Hawaii Holomua, Volume III, Number 157, 9 February 1893 — HE PANE IA HOAHANAU O KA EKALESIA KATOLIKA ROMA. [ARTICLE]

HE PANE IA HOAHANAU O KA EKALESIA KATOLIKA ROMA.

Hoomauia. He oiaio o Lateinos he inoaia no ka lahui o Roma kahiko, a ua kapaia ke aupuni pegana o Roma, the empire of the Latins (ke aupuni o ka poe Latina). Ke ninau nei hoi au maanei, Ke mau n no anei ia aupuni kahiko o ka tina i keia wa ma Roma? Owai ke aupuni o na Latina i keia wa, oia hoi ka poe e hooliio ana i ka olelo a ka poe Latina kahiko, i olelo pili aupuni na lakou—makeanoaupuni maoli paha, a aupuni ekalesia paha? Loaa anei ia ano aupuni olelo Latina. mawaho ae o ke aupuni a Ekalesia Pope paha? O ka mea oiaio, o Ekalesia Pope, oia ke apuni ekalesia e lawelawe nei i keia olelo Latina i olelo pili oihana na lakou. O ka lahui Latina hou keia (oia hoi ka papa kahuna) kela mau poo a’u i hoike ae nei. a o ka ekalesia ke aupuni. O Iereneo kekahi kanaka naauao 0 ka Ekalesia i noho Pope ole ia raa ke poo. ua imi oia i na huahelu 666 a loaa iloko o Latemos. 4 Aole 1 helu pu o Iereneo i ka huaolelo Basileia, aupuni, oia hoi o Empire, kingdom a dominion. me Lateinos, i kona imi ana i na huahelu 666. Lateinos Basileias, oia ka olelo Helene o “the empire of the Latins” (ke aupuni o na Lalina.) Ua waiho ia na piliiv.ua. Ina e nana oe ma Mataio 6:33. e loaa ana ia oe keia olelo Helene; (ten) Basileian (ton) Theon. oia hoi ke aupuni o ke Akua. Eia nae keia ma ka auialo. a ioa i waihoia na pilimua o ten me ton. loaa no o Basileian Theon, aupuni o ke Akua. Nolaila. ina ua waiho o Iereneo i ka hai inoa Basileia- ma ka auipili i kona imi ana i na huahelu 666 iloko o Lateinos. e hewa anei au i ko'u waiho ana ia £kklesins ma ko'u hoopili ana ae ia Lateinos i ka Ekalesia I.alina. ke aupuni hou hoi ma kahi o aupuni Latina kahiko, ka Roma hou ma kahi o Roma kahiko? E kuhikuhi anei au ia oe, a i kou kokua paha. e nana

iho oia ka “Haimanawa no ka Oihana KatoIika ma Hawaii nei," P«pa 11, i paiia ma Ihmolulu. Novemaba. 1S>' > . aoao e loaa auanei na olelo e like roe keia: “Ina i loaa ia Iak»u iloko o keiahuaolelo Roma, ina olioli loa lakou; aka. aole i loaa malaila. Huli hou no lakou. huli no, a loaa ka huaolelo Laleiuoa. He huaoleio Helene ia. a o iekahi in»a ia oka poe Roma. Ma ka hnohalike ana i na hua helene a pau i komo ilokookeia inoa, loaa uo ka heluna 6bb.” Ina o kekahi inoa no ia oka poe Koma. wahi a keia nupena a oukou. aole anei he inoa no hoi o Lateint>s no ka poe Roma hou oia ka papa kahuna o ka Ekaleāia Kalolika Komaokeia wa, ka poe hoi e kamailio nei i ka olelo Laliua a ka poe Roma kahiko? Na ka oukou mau buke ponoi no e hoike mai nei i keia kuhikuhi ana. Oka Papai Basileias. ke aupuni o na Pope, a i ole, na Pope oke aupuni, oia hoi, no na Pope ke aupuni, no na Pope ka EKaleeia (oia ka Papai Ekklesias). 0 ka Iereneo alahele ka’n i hahai pono ai. a huhu mai nae oe ia’u e Mr. Honolii, a i ole. o oe. o ko Kahuna Kalolika. Aia ma Lateinoa, wahi a Iereneo, loaa no na huahelu 666, ake ae mai nei no hoi oe he Ekalesia Latina no ka Ekalesia Kalolika Roma, a ua kauoha mai o loane, e imi ka mea naauao i na huahelu 666 ma ka inoa 0ke kanaka, oia hoi o Lateinos, loaa no malaila na huahelu wana na i hoikeia ae la. Ua kapaia ka Pope he “Kanaka Latina” (Latin Man) mamuli o kona lilo ana i Alii 1 Moi no ke aupuni Ekalesia. i ka paia he “Latina Church.” Ua kapaia ke aupuni o Hawaii nei. he aupuni Hawaii (Hawaiian Kingdom) ua hiki no keoleloiao ke Alii a o ka Moi e noho ana maluna ona. he Hawaiian King or Queen. E ae ana ka poe noonoo hoopono a pau i keia. (Aole i pau.)