela ame keia m&uawa e hana i ua Kauawai ana i maoao ai ua kupono uo ka hoopuuopooo aua a me ka uoomalu aua me ka hoomaoj>opo ana i ua kauaka a j>au. a i ole ia. o kekahi i«pa hookahi a lahui paha i lawe ia mai iloko o ke Aupuni nu ka haoa ana i ua haua oihana mahiai. a ua hiki uo hoi ma ia kanawai e hoohaiki a kaupaleaa i ka mauawa e noho ai ma- . loko o ke Aupuni oia pqe limahaua oihana mahiai ame ua oihaua a hana paha :» lakou e laweiawe ai.” Ke hooia nei au ua hooholoia ka Bila mamua ae ma ka Heluhelu Kkolu ia ana iloko o ka Ahaolelo o ke Aupuni H&waii ma ka la 10 o Noremaba, M. H. 1890. CHARLES \V1LC0X. Kakauolelo. 211—tfd 44—tfw