Hawaii Holomua, Volume I, Number 1, 6 January 1894 Edition 02 — EI KE IA KAKOU HOA KANAKA, O KIPA HEWA KE ALOHA I KA ILIO. [ARTICLE]

EI KE IA KAKOU HOA KANAKA, O KIPA HEWA KE ALOHA I KA ILIO.

— I He mau huaolelo keia i kamaaiua mai ka ooe kahiko mai o keia Paeaina. Ma ka hoohalike ana ae : hoi, e aloha i ko kakou aina hanau ja e aloha ia kakoa Hawaii, a e ‘ aloha i ko kakou Moiwahine. pela h»i e aloha mai ai ka Moiwahine ia kakou kona mau makaainana o k:t aina kulaiwi. Pehea ia kakou e aloha ai i ko kakou aina hanau? Pehea la kakou e aloha ai ia ka- ; kou iho? Pehea la kakou e aloha ai i ko | kakou Moinahine 9 Pehea.lahoi ka Moiwahine e aloha ai ia kaaou na Hawaii ponoi o ka aina? O keia kukuiu uianao aua, aole i wau 5 ma laoe lawa loa ana ia’n na | wehewehe aoa. Ke manao nei au, ! e kokua mai ana o’u mau hoa mai kaainana ma na wahi hemahema a ; e koe aku aua ia’u. 1. E kakoo mai ka lahui i ke kumuhana hoahu dala a ka makamaka ahonm Aberahama Ferj nandez e hooikaika nei i keia inau i la. E waih > aku ina manao lili a ! me ka hookae, aole he mea maikai ' ka hookuikui olelo ana maloko o ina uupepa me na hnaolelo, “he 1 hana mua ia na makou i kukulu a I haule, a nia keia mua aku e hoaia ; hou ai makou.” E hoomoe loa ia I ke!u mau ol -lo kinai i k& ikaika hoohana a kekahi kalaiaina naau|ao e knkulu nei no ka pono o ko ! kakou am.i makuahine. Eia iioko 1 | nei oka aina i keia manawa, he i poe Hawaii kuonoono. a ke ku nei : lakon me ka nana ana no ko laknu mau pono p.ikahi iho. Ke manao nei au, ina keia poe e kakoo mai ana no ko k ikou ain» makuuhine, alaila. e loaa ana ma ka waiho.iu lahui he kanalima tausani dala i ka manawa pokole, aokaka lehulehu mau w ihi keniieeni mai hoi, o ka loaa no la o ka manaolana no ka |Mta a naue ole n kn kakou aina makuahine i aloha nui ia. He mana a he ikaika ka lokahi e iike me na poe ilihune o Berilania Nui i luiu mau ai no ko lakou waihona lahui, e hoomaka ana mai ka hookahi leeneia mai t pii akuiiuna. A I i keia wa, oia kekahi o na haneao holomua ioa o Enelani, a mai loko mai • laila aekahi aau kokua no ko lakou aina hanau.

He mea oiaio ioa ka ka makamaka i knkala leo oui ai ma na h'>lu i haia o keia nupet>a, e olelo ana» o ke kahoa t«a keia o ka noho Aupuni Moi ana. ka n<>bn lahni knokoa ana. Alaila, loaa ke kahua oiaioo ke ai-»ha aina ma ke kanawai 5 o ke Ako« i kauoha mai ai t keia ao holookoa, **K malama oe i kou makoakaae a me k<»u mnkuahioe i loihi ai na la o kou ola ana ma aa hooua. Ma ka hoohalike ana, o ke Akua ko kakou maknakane, o ka lej« o ka hoooa k<« kakoo nakuahioe, a ina oa aMla k» 'kakou i ka aina, alalla, oa aloha kakou i ke Akua ka naaa nana i haaa na naet a pao. • hke m MaaUai. t IttcM hoa aaai kaaiaa'ia kakoo. a loaa na kihaa kiakla I

a me keia hoa ia kakon iho ma na anu« e oiki ara i ka ike o ke!a a n>fc km ke b<x>hata akn. aole o ka j naoakee, ka hakihoki. ka hookie kie ame ka hookano. Aoie boi o ka pekapeka, ka paelieli mahiio ir e noke ai i ka pao a haole mai ke kahi. alaila. kani ka aka. pii hou . ae ana iakou la. O keia ka pīiikia nui i ike mau ia mawaena oko kakou iahoi, e noke mau ai ika («kapeka. ka pani hoolaha kue iioko o na nupe pa a peia «aie aku. Oka niia o na imnle o ka hapai iike i ko lakoo maa hoaioha ma ua oiaana, ina no he hemahema a ike oie, o ke kakoo aku ia no īa Ina e ioaa ka hewa o kekahi boa, o ka noho hamao ioo mai la uo ia o na hoa e «e, a ina e muopopo ioa. aiaiia, nonoi ia aku oia e waiho mai i ea oihana me ka luaikai, aoie oka hooiaha uku m* ke akea m.-i ke an»> inoino a hik; ole fce hilinai ia. Oia ka’uepuana ae nei, he rula jjula maemae ujao!i no ia.

Iloko o keia uiau ia kupiiikii o ,| ka uiiia. ua lUo na inoa o keia poe I kuonoono oka aina i uiea kama- ( ilio nui ta uia ke &no hoinoino i ko j lakou kuiana naaiieo. a no ka lilo anao kekahi o lakuu i poe hoihui I aiua. Aka, uo'o iho, ua kue i« aia mau inauao huīnoino i ko kak->u

n*au makainaka ponoi i hanuu pu ia mai nmluna o ka papalina o ko kakou a:na makuahine. Aua kue pu ia hoi ka hana lokomaikai a ko kakou Haku leau Kariat» ī olelo ai penei: Ina e haule kekahi bipi iloko oka lua, aole anei he mea ke kii aku a hapai ae mai ka lua mai? , L J e mea oiaio, ika manawa i pii |ae ai o U Kalakaua maluna o ka ' nahoalii i ka 1874. ua haawiia mai ia J U Kawainui ke kulana kiekie a hanohano iloko nei o ka aiun, he ; huu no ko ka Moi Aha Kuka Male.

...... , Aka. me ke akaka oie o kekahi ! kumu kupono imua o ka lahui, aia hoi, ua hoopau honua ia iho la oia. Mai ia manawa mai ko’u hakilo ann iko Kawamui kulana kalai manao maloko n na nupepa a hiki whle i ka 1887, ua mnopupo loa ia i kau ike, na kue oia i ka Moi a me I ke Aupuni ia wa. no kona hoopau i kumu ole ia aua mai kela kulana hanohano mai i haawi ia ai iaia. Ke kamailio nei au no ia inoa, aole hekahi kanaka Hawaii e ola nei ilokookeia kulanakauhale i ike a kamaaina i na hnnn ohumu kipi i malama ia mawaena o na i mukamaka haoie misionari mamua ae o ka la 30 o lune. 1887, o J U Kawaiuui hix>kahi. Aka, i keia mau la kupilikii aoleloa oia i kalai manao akea iki e like me kuu kamaaina iaia. No S E ! Bihopa wale no keia mau kalai manao ano ole e puka nei. Aole no hoi na keoniniana naauao kiekie ma ke knlaiaina i ike ia akn i k<* au e noho Moi &na o D Kalakaua ina na kulana kiekie no ka hookele ana i ko lakou aina makuahine imua a hiki waie mai i keia manawa. Oko lakou oia ame ka oluolu o ko lakou noho ana, ua lo-ia mai ia mai loko naai o ko iakou mau lolo aiai i piha i ka makaukau iawulawe oihana, u ma i ianoe hilinai mai ai lakou la, aole hoi inai ke aupuni aku e hiki ai ke manao ia ua aloha ole lakou i ka aina, ka lahui, a me ka Moi. Ke oleio akea uei au no keia poe, aia nu iioko o k« lakou mau puniu ie aloha ain», aioh» lahui, aloha i ka Moi. aka, na hona ia kela aloha e ka mana kieaie o lakou nei ae, aole |o» e ikaika ana ka nlu anaae a ka nahelehele malalo <> kekahi kuuiiila»it Ohii nui e luhe ana kona mau lala ma <> a maanei nie kona uiau lau nupanupa e.alai ana in» kukuna o ka ia. Pela no e hiki o!e ai ia lakou ke hoiae akea ae ia me».

K wnilm ioa kakou i na manao pilikiuo no k<* kakou mau uiakama ka ma ke kino, a e kikoo aku i na mea e hoea mai ana wahi a Paulo. K aloha kekahi i kekahi, pola o Iesu i ao mai ai ia kakoo a jiau me ke koee ole. 3. K pa'u h« k.« laliiii i ke kakoo ' iaia raa na ano a pau, i kona ma* , nawa e piī ae ai iluna nka noh - j alii. aole hoi t haua e like me ka : hana an%« kona Aha Kuhioa ano ; kamalii ke koko’u o na waha, e ' kakoo aku ana makna ia oe a pela | wal» aku, a hiki i ka manawa I; makemake i« ai ooka hanwe hooko ; aku, «>ia ka manawa e hoi<> h*>Ie ai e kumakaia i ka Moiwahlue i ka I poe keleana ole iloko oka lahui! poom o ka alna. Me ke kanalua ole. ke manaoio ; nei au. in« e lokahi aawi ai a oa dm i pau laalaki o keīa kukoio I man»> ana. » T a?ia, e haolepio loa: aki aua ka poe kue ike kakou ! Moiwahine. a o k»ma lanakila maa «ia ko bkat laoakila aoa. Mo ka ... ■ ' . \ .t

j mea, o kakoa kahaa oka nobo Moi aoa, aole mawahoao r | 4. Oke aloha hoi oka Moiwahi oe ia kakou. oia no kona haawi uta mai ina Arna Leiaiii no na makaaioana ilihnne i oele ioa i ; kahi e noho ai a maht aku. No ka mea, he nui na wahi kaawaie e hiki jai ke noho a hoolau pai i ka aina a .me ka iahui ma keia mua aku. O kekahi mea maikai a ko kakou i Moiwahine e hana mai ai no kona ) iahui. e hoopaa ioa aku i ka pula ms ana ina hoaioha piiikino i komo oie ke koko alii iloko o lakoo, a e iawe aku oia i na keikialii be iehuiehu e oia mai uei a h>N>noho akn maloko onm kula kahi e ho>> naauao iaai lakou, a e ioaa ai i ka , iahui ka manaolana no ka hooman ia aku oko kakou noho Aupuui : Moi aua, A e hooiaha ia ae ma ke t akea ko lakou mau inoa e like me ke alakai ana a ka mookuauhau alii i ke koiana o keia a me keia mea pakahi.

Me keia nuu hoakaka aua. ke waiho aku nei an na k« iahni e hooiawa aku. Me ka mahaio. Hawah Ol*to. Honoluiu. lanuan 3. 1894.