Hawaii Holomua, Volume III, Number 20, 13 May 1893 — HE PANE IA HOAHANAU O KA EKALESIA ROMA. [ARTICLE]

HE PANE IA HOAHANAU O KA EKALESIA ROMA.

Hooaaaaia. £ ninau kakou: Heaha la ke kamu o ko Iesu k&aoha ana ia Petero e hanai i kana mau keiki hipa a me na hipa e like me ia i hoikeia ae la? No ko lesu Karisto manao ana anei e hoolilo iaia i Pope no kona Ekaleaia, a i ole ia, i Pope maluna o kana mau haumanae ae, e Hke me ka na Katoiika Roma e manaoio nei? Ke pane nei &u — Aole; aka, o ko Iesu hoike ana ia i kona aloha ia Petero no ka hana aloha ole a Petero i hana ai, ma kona hoole ana ia leeu no ekolu manawa, e like hoi me ka īeau i hooia aku ai imua o Petero i ka i ana: “Mamua mai o kioo ana o ka raoa, e pakolu no kau hoole ana mai ia'a.” (Mataio 26:75.) E nana kakou i keia hooie pakolu ana a Petero i kona Haku: “Aiaila, ninau mai 1& ke kaikamahine kiai puka ia Petero, Aole , anei oe kekahi o na haumana a keia kanaka?” Pane o Petero me ke aioha ole: “Aole au.” Hoole 1 keia a Petero. “Ku ae la Simona Petero, a hoopumehana iaia iho._ Ninau ae la lakou iaia, Aole anei oe kekahi o kana poe haumana?” Pane hou no o Petero me ke aloha ole i kona Haku: “Aole au.” Hoole 2 keia a Petero. “I aku la k kahi o na kauwa a ke kahuna nui, ka hoahanau o ka mea nona ka pepeiao a Petero i oki ai, Aole anei au i ike ia oe ma ka mala me ia ? Hoole hou mai la uo o Petero,” o ke kolu ia o na hoole ana a Petero, “a kaui koke mai la ka moa.” E nana ma loane 18:17,25, , 26.27. Hoike mai o Maiaio no keia mau hoole ana ekulu a Petero penei: “Aole au i ike i kau mea e ; olelo mai nei—Aole au i ike i ua | kanaka la”—a no ka ekolu o ka manawa, “hoomaka iho la ia e hailiili a me ka hoohiki ino, i aku la, Aole au i ike ia kauaka.” (Mataio 26:70,72,74.) Hoike mai no hoi o Mareko ia moolelo kumakaia o Petero a naau aloha ole ona i kona Haku, a pela no o Luka. Aka, he oiaio nae, ua mihi no o Petero no keia hewa ona, a ma ko Kariato ninau pakolu ana no ko Petero aloha io iaia, a me kona kauoha ana iaia e hanai i na keiki hipa a me na hipa, oia ka hoike ana o ko Iesu kalaana i kela hewa aloha ole a Petero i hana ai, ma kona hoole makaweiawela ana laia. mamuli o ka maka’u kanaka. Aole keia kauoha hanai keiki hipa a hanai hipa a Iesu i haawi aku ai ia Petero, he hoolilo ana ia ia Petero i Pope no ka Ekalesia. Aole loaa ke kuleana Pope o Petero(ina I>e kuleaua io kekahi ona oia ano) ma keia kuhikuhi au e Mr. Honolii. Kuhikuhi mai nei oe e kuu hoa, no Ireneo, no kona hoike ana mai i na Eihopa i noho Pope, e hoomaka ana mai ia Petero a hiki ia Eleuterio kai make i ka A. D. 192, he 14 ka nui o lakon. “Aia ko lereneo manao ma kana mau palapala (Buke 3, mok. 3, hoopukaia m& Kolona, aoao 232) wahi a ka Haimauawa, pepa 5, aoao 37.” O kau iiuhikuhi keia no kahi e loaa &i ka Buke 3, mok. 3, uo na manao hooia o Ireneo no ko Petero noho ana a me kona mau hope mai. Eia nae ka mea kupanaha, ia’u i nana ai ma ka’u huke o na “Haimanawa” no ka Oihana Kalolika ma Hawaii nei, loaa no ia’u ka pepa 5, a ike no au i ka aoao 37, aole nae ao i ike iki malaila i ka mea au e olelo mai nei no Ireneo. Ua maopono ia’u. ua kuhihewaoe makeia hana ana. Malia he wahi okoa aku no, e hoike mai nae hoi oe. Ma kahi au i Kuhikuhi mai n«t, ma ke ano be kokua o Iieneo oo kou aoao, ua nele loaoe malaila, a no ia mea. aole i lilo • Ireoeo i nei wa I hoike noo e apono ana he Pope o PaUro, a mal hoohoikau hoi oe o Pope o Btbopa ia, oia hot*o Epikopo, olilo no auaoei ia I meanooa oeleaL Aka, nan no koo hemahema e hoopooopono mai Oka’npepa “Haiaiaoawa” i kaiki aka la, oia ka īīili—iim no ka Oihana Katoua la moa o Apenl* a na la hopo o

i ■ 1 - • ike mai nei ma ka Iren«o hoonoho- j noho ana i oa Bihopa i noho Pope i ma Roma mai la Petero aia Eieu- >: terio, Le 14 ia poe. Alaila. pehea i i hoi i hoike mai ai kekahi oko ou- | • kou mau huke hoonaaoao pili hooi mana nona ke poo “Ka Ekaleeia o I ka Haku,” i paiia ma ka M. H. > 1858, ma Honolnlu nei, nona r.a aoao he 16. o £Ieuterio oia ka helu 13 mai ia Petero mai. Penei ka . olelo ma ka aoao So ua wahi buke • nei: “O aa Pope, mai ia leau a I hiki i ka makahiki 606” oia o—1 Petero 8 TeIeporo : 2 Lino 9 Igino- ■ 3 KeteIo 10 Pio I. i 4 Kelemenele 11 Anikelo . i 5 Evarito 12 Sotere » 6 Ale&anedero I. 13 Eleutcrio. > 7 Kito I. ■ O keia no hoi ka Eu«ebio hoonoho- ’ > noho ana, o EIeuterio ka helu 12 o ' na Hihopa Roma ke heluia m&i a | Lino mai, a ina hoi mai ia Petero 1 mai, alaila. oka helu 13 ia. Aole i pau, j