Hawaii Holomua, Volume III, Number 287, 18 August 1893 — MOOLELO O KOOLAU. [ARTICLE]

MOOLELO O KOOLAU.

Mamuli o ka oluoiu o Mr. Jauies j H. B*»lster, o ka Buletina, ua loaa mai ia makou keia mooielo i kakau ia mai e Paoa a me Xihoa,'ma Kaiaupapa. Molokai, ia Mrs. Lilia Auld. o Honolulu, a oia ka makou e waiho aku nei imua o ko makou poe heluhelu i keia moolelo me ka munao o ka pololei maoii keia: Ina pule mua o luue holo aku uei o Lui Sto ( z me Penikala, makai, i Kaialau. koi aku nei i na poe lepera e holo i Molokai, noi mai lakou e hoopaoee a ka pole bope o

lulai e hele ti. i loaa ai ka »» , hwmakaukau ai i ko iakon (84. pono no ta hele ana i Molokii,, pau pono Ka lakou mau mea t tJ ! i ka ai. a pela hoi me ua hol na 1 lilo i ke kuai, la wa ae aka ae o Lui. Eia ka mea apiki, i ke to;| nooka pule o lune kii koke „ I nei no o Lui a me ekolu maia, , | hopu i na uia’i a ia*e 1 Oahu. ! ka lohe ana o na ma’i, oi.i ke km I o ko iakou holo i ke kuahiwi * C „J ai. 1 keia hiki h»>u ana ol.ui,fc,J kahi o Kaumeheiwa lakou i r. ai. I ka p*i o ke ono o na 1& 0 i ( kali ana i ka hoi mai o na raa’i,js aku nei o Ltii oia wale no, mc ū. waiho i ke kauoha ia Heicr Nor lien e lawe i na haielole . suku., iluua o ka puu, iwaena ;iku 0 īawaawa, Kahi hoi e ike ia ai ka pii aku a iho iuui mauku o ke aw wa o KaiUau, a he ane hooua miie ka mamao mai kahi e nobot o eono lepera. i hoonoho iaooo kiai i na ioi kalo a na ma’i. >nj ina lakou i pau loa i uka a hiki « 0 Lui me koua poe malaiia, altu e pilikia ana lakou i ka pololi I ka la i make ai o Lui, oiai kt i poeeonoe ku'i ai ana. ike mai nei W| kou i ke kukuluia u na halelole Lui ma. 1 ka pau ana o ke ku’i t iho aku nei o Koolau. Manuia 1 2» Nihoa a ma kahi kupono i na h»> lole i kukuluia, ku ae nei o Koolu iluna o ka pohaku a Kau uku nei ka pu. ia wa haalele iho nei ka poe e hana ana i tia hale a auhee ak: nei. kauoha aku nei o Koolau a Manuia e kii i ua halelole a hoiiw 1 ko lakou kahua hoolulu. a iho !ot aku nei o Koolau ine Nihoa i kabtkai a mahope aku o Manuia, Pao» a me Kala. la Kooluu a me Nihoae makaukau ana e iho i kai hoea m» o Peter Nowlien, a mai iaia Uua lohe ai ua haia o Lui i uka i» pu oia ke kumu o ko lakou ih > loa; kai me ka manao e kali a hoi »e Lui. 1 ka hiki aua i kai huli aku sa lakou i na pu a Lui a lo&a aku Df ma ka pali kahakai, o ka hnna * ana aku no ia e Iwa, hookahi p» panapana, eiua paliu poka a iu eiua pahu poka pu-raifela, hoao» elima poka raifela i ka pu a Koe lxiu. ia wa i mauao ai na makii t me ua kamaai.ia ua loaa ka poi me na poka. I ka hoi ana mai 1 lakou ua holo ua makai a n.e u kamaaina i kahakai, ninau aku r.f 0 Koolau i na pu-raifela a Lui ho>’!( ia mai nei aole lakou i ike. nolaiii hoomaka hou iakou e nuli a lou aku la iloko o ka laalaau. ke ane ane aku nei e napoo ka ia, hui ih ia o Koolau a me kona n.au bo» nia kahi mamao mai o na aiu< no ka huonohonoho aua i na h»u a keia a me keia a me ko lakoo k:lana e ku kiai ai no ka hoi mai Lui, a o Paoa ke hoi e malam» na ma’i palupaiu e noho la i u’u I ko Paoa pii ana a kahi o Ki pahee me kaua wahine, ekolu-h* paha mile paha makai mai o kih 1 kukuluia ai oa halelole o Lui.k» hea mai nei o Kapahee la ai raiki. ia lakou e aianaoiaU wa i hopu ia ai o Paoa e Lui, a ili ia ka pu. Olelo aku nei 0 K‘ pahee ia Lui e uoho ilaila a oia » ; holo i kai i rfiau kokua hou uon* a hai pu aku nei la Lui ua pu ana ia Koolau ma, a ke kiai !< lakou iaia o ka hoi aku, aka, paakiki uo o Loi e iho no L* : ua poeleele i kela wa (be mah:nae). Iho wawae no o Lui ® l Paoa, a o Kapahee holo e aku ma ka lio o Paoa. Iho aku nei o Lui ma a k s ’• i Kuhakai, ike aku nei i ke kauak e ku aoa i ka hale, ninau iho U ! Paoa, “Owai kela?” Pane mai e* o Paoa, “O Kala,” Lohe mai 2' o Kala i ka laoa nei walaau, (l a»ai nei oia, “Owai kela?” P* B

■u nei o P*oa, ‘*0 maua me Lui.” K lohe >»na o Kala a roe Iwa. hooKaka aku nei laua e holo, Maila. kahea aku nei o Lui, ‘E ■i.a. m ti holī) oe;” aole nae he Mulohe ina’ o Ka'», ke hooiuau la K i ka holo, ia n a uale ae nei o WL ia Paoa e noho ilalo. a kau aKu Ki i k t pu e ki ia Kala, ia w» koke i u ia mai ai o Lui e Koolau a Bj ma ka opu, oiai o Koolau ma Bhi ahua mahope aku o kahi a Kaia ma i ku ai. Ma ia «va kahea Ha o Koolau la Paoa, *‘L'a make m la o Lui,*’ hooleaku mi o Paoa, !hou mai nei o Koolau. oia pu mke ai o Lui; no ka mea, i ke ana i ka pu mua, huli ae nei oia lelo aku nei la Paoa, **E! Paoa, iwi oe i ko’u aloha la Mama.” i e ku ole o Lui ia Koolau, ina make o Kala la Lui. M BWD 0 KKIA KI-PU WELIWELI. ■K;i mua —no ka ae hoopunipuni HLui a ka pule hope o lulai e kii Ipu ai i na ma'i o Kalalau. |Ka lua—no ka loheia ana na ■kumeheiwa i hoopii ia Lui e lawe na ma’i o Kalaiau. me na ■blo hoopuuipum, i ka pau o ua Hfca kanu a na kamaaina i ka aiS)«ia e na ma’i. 0 ka oiaio, ua Hakemake loa o Kaumeheiwa e Kwe kokeia o Koolau ma. alaila. Ho iaia o Piilani (Mrs. Koolau). ■ Ke kolu —no ka olelo kaeaa a Lui hele elua ana, aole ia e haaH[e ana ia Kalalau a hiki i ka haBpri pio aua mai o lakuu a pau. Ha nu lakou e holo ana i kuahiwi, Hka’u kiai iho la no ia a hiki i ko pkou wa e wiwi ai i ka pololi, pliila. haawi pio mai. Nolaila, ina ilawelaweia ka hana e keia iuna pum me ke ahahele. aole hoi me hopupualulu, ina uole ola e ike, uole hoi e lu waleia na tauii dala a ka lehulehu i ka makaKou oiaio, p»oa, Niuoa, Ma o Jno. T, Unea. llaupapa, M., Aug. 8, 1893.