Hawaii Holomua, Volume III, Number 265, 20 July 1893 — KELA HUAKAI I KALALAU. [ARTICLE]

KELA HUAKAI I KALALAU.

Iloko o na la i hala ae nei, ua hoopuka aku makon i ka moolelo 0 ka huakai a na koa a me na makai o ke Aupuni Pi Gi i Kalalau, a me na mea i hana ia malaila. e like me na lono i loaa mai ia makou. Ua waiho malie : ka hoopuka ana i ko makou manao ponoi e pili ana ia mau mea a hiki i ka manawa kupono, no ka mea, ua makemake makou e kali a pau na uluaoa o na nanao pioo o ka lehulehu; a ano, ke manao nei makou ua hiki mai ka mannwa kupono e kamailio ai i ko makou mmao pom/. Ma ko makou hoomaka ana e ke makemake nei makou ewwiau ae — ua hoopilikia ia anei kaiehulehu a o ke Aupuni paha e na mai lepera e noho ana ma Kalalau no ua makahiki lehulehu i hala ae? No makou iho, aole loa 1 lohe la kekahi lono a hoike paha 0 ia ano. O ka mea i ike ia, ua noho kela poe me ka maluhia a me ka auwana ole mawaho aku o ua awawa nei o Kalalau. Aole lua i hoopilikia ia kekahi poema kekahi ano. aka, ua nohoahi mau ka maluhia. Aole loa i lilo ke Aupuui hookahi keneta no ka malama ana la lakou, oiai, na lakou no kolakou mau pono a me na lako a pau. Malia paha e olelo ia mai anae kekahi poe—aole pono o ko lakou noho ana ma la wahi, oiai, he poe kamaaina mai ole no kekahi maiaiia. O ka makou pane—ina ua pono ole ia. alaila, ua pono ole ka ae ia ana o na kamaaina e noho mai tei ma Kaluupapa me Kalawao, me ka ae ia e hele lanakila mawaho ae o ka Panalaau; a pela me na kokua mai. Nolaila, aoleie be kumupale. Ma ka makou hoomanuo ana i ke au o ke Aupuni Ahiaimoku. ua u!u ae ka manao o kekahi poe e hoaia 1 mahiko ma Kalalau, a i kumu e hooko ia ai ia makemake, ua hoao ia e hoihoi i na mai no Kalawao. 0 kela Hope Makai Nui o Waimea 1 kipu ia mai nei e Koolau a make. oia kai noi mai i ka Papa Ola e ae ia aku oia e kii « hopuhopu i na mai, a ua hooie ia aku. no ka mea, ua hoomaopopo ka Papa Oia, ua i maluhia ko lakoo noho ana a aohe pilikia. O Kikila Baraunu ka Loio Kuhina ia manawa, a ua ui m ka Papa Ola no keia noi a ke-

kahi makii nwlaloon», * o* apooo mai oi» i ka hooie aoa a ka Papa | Ola, a oa waiho mali* ia oa poe la. ' 0 kela Hope Makai Nui o Waimea, ua olelo ia oia ke kanaka i manao ! ia e noho Lnna Nui no ka mahiko hou e hoaia ia aku ana tna Kalalau | a malia paha oia kona kumu i hoo* ikaika loa ai ike koi eae oia e heie e kipaau i na mai mai Kaia* lau aku. Aole nae iko kona mau iini ia manawa. Mahope ma ; nei, ua loli aenei ke kulana o ke aupuni, a ua noho ae la o W. O. Kamika i Loio Kuhina. a wahi a ka mea i hai ia m i ia mai ia makou, oia no kekahi o na hoa o ua hui nei i makeuiake e ku* kulu i mahiko ma Kalalau. I kona noho ana aenei ma ua oihana nei, ua haawi koke ia ke kauoha e kii i na mai o Kalalau, ae laweia lakou no Kalawao. a o kela Hope Makai Nui o ke kanaka e noho luua aku ai no ua mahiko la, oia kai wae ia a kai miki mua aku e hooko i ka hana ana i iini mua loa ai e hooko. E hoomau aku ana makou i keia mauao.