Hawaii Holomua, Volume III, Number 149, 30 January 1893 — HE PANE IA HOAHANAU O KA EKALESIA KATOLIKA ROMA. [ARTICLE]

HE PANE IA HOAHANAU O KA EKALESIA KATOLIKA ROMA.

Hoomaaia. Eia kekahi, ua waiho oe i ka pilimua e hele ana mamua o Ekklesia a o Pappas hoi. aka. uapouono nae ia waiho ana. oini he mea maa mau no ia ma ka olelo Heiene. E hai hou asu au. aole loa e hiki o Pappa? Ekkie&ia. ke unuhiia ma ka olelo Beritama, he Fapish or Papal Church. e kulike ai rue ka olelo U&waii Ekalesia Pope, oiai ma keia aulana hoonohnnoho olelo ana, o Ekaleeia Pope, ua lilo o Pope i haiano (adjective) a oia ka unuhiea o Popiah or Papal paha. O ka unuhina pololei o ua olelo Ueiene la au e kuu makamaka. oia ka'u iho1 ike ae la, e like me na rula alakai

oke ao piiiolelo Helene. Nolaila. o&u mau hu&helu he 733. e like ana hoi ia me “1 kaau. 8 kauna a | me ke kahi keu kaoi ia 666/’o ka’u olelo Heleue i hoonohonoho ai, u* I kupono no la i ke kulana o kau ' | oleie Helene. aoie i ka’u. oiai. ma ( j kau o Pope ka Ekaleaia, a i ole, o Esalesia ka Pope, aka. ma ka’u oia Na Pope o ka Ekaleaia, a i ole. ka Ekalesia o ua P,>i.»e. Auo, c* nana kaua e kuu makamaka i ka'u olelo Helene. L"a olelo au o Papai Ekklesias. ka mea i pih» i ua huahelu t>6d. O sa like o!e mawaena o aau e Mr. Honolii, ame ka'u;oia keia, he elua au p maloko o Papp.«s, a hoo kahi a’u. Aia hoi kau Pappas ma ka auikumu helukahi, a o ka'u Papai hoi aia ma ka auikumu helu nui. i kulike ai me ka unuhiua Hawaii—Na Pope. Ma kau Helene hoi no Ekalesi*, oia o Ekkleaia, aia no la ma ka auikumu helukahi, a o ka ! a hoi oia o Ekklesias, aia ia ma ka aui-pili (Genetive Case) ma ka helukahi, e like penei ka hoonohouoho aui ana* Auikumu —Nominatiye Case, helukahi. Ekkleaia, ka Ekalesia. Aui-pili—Genitive Case. Ekk!esias, o ka Ekalesia. Nolaila, ika hoohui ana ia Papai ka huaolelo e ku ana ma ka auikumu helu nui me Ekklesias, ka haiano eku ana ma ka helukahi, e loaa ana o Papai Ekklesias. oia hoi, Na Pope o ka Ekalesia, a i ole, ka Eka Iesia ona Pope. He oiaio nae. ua waiho au i na pilimua e hele ana mamua o Papai a me Ekklesias, a ua like no hoi ia me kau olelo Helene i hoike mai nei i ka waihoia o na pihmua o Ekklesia apelanome Pappas. asa, aole hewa oia, oiai, ua maa mau no ka poe ike olelo He!ene i ka waiho mau i ka atile n>amua ona haiinua ma ka imuhi ana. I kekahi »a no hoi, ua kukuluia no ua haimoa me ua artile ole, eku ana nae ma na aui like ole, e like me “apostoloi ekklesion" (2 Cor. 8:23. E nana ma na Kauoha hou Helene a W'ileon, a me ka \Veslcott me Hort. Oke Kauoha hou mua, i kapaia ka “Emphatic Diaglolt,” ua hahai pili pololei loa ia ta olelo Hele o ka buke Kauoha hou Helene i kakaulimaia e waiho nei ma ka waihona buke o ka Vatikana ma Roma, oia ka helu 1209. A o keia na buke au e kuhikuhi ai no ka’u mau hoakaka ana e pili ana i keia mahele o ka paio ana i ka paiu maikai o ka manaoio. E hoomaopopoia o Apostoloi. he lunaolelo a he aposotolo kona unuhina Hawaii. aia ma ka auikumu helunui. a ma ia aao loaa na lunaolelo, na aposotolo a o na elele paha. O ekkiesion hoi, aia ia ma ka aui-pili helu nui. o na ekalesia, a i ole. no na eaalesia paha. Ke nana aku kakou ma ka unuhina Hawaii o ke Kauoha Hou i hoomanawanui ia ai e na misionari mua. ma 2 Kor. S;23, e ikeia a.ia, “ka poe elole no na ekaleaia, (the messt'ngers of the churches) a me ka Baibalaa Duuay <t Rheims, penei ka unuhina Benlania malaila, *‘tbe apostle< of the churches,” (na lunaolelo o na ekaleeia). Ua waihoia na pilimua aole i hoikeia, aua kulikeia me Papai Ekklesias a’u i hoike ai. I kakoo hoi no ka’u olelo Helene ma kona kulana hoonohonoho, e pono e nana ia ma Oihana 20:1«, o na buke a'u i kuhikuhi ae nei, e loaa ana keia. “Presbuterous (tes) ekkles.as.” ma ka unuhina Berita□ia o ka Baibala Kalohka Douay * Rheims, “the Aneienl- of ihe Churh,” nja ke Kauuha Hou hapa Hawaii me Beritania, “ihe elder > f the church,” i na lunaleahiao o ka Ekaleaia. O Ekklesias ma keia hopunaolelo a'u i hoike ae nei, ua kuiike ia me ka'a hua<>lelo Helene ma Papai Ekklesias, ka mea a kuu makamaka i manao ai

he olelo Helene jwlolei ole ia no ‘•Ns Poi'e o b EsalesĪ!t.“ O kel» kul»ua olelo Helene i hoike iaae la ma Oihana oia no ma lako* bo 5:14. "j‘re?>buterou< [tes] ekklei ?:ae.” a aia ia ma ka helu nui. o ka hoonohunoho aui helu 2 o kaolelo Helene; a o hoi, aia ma ka aui pili helukahi. o ka hoonohonoho aui helukahi tnrat ileeleeiou). Aole i j>au.