Hawaii Holomua, Volume II, Number 21, 21 May 1892 — HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI. [ARTICLE]

HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI.

—<>■— He Kaiuiwai e koololi ai i ka Fauku 4S, 36, 5V», 62. a tue 63 o ke Kumukanawai a e l«akui uiai i pauku hou i ke Kuinukanawai.e kapoia Pau- j ku 83. K Hooheioin € ka Min a me ka ! AhaoUlo v k< Aapuni Haieaii: Pauku 48. 0 na Bila Kauawai a pau i hoohoioia e ka Ahaolelo umnm'o ana o la mea. Ina mahope o ia noooou hou ana ua hoapouoia ua Bila Kauawai uei e ka elua-ha-pakolu o na ho» a pau i ko Kr *ia o ka Ahaolalo. e hoihoi houia aku i ,'sil ' '2* t '•£ - •.'*«5ww:ry'

ka Moi no ke kakaoinoa ana. alaila, e Hlo no ia i kanawai. Ma ia mau hana ana a pau, e hoomaopopo a ke koho ana ma ke kahea ana i na ae a me na hoole. a e kakauia ma ka hoke moolelo o ka Ahaolelo na inoa o na poe a pau i koho ma J ka aea me ka hoole i ka Bila Kanawai. Ina e hoihoi ole ia mai kekahi Bila Kanawai e ka Moi iloko o I na la be 10 [koe ka la Sabati] mahope o ka waiho ia ana aku imua on». alaila. e lilo no ia i kanawai, me be la be kanawai i kakauinoaia 1 e ia, ke ole nae e hiki ole ka hoihoi ana mai mamuli o ka hookuu 1 e ia ana o ka Ahaoleio. a ina pela aol« ia e lilo i kanawai." Pauku 2. Ma keia ke hoololiia «ei ka Pauku 56 o ke Kumukanawai a penei e heluhelu ia ai ua Pauku nei“Pauku 56. O ke Alii o ka Ahaolelo he kane kupaoia no ke Aupuni i hiki aku oia i na makahiki he iwakalua-kumamalima. a i noho ma ke Aupuni no na makahiki ekolu, a he waiwai koua iloko o keia Aupuni i kujx>no i ka auhau i kiki aku i ka ekolu dala mawaho ae o na hihia u j>au. a i ole ia, he loaa makahiki kona aole i emi malalo o eono haueri da!a.” Pauku 3. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 59 o ke Kumukanawai a penei e heluhelu ia ai ua Pauku la: “Pauku 59. O kela a me keia kune kujta u ko Hawail Paeama J ina he //awaii .4merika, a he Ku- ! roj>a jtaha ma kahanau ana, a ina 1 ua hiki aku kona mau makahiki i | ku iwakulua. a ua kookaa oia i kona mau auhau, a ina ua hookomo : oia i kona inoa ma ka j>apa inoa o ua jkx* kuho u kuna apana uo ke kohu ana i na ’Lii u ka Ahaulelo, alaila, ua kuj>ono oia i ke koho i nu ’Lii, a ua loaa iaia ke kuleana e ko- i ho i na ’Lii o ka Ahaolelo i kela a me keia koho ana ina nae.” Pauku. 4. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 63 o ke Kumukanawai a j>enei e heluhelu ia ai ua Pauku la “Pauku 63. Aole e noho kekahi i Alii a i Lunamakaainana ma ka Ahaolelo, ina aole i koho ia malalo a kulike hoi me na hoakaka ana a keia Kumukanawai.” A e hoololiia no hoi ka mahele elua o ua pauku la a j>enei e heluhelu ia ai. “Alua —He waiwai jx>noi kona ma keia Paeaina i kupono i ka auhau ia i emi ole iho ka waiwai io | malalo o hookahi tausani dala mawaho ae o na hihia a pau, a i ole j>ela, ua loaa maoliiaia kekahi loaa makahiki i emi ole malalo o eono haueri dala i ka makahiki mamua pouoi iho o kona hookomo ana i kona inoa iloko o na inoa o ka poe kupono i ke koho. Pauku 5. Ma keia ke hoololiia { nei ka Pauku 62 o ke Kumukanawai, a penei e heluheiu ia ai ua : Pauku la. “Pauku 62. O kela a me keia kane kuj»a o ko //awaii Paeaina ina he //awaii, Amerika, a he Kuropa j>aha ma ka hauau aua ina ua hoohiki oia e kokua mamuli o ke Kumukanawai a me na kauawai ! e like me ka mea i hoakaka ia no I na poe uana e koho i na ’Lii. a ua hook.ua i kona mau auhau, a ua hiki aku oia i na makahiki he iwal kalua, a i noho ma keia Aupuni no , ka makahiki hookahi mamua pono iho o ke koho ana, a i ike i ka heluI ‘ helu a me ke kakaulima ma ka j ulelo Haw&ii, a Knelani, a Euro)ta paha. [ina i hauauia mahope mai o I ka makahiki 1840, a ina ua hoo- 1 ; komo i koua iuoa ma ka uapa inoa | o ua poe koho u koua apana e Uke { | me ka mea i hoakaka iu ma ke kauawai. alaila, ua loaa iaia ke kuleaua e hookomo i hookahi haloU | no ka Lunamakaainaua a mau Lu* uamakaaiuana paha oia apaua; aka uae, o na olelo no ka makahiki hookahi mamua ]>ouoi iho o ke koho ana a me ka ike heluhelu a kakaui lima ma ka olelo Hawaii, Enelani a Kuropa paha, aole ia e piU i na poe e noho ana ma keia Aupuni i ka manawa i kukalaia ai keia Kumukanawai, ina e hoopaa Ukou i ko lakou inoa a koho halola l&kou

'ma ke koho mua ana malalo o J I keia Kamukanawai." Panku 6. Ma keia ke pakuiia nei ike Knmukanawai he Panku | hou ma ke ano be hoololi i ua Ku- ! mukanawai la e kapaia Panku 83 ! a penei e heluhelu ia ai ua Pauku ! 1* "Pauku 83. Ua hiki i ka Ahaolelo i kela ame keia manawa e hana i na Kanawai ana i manao ai ua kupono no ka hooponopono ana [ a me ka uoomalu aoa me ka hoomaopopo ana i na kanaka a pau, a i i ole ia. o kekahi napa hookahi a lahui paha i iawe ia mai iloko o ke | Aupuni no ka hana ana i na hana oih&na mahiai. & ua hiki no hoi i ma ia kanawai e hoohaiki a kaupalena i ka m&nawa e nohe ai maloko o ke Aupuni oia poe limahana | oihana mahiai ame na oihana a hana paha a lakou e lawelawe ai.” ' Ke hooia nei au ua hooholoia ka Bila mamua ae ma ka Heluhelu Kkolu ia ana iloko o ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii ma ka 1& 10 o Novemaba, M. H. 1890. CHARLES W1LC0X. Kakauolelo. 211—tfd 44 " ■tfw