Hawaii Holomua, Volume III, Number 25, 17 June 1893 — HE MOOLELO NO NAPOLIONA I [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NAPOLIONA I

KE KAIll'A KAUA I WAĪALU. 0ka haule ana aku o keia poe koa wiwo ole ake kalauna nui e hiamoe, ka mea hoi i kauaia “Ka Palekila oke Kuokoa o Furani” maluna o kela waonahele kawa-u, aia ke Uukeo Weiinelona ke niniu poahi la iloko oka aha hulahula i haawi ia e ke Duke Wahine o Kikemona (Duehese of Kiohuioiul) ma Berusela. O na haawi oka hauoli a rae ka lealea, eia ia ke hoopuni nei ia loko oka rumi hulahula. a oiai keia mau hauoli a pau e kaana like ia ana e kela a me keia i akoakoa ae maloko o ka rumi hulahuia. aia ke I)uke o \Velihetona ma kahi kokoke i ka ipnka-aniani kahi i kamailio pu ai me ke I)ukeo. Brunswick, aia hoi ua ike ia aku la Kekahi Elele kiu 1 ke komo aua mai a hoike aku la i ke l)uke o Welinelona, ua a’e mai la ka Emejtera Napoliona me kona pualikaua ma na palena waho o Denemaka, a eia oia he mni wale no mileka mai mao mai ke kulanakauhale aku o Berusela. Oka loaa ana mai o keia lono kamahao i ke Dukc o Welinelona ua pii ino ae la kona mau manao o ka hikilele nui. a ike iu aku la i kona naau helehelena i ka ioli ano e ana ae a haikea. Oka haawina oka hikilele, ua hookui pu aku la ia me ka puuwai i 0 ke Duke o Brunswiok, a ku ino Sae la oia iluna nie ka pouli pu o , kona noonoo maikai me ka poina , hoi i kekahi wahi keiki uuku e hiamoe ana maluna o kona mau ! uha, ua kakaa aku la keia wahi keiKi a pahu ana iluna o ka papa- , hele Oiai keia mau maunolnna o ka hikilele nui e hoopuni ana i ko ke Duke Welinetona n au noonoo mai1 kai, ua pahola koke ae la ka nuhou a puni ka rumi hulahula a ua hookui )>u aku la ia louo o ka hoohikilele tne na puuwai palupalu e nanea ana i ka niniu poahi o ka lawe palanehe ana a na wawae e 1 kiani ai.

Aole loa he manawa i koe a ke 1 Duke o \Velinetona e hoohala ai, e laa keia lono hikilele i lawe ia mai ‘aie ka Klele kiu, na haalele iho ia oia a kona mau aliikoa i ka rumi hulahula a oia ka w« i lohe ia aku ai oke kani kaualili ana mai o na o le o ka hooniakaukau a kani kapalill uiai la hoi ka leo o !na pahu, e hoike mai ana hoi i j ka hana nui o ka hilawai ana aku he alo ake alo me ka mea nana e hooweli nei ke ao holookoa. ] O ka hana nui o ka koomakau1 kau ana i keia po ua kaa no ia ma i o ke Dnke la o Welinelona. ua hiki lna ke lohe ia aku ks halulu oke kulanakauhale o Burueela oiai i kela a me keia kiw pakahi o lakou i e hooko ana i kana apana liana, e holo ana na kaa kaua. e paapaaina ana na kapuai o na lio kaua, e halulu ana hoi ka wawae o na koa heiewawae, j>ela iho la i j>iha pono ae ai na alanui o ke knlanakauhale i o Beruse!a. O keia po of ka hoomakaukau, j he jx> ia o ka ino nui a rae ka aaki paa o ka j>ouli e halii paa ana i ke | kulanakauhale, e laa ka haule mau ana mai o na pakaua i ka jk> a me ke ao no ekolu la, a na ia mea i hoopoho iho i na alanui a me ke kaheawai ana hoi o ka wai ma na wahi & pau. O kahi hauhaie o Kuett-Bsss, i { be polakaumaka mua ia o ka puuI honua i haopu laua ia e W eline- | tona a m« ka Ea>«pera Napolioiia, be 15 mile nuū ke kulanakaohale I RrrttMiliL

Ua hololea ka hana ma ko ke Duke Hao aoao, a e eku hele ana keia poe koa a ka hoomanawanui wale me ka lakou mau mea kaaa iloko 0 ka le]x> a me ke anu ia po a ao, a ma ke kakahiaka nui o kekahi la ae, ua loaa mai la ke kauoha mai ke Duke Hao mai o Enelani no ka lawe pio ana ae ia Kutta-Basa. O ka lilo mua ana o Kueta-B 1 ke Duke liao, ua ili aku ke kaumaha ame ke koikoi oka hana maluna o Ilamuku Ne, oiai oia i ala ae ai i kekahi kakahiaka a ike aku la i ka hoomoana mai o na koa ona Aupuni Hm o Europa malalo o ke alakai ana a ke Duke Hao ao ka hoao ana e kaili ae mai ia lakou mai, ina no e lawe ia ka ikaika a pau, he kanalua no ka lanakila. O ka loaa ana aku o Ka lono i ka Emepera mai a Ilamuku Ne aku no kona lawe ana ae i kahi kauhale o Kueta-Basa a ine kona hilinai piha no ka oiaio oia lono ua hoouna hou aku la oia i kekahi Elele me ke kauoha ana aku ia llamuku Ne, e haalele iho i kekahi heluna o kona mau koa e kiai ia Welinetona me ke j»ale ana aku ; iaia i ke komo ana mai e kokua i na koa Perusia, a o ka hapanui hoi o lakou e lawe aku oia me ka awiwi nui e oki pu ae i ka laina I o Puluka e eml hope ’la. Wahi hoi aka Emepera ia IlamuKu Ne malokoo ua kauoha ’la: “O ka pomaikai o Parani, aia no { ia iloko o ko'u mau Umn .” Ina no i hooko pololei o Ne i ke kauoha, e laa keia ulia o ka pakalaki i uhi pu inai maluna o Ne, peuei la ua loaa ia Puluka he puu- ;■ ; puu ikaika loa ia maia aoao o ka j Emepera, ao ka halawai ana aku | ; hoi oko Ne poe koa me na koa o ka Emepera no lakou ke ohohia I o ka lanakila nuī, ina la i kekahi la ae ua poi pu ia ke Duke Welinetona e_ka Emepera me ka loaa ! ole iaia he wa e pale mai ai nona īho, a o ka napoo loa ana iu o ka I la ma na kapakai o Enelani. Oua pualikaua Hanaova a me ka Belegiuma, ua makaukau lakou e kokua i ka Emepera, a mamuli wale no ona ano hoeikikina ia o ke ano kuai ia oke kanaka lakou e hakaka kue nei iaia. O ko lakou hooko ana mai i ko lakou manao o ke ake nui e kaa malulo o ka hae kahakolu o Farani. penei la'ua loli ano e ae ka moolelo o ke ao nei mai ko keia la ae i kakau la ai. Oka haule hope ana o Ne ika hooko nna i ke kauoha o ke alualu ana aku i na soa Puluka e eini hope la. ua ulupuni ae la na manao uiUni o ka wiwo ule i ua Ilamuku nei a hoomaka iho la oia e hoouka i kekahi kaua hahana loa me ke Duke o Weliketoua me ka ioaa ole nae oka lanakila, me ke kau nui ana aku o Kona manao e kaa mai o Kueta-Bnsa malalo o kona mana. O keia lawe ana ae la o Ilainuku Ne i ka aoao oke keikikane, ua ike koke iho la ke Duke o Welinetona i ke kupilikii o kona kulana a haawi ae la i ke kauoha no ka hele «wiwi ana mai o kona mau laina kaua e maki aua ma na Balaliona, na Komapani, a pela aku. .Wahi ana i ]»ane ae ai: “Aohe wa oke kali aua aku « Kekahi no kekahi; aka, e maki mai ma ua ngimaua, na mahele. na komapani. ame na bataliona. Aole hoi e maki wale, aka, e holo e like rae i ka holo ana imna o ke ahi, a maanei kakou e lanakiia a e hauleai, a j e ku a hiki i ke kuiaka hope loa.” A uela iho la i hikiwawe ai ka hiki ana mai o ua kokoa raa ko kc I)uke «* \Ve.inetona aoao iloko o kela a me keia h«>ra. O ka halialia ana o Ihmuku Ne I ua pii ino ae ia e like me ka ena- ; ena oke ahi, oiai o«a e h*x>manao ana i kona hewa nui o ka uhaki kauoha, a oia kana i pane aku ai | ia Labedoyeve i keia mau huaolelo o ke koa a me ka wiwo ole: i

“Ke ike aku ia oe i kea mau poka pukuniahi.” i pane aku ai oia, oiai ua mau poka we a īa e lele mai ana mai na batari mai o na koa Pelekane me ka huhu nui e uloua ana i kona mau koa ilalo o ka lej>o. “E hoomaiaai ia na lani ina o kela mau j*oka e ku mai lakou a puka ma kela aoao o ko’u kino.” Huli ae la ua Ne nei a ike akr !a ia Kenerala Kellenuan e ku mai ana ma kahi mamao, ua holo aku la oia maluna o koua lio a me ka leo nui moakaka oke kulana pihoihoi. ua pane aku la oia i keia mau huaolelo o ke kok<>; “I hookahf a kakou hnuna pahi 1 i koe e kuu Kenerala maikail E 1 holo pololei aku a e hou i ka puuwai oka pualikoa Pelekane. a e hoauhee aku ia lakou ma na auo a l uau, a na’u oe e kokua! Ke koi mai nei ko kaua Aupuni e hooko j i koke aku oe ano!! 0 keia Kenerala Kellerman, ua hoao oia ma na ano a pau e hooko | i ka llamuku Ne mau kauoha, a lawe ae la oia i ke kulana o ka makaukau mamua o ka “Puali Pale Kila Umauma o Faraui,” a holo aku la me ka mama nui iwaena oka enemi 0 keia hooko ana 0 Keia Keaerala i ke kauoha ma koua aoao, ua halawai mai la ka “Puali Pale Kila Umauma o Farani” me ua poka wela a rae na poka lu, a na ia mea i ulaa pu mai 1 keia pualikaua e like mc ka palau ana o kekahi muhakea e.waihn moKaki ana ke kino make o ka lio a rae kona kahu e au iloko o ke | koko. i Oke koena o ka “Puaii Paie Kila Umauma,” ua pale ia aku la lakou ihope me he la ua loau i ke- | kahi makani ino nui, e laa keia j poino i halewai mai la me ko lakou ! pnali oiai e hooko ana i ke kuuoha a ko lakou llamuku. Aole i pau.