Hawaii Holomua, Volume II, Number 14, 2 April 1892 — HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI. [ARTICLE]

HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI.

— :0: .... . 4e Kan** - »» e hoololi &i i k» Panku 48, 56, 59, 62. & me 1 1 63 o ke Kumukanawai & e i p&kui mai i oauku hou i ke Kumukanawai.e kat»aia Pauku 83. E Hooholoin e ka Moi a ms kn Ahnoleloo kt Aupnni Haumii: P&uku 48. O n& Bil& Kanawai a p&u i hooholoia e ka Ahaolelo l ’ noonoo ana o ia mea. Ina mahope o ia noonoo hou ana ua hoaponoia j ua Bila Kan&wai nei e ka elua-ha-pakolu o na hoa a j«u i kohoia o ka Ahaolelo. t hoihoi houia aku i ka Moi no ke kakauinoa ana. alaila, e lilo no ia i kanawai. Ma ia mau hana ana a }>au, e hoomaopopo & ke koho ana tna ke kahea ana i na &e a mc na hoole, a e kakauia ma ka bukc moolelo o ka Ahaolelo . na inoa o na jx>e a pau i koho ma ka ae a me ka hoole i ka Bila Kana- j wai. Ina e hoihoi oleia mai keka- ; hi Bila Kanawai c ka Moi iloko o na la he 10 [koe ka la Pabati] mahope o ka waiho ia ana aku imua ona, alaila, e lilo no ia i kanawai, me he la hekanawai i kakauinoaia • ia, ke ole nae e hiki ole ka hoihoi ana mai mamuli o ka hookuu , e ia ana o ka Ahaolelo. a ina j»ela : aole ia e lilo i kanawai." l'auko 2. Ma keia ke hoololiia . %«i ka Pauku 56 o ke Kumukauawai a j»enei e heluhelu ia ai ua P&uku nei: •‘Pauku 56. O ke Alii o ka Ahaolelo ne kane kupaoia no ke Aupuni i hiki aku oia i na makahiki he iwakalua-kumamalima. a i noho ma ke Aupuni no na makahiki ekolu, a he waiwai kona iloko o keia Aupuni i kupono i ka auhau i hiki aku i ka ekolu taui?ani ilala mawaho ae o na hihia a j>au, a i ole ia. he loaa mukahiki kona aole i emi malalo o eono haueri dala." Pauku 3, Ma keia ke houloliia nei ka Pauku 59 o ke Kumukanawai a penei e heluhelu ia ai ua Pa- . uku la; “Pauku 59. O kela a me keia kane kupa o ko Hawail Paeama ina he //awaii Amenika, a he Europa j»aha ma ka hanau ana, a ina ua hiki aku kona mau makahiki i ka iwakalua. a ua kookaa uia i kona mau auhau, a ma ua hookomo oia i kona inoa ma ka paj>a inoa o na poe koho o kona apana no ke

koho ana ina ’Lii oka Ahaolelo, alaila, ui kupono oia i kekoho i na ’Lii, a ua loaa iaia kc kuleaua e koho i na ’Lii oka Ahaolelo i kela u nu keia koho ana, ina nae." A e hoololiia no hoi ka niahele elua o ua pauku la a ponei e heluhelu ia ai. '•Alua —He waiwai ponoi kona uia keia Paeaina i kupono i ka auhau ia i emi ole iho ka waiwai io malalo o hookahi tausani dala mawaho ae ona hihia a pau, a i ole pel». ua loaa maoli iaia kekahi loaa makahiki i emi ole inalalo o eono haneri dala i ka makahiki mamua ponoi iho o kona hookomo ana i kona iuoa iloko o na inoa o ka poo kupouo ike koho. Pauku. 4. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 63 oke Kumukanawai a peuei e heluhelu ia ai ua ; Pauku la; “Pauku 63. Aole e noho kekahi j i Alii a i Lunamakaninana ma ka i Ahaolelo, iua aole i koho ia malalo a kulike hoi me na hoakaka ana a keia Kumukanawai.” Pauku 5. Ma keia ke hooioliia nei ka Pauku 62 ok« Kumukanawai. a penei e heluheiu ia ai ua Pauku ia. •‘Pauku 62. O kelu ame keia kane kupa uko //awaii Paeaiua ina he //anaii, Amerika. a he Kuropa paha ma ka hauau ana ina ua hoohiki oia e kokua mamuli o ] ke Kumukanawai a me na kanawai e like me ka mea i hoakaka ia uo na poe naua e koho ina ’Lii. aua , hookaa i kona mau auhau,a ua • ] ] hiki aku oia i na makahiki he iwa- > ■ * kalua. a i noho m» keia Aupuni no ! I ka uiakahiki huokahi mamua pono iho o ke koho ana, a i ike i ka heluhela ame ke kakaulima ma ka i," ... 7 -. .. . i ■

olelo Hawaii, a Enel&ni. s Europa paha. [ina i hanauia mahope mai o ka makahiki 1840. a ina ua hookomo i kona inoa m& ka p>apa iooa o na poe koho o kona apana e like me ka mea i hoakaka ia ma ke kanaw&i. alaila. ua loaa iaia ke ku- i

leana e hookomo i hookahi b«lot& no ka Lunamakaainana a mau Lunamakaainana paha oia apana; aka nae, o na olelo no ka makahiki hookahi m&mua ponoi iho o ke koho ana a me ka ike heluhelu a kakan- j lima ma ka olelo Hawaii. Enelani a Europa paha. aole ia e pih i na poe e noho ana ma keia Aupuni i ka manawa i kukalaia ai keia Kumukanawai, ina e hoopaa lakou i ko lakou inoa a kuho balota lakou ma ke koho mua ana malalo o keia Kumukanawai." Pauku 6. Ma keia ke pakuiia uei i ke Kumukanawai he Pauku hou ma ke ano he ho *loh i ua Kumukanawai la e kapaia Pauku 83. a j>enei e heluhelu ia ai ua Pauku ,!&; “Pauku 83. Ua hiki i ka Ahaolelo i kela a me keia manawa e hana i na Kanawai ana i manao ai ua kujx>no no ka hooponopono ana a me ka uoomalu ana me ka hoo- ) maojx>po ana i na kanaka a pau, a , i ole ia. o kekahi papa hookahi a lahui j»aha i lawe ia mai iloko o ke Aupuni no ka hana ana i na hana oihana mahiai, a ua hiki no hoi ma ia kanawai e hoohaiki a kaupalena i ka manawa e noho ai maloko o ke Aupuni oia poe limahana oihana mahiai a me na oihana a hana paha a lakou e lawelawe ai." Ke hooia nei au ua hooholoia ka Bila mamua ae ma ka Heluhelu Ekolu ia ana iloko o ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii ma ka la 10 o Noveraaba, M. H. 1890. CHARLES WILCOX. Kakauolelo. 211—tfd 44—tfw