Hawaii Holomua, Volume I, Number 1, 1 February 1894 — Ke "Ki" o ka Moana Pakipika. [ARTICLE]

Ke "Ki" o ka Moana Pakipika.

[Leti mui Hmehi u nku i hoopnkiii» nu'loko o k * nnpepu Mona>ra o 2su luka.] īna e kiola aku oe i ka ike a kou inau niaka inaluna o ka ilihonua palapala aina o ka moanawai akea o ka Pakipika, e ike ana oe me ka hoohewahewa «>le i ka mea oiaio i ka Paeinoku o Hawaii, oia ke kikowaena o ke alahele moana mawaena o na aina puni ole nui ekoiu o ka honua holookoa, j e kuhi pol(>lei ana koiia liina ia 1 Amerika Akau ina ka hikina. Auseteralia ma ka hema, a me Asia ma ke komohana. O ke kuuui ohohia nui ia o ka anoai no keia mau Paemoku o Hawaii, oia no kona kulana holoinua ma na waiwai lnK>ulu pili kalepa ma ka Pakij>ika, a o ke i alahele hookahi wale no hoi o na moku e haalele mai nei i ko kakou kapakai komohana. aau aku i ka hohonu o ka moanawai akea ma ko iakou mau awa like ole o k>* kalej>a. I ka maj nawa e moku ai o ke alanui hele k«>k>>ke o ke alawai-oki o Nikalakua. a he mau manaolana j>oho ole hoi ia e holopono ana uo ma keia mua koke iho, o na launa j>ili kalej>a an i a ko kakou mau awa o na mokuaina hikina me na awa pili kalepa o

Kina. Ia{»ana a me na Paemoku o Pilipiue, e kipa mua ae ana lakou ma ke awa hoolulu moku o Honolulu no ka hoahu lanahu a me na lako-ai. na ; ukana no ia awa a roe na awa e ae o ke kauoha mai ko kakou mau mahele aina ponoi aku o ka Pakipika nei. 0 Enelani, ua makaukau mau oia i na manawa a pau. e kailiku ae 5 ua ki-kuwaena la o ka poepoe honua komohana, a ua pinepine kona makaleho j mau ana me na maka o ka ha- ■ puku aina maluna o keia Paemoku o Hawaii, e like me kona ano mau o ka hapuku aina ma kekahi mau mokupuni e ae i o ka Pakipika Hema. O ke ! kumu hiki ole iaia ke Iu>oko i kela hana hapuku ana raa Honolulu, oia no kona makau ia Amerika, o komo kino pu aku iloko o na hooponopono pili i lahui i ka noho aupuni o Ha1 waii, oiai. o na kanaka Ameni ka wale no (pela paha) ka mana hapanui iloko o ke aupuni, a i ke nana mai nei kela lahui no : ka hoopakele e hiki ana ia Amenka ke hana, i komo pu mai me kanaka Hawaii hupo haalele loa, i hiki ole ke malaj ma a hoopakele ia lakou iho j ma k-e ano o ka noho’na aupuni i lahui. He kue loa o Amerika i ka hoohui aina a me na kuai aina i pili kukoke ole mai ma ka lihi o kona mau palena aina, aka, ua ae nae kakou i ka makahiki 1807. ma ke kuai ana a ko Aupuni Amerika i ka mokuaina pepehi sila o Alasaka, me Rusia. He ninau okoa keia a kakou e kamailio nei i keia manawa maluna o ka ilihonua o ka moanawai akea, oiai, i ka wa e moku ai o kela alawai-oki o Nikalakua. e hooI koke ia aku ana ka uwea nioe i moana mawaena o ka Kepuha- ' lika nui a me lapana, nona ka ; * ’ loa o 7,690 mile ma ke ku ana I j o Hawaii i ka aneane hapalua j like o keia alahele loihi. Malalo o keia kumu. ua makemake 5a ka Paemoku o Hawaii, e ku oia ma ke kulana aupuni ikaika a me ka hiki ke malama i kona maluhia. a o Amenka wale no kona hoaloha kokoke !<>a e kau aku kana mau kni ia Hawaii no kona hopena, ina o ka mauawa liope ia ana e lawe mai ai i keia mau Paemoku, aole loa o Enelani, a o kekahi mana aupuni e ae paha o Europa, e aa mai, a kue mai paha ma ia hoohui aina a Amerika Huipuia i keia Paemoku waiwai nui iwaena o ka Moana Pakiplka. — ... He mau olelo oia.o keia, ma ka lilo ana o ka Paemoku o i Hawaii nei i kikowaena no ka

moana Pakipika. Aka, e hoomanao iho oo e ka makamaka maikai. aole oia ka ninau imua o ka iahui Amenka i kt ia ma- ■ nawa nana e hooko mai ka olelo hooholo. 0 ka makemake oke aupuni Amerika ma o ki>na lahui la. ua ae ia ia kumuhana no ka pomaikai laula o ka . lehulehu. Aole pela ke kumuhana hoohui aupuni o Hawaii i ! hapai ia e kekahi inau ahahui l kakaikahi eku nei i keia la—1 aole i ae ka lahui Hawaii e na1 kikaki iko lakou mau a-i—a hoopaa ia lakou iho no ke kakoo ana ike aupuni P. G. i hoohanau ia malalo o ka hoohana kuhihewa ia ana o ka mana kaua o kekahi aupuni hoaloha pili koknke. Xo ka hoo|H>kole i ke kahua mua e loaa ai ka malamalama piha o ke kukui-uwila o ka oiaio malalo o ka hoohiki pau-pele j>au-mano, aole loa i aa na pouhana-alakai Io ke aupuni P. G. e halawai me ia hopena oke auhee iwaho o ke kulana akea o ke koho balota, e like me na kamelo o Parao i poipu ia ai e ka nalu mimiki weliweli .na ka papaku o ka moana hohonu o ke Kai Ula. Nolaila. ina o kou manao ia e ka mea kakau o ka nupepa “ Manawa” oNu loka no ka ninau hoohui aina o Hawaii, alaila, ua hookikina ia oe eka makapaa launa ole’e like me na kamelo o Parao, halawai mekou hopena ma ka olelo hooholo kaulike a Amerika e h<x>puka mai ana no ka hookuu lanakila ia Hawaii mai ka umii • ana ana pakaha aina me na puali powa o na mamo nūsiona- ! ri hookamani o Bosetona mai.