Hawaii Holomua, Volume II, Number 12, 19 March 1892 — HE MOOLELO KAAO NO KENETE! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KENETE!

Kh KOA t>tjnPlO WIWOOLE MOKUNa XXXVIII. Huli hoi uo ka Pakaua o Makala- ' pin*—Ka Manaolana Poho no ‘ ua Pomaikai Holomua o ke Au o ka Manawa—Kulanalana a haalulu na kuli o ke Kolohe iloko o na Kamaa Buti, no ka hoopai o ka poino. Hai mai la im kanaka nei ia nei me ka olelo ana mai, “aia ko'u haku iloko oka hale oka wahine kahi i noho ai, nolaila, mai hele aku oe.” Aka. hele wikiwiki aku la no o Eugino me ka nana ole mai i hope, aloila, puhi ae la ke kanaka malihini i kana ole, oka wa no ia i puka mai ai kekahi kannka opio i kahiko ia a nani maiioko mai o ka hale a holo aku la ma ke kaia, a i kona hoea ana aku no kahi a ke kanaka malihini c ku mai ana me | ka iio, ua kau ae la oia a holo aku I la laua me ke kuupau ana i ka i ikaika hoonee o ko laua mau lio. Hele loa aku la o Kugiuo a wehe ! aku la i ka puka o ka hale, aia hoi, ' ua paa i ke ki ia mai maloko, no- ! laila, kikeke aku la keia. aka, olelo mai la ka wahine maloko e hele keia ma aahi e, aoie ona hoihoi e ike hou ia ianei, hilahila iho la o Eupino i keia mau olelo a ka wahine, o kona au ae la uo ia a hoi - aku la. Hoi aku la o Eugiuo u hoike akn la i na mea a pau ana i ike ai ia Iganatio, alaila. olelu mai la o Iganalio iaia, a kekahi la ae alaila laua hele e ike maka i na mea a pau i hanaia al mu kahi o ka wahiue i noho ai. I ka hoea ana mai oua la ula kauoha mai la o Iganatio ia’u e hana au i kekahi lio a e hahai aku ia laua o Eugino no ka hale o ka wa- , hine i noho ai. Owau o Uonepaio, ua ae aku la { au i keia mau olelo, ua hele aku la i au e hana i lio no’u, a oia no hoi kekahi o n& lio maikai loa o loao o ka pakaua moneku, a he lio holo no hoi, a i ka paa ana, o ko makou hele aku la no ia. Kauoha mai la o lgauatio ia’u, e hele au noiuna o kekahi kiekiena, a malaiia au e nana ai i na kanaka malihini iko iaua holo mai, a e hahai aku au ma ua wahi a pau a laua e he!e ai. oiai hoi o Eugino e hele ana m&mua no kahi e halawai aku ai me ua mau kanaka la. Hele aku la makou a kukoke i oa hale nei oka wahine. ike mai la ke kanaka e paa ana i ka lio, o j kona wa no ia i puhi ae ai i kana : o-It a wawalo ae la kona kani ma o a maanei. I ka lobe ana mai o kona haku e noho ana iloko o ka hale o k& wahine, ua puka mai la oia mo kawahiue a kau aku la maluoa o ka 1 Ho a ke kanaka maiihini e paa ana, a holo aku la. s o Eugino hoi, ua alualu koke aku la oia mahope o lakou mo ka hookaulua ole, me ke puhi pu ana ae i kana o-le a wawalo ae ia koua kaui kupinai ana ma i u a mhanei, he mau hooho ana < la oka leo weliweli ona holoholona hihiu. < No’u iho, ua hao koke ae la ao i < ua kui kepa ma ua opi o ko’u Uo, a i oka wa no ia oua lio nei o’u i ho- i

10 aku ai me ka hooponopono ole, me ka anapau ana o kona paoke kiuo ma o a maanei. Eia ao ke holo nei mahope ooa kanaka malihini me ka hookokoke mau ana i na manawa a p*u. aka, iloko o ka manawa pokole. ua po011 pu ae la kuu maka no ka nui 0ka holo oka lio. poniniu ae la kuu poo a nalowale aku la ko’u mau uoonou a pao, alaila, haole aku la au mai lona ako o ka lio a waiho oni ole iho la iiuna o ka bonua. Iko u pahola ana ae mailoko mai o keia poino, ike ae la ao ia : Iganatio e lomi aua ma ko’u mao wahi palapu, ua ninau eku la au iaia no Eugino, ua hai mai la oia ia’u ua hahai aku oia mahope o na kanaka a me ka wehine. Kakali aku la maoa iaia o kona hoi mai, a liuliu wale i ka wa a ka la e ano aku ana ike ahiahi, hoi j aku la maua i ka pakaua. I kekahi kakahiaka ae. ua hoonna ia aku la na moneka oka pakaua moneka no ka hele ana e imi ia Eugino, no ka mea, aole oia i hoi iki m&i. I keia hele huli ana o na moneka , 1ko lakou hoaloha nalowale, loaa aku la kona kino make i kekahi j mau moneka, a hoihoi ia mai la no : ka pakaua. I ka lohe aua o na mea a pau i keia hopenn oko kaumaha no ka make ana o Eugino, ua pilihua loa ia ko lakou neau, aua nui ko lakuu pahaohao no ka hiki ana ia Eugino ke hoike mua mai i kona i make ana. Ua i’a-loa ia iho la ke kino puanuanu o Eugino me ka lu ia ana me na mea ala, oia ka mura » rae ka lihano. Mahope iho o ka i’a-loa ia ana o kona kino puanuanu, ua lawe ia { aku la & kanu ia iho la ma kahi j o na heana o ka poe make maloko o ka pakaua, me ke kukulu ia ara I o kekahi kia hoomanao pohaku mahala keokeo—he hoike aloha no kona make ana. Aka, mawaena o na hoaloha a pau o Eugino i loohia ia e na haawina o ka luuluu a me ka paumako no koua hala ana, o ka oi loa aku o ka mea i hoeaeha ia mai, a i kulu kahi iho kona wau waim&ka nona. oia no o Iganatio kona hoaloha pilipaa o ka noho i kino ana ma keia ao, ua uwe aku oia iaia i kela ame keia manawa me ka hokii ana i ka ai no kekahi mau la, a ua nui ka pilihua o kona naau, ua m&alo mau aku oia malalo o ka umalu o kela kia hoo- | manao a hoolei aku la he mau hua pule no kona hoaloha ina eheu laahia oke aloha puni ole o ka Makua Lani. “Ano, e na hoaloha.” wahi a Bo> uopatc i paue wai ai “o k& hopena I keia o ka moolelo e pili ana m&waj ena o keia mau hoaloha elua, oia o i Jganatio a me £ugino.” Ua nui ka mahalo o na mea a pau o loko oke anaina iko lakou lohe aua i keia mea huna e pili ena ia lganatio ma, a o kekahi poe o lakou, ua uwe maoli uo i ke aloha, a pela paha i kiuikohu ai keia mau wahi lalani hooheno: ”0 ka peku mai a ke aloha Ua like ia me ka inika a ka ipo Ua eha, aka, ua makemake ia Ua aloha hoi au e noho nei.”