Ka Hoku o Hawaii, Volume XL, Number 24, 14 October 1945 — Puali Ka Hau Nui [ARTICLE]

Puali Ka Hau Nui

I kau ae 1a makou i kela poomanao maluna i wahi no* kakeu e Hawaii nei e ike a e hoomaopopo ai i ka manao nui o ia olelo, . Malia paha e hookahaha ia ana ko oukou manao no kela mau huaolelo maluna a'e. Oiai he olelo kela mai na j moo!elo kahiko mai o kakou, oia hoi, pilikia ka mea nui. i "Puali ka hau nui i ka Hau iki." Penei no ia: Mai Amelika i lawe ia mai ai na mea apau, ka olelo a ke Akua, ka a pela me na mea! Hooikaika Kino i Hawaii nei, Ua apo ia aku keia mau' mea apau. I keia la aia he mau Hawaii lehulehu e hanai] ana i ka lakou mau hipa i na olelo a ke Akua, a aia pu nohoi he mau kumukula Hawaii e pu-a ana i ka naauao' i na opio o keia au. Aia pu nohoi he mau Hawaii e hookaulana nei i Hawaii nei ma na hana hooikaika kino. E lawe ana na'e makou i ka maheje hope, oia na hana hooikaika kino. O na hana hooikaika kino ano nui e iawelawe ia nei maloko o na kula nunui o Hawaii nei, oia no ke kinipopo peku wawae. He lehulehu wale o na keiki o Hawaii uuku nei i puka mai na kula kiekie o Hawaii a komo aku ,ma na Eula nui o Amelika. Mamuli o ka loaa o ka makaukau ano paani ke kinipopo peku wawae, i lilp ai lakou ,i mea nana e hookaulana aku i ko lakou aina hanau. 0 kekahi o keia mau keiki inai Hawaii nei aku, oia no o,Herman Wedemeyer. E like na'e me ka lula o na kula ma Amelika, i ka makahiki mua a kekahi haumana e komo mua aku āi, aole oia e komo ilpkp o lea Jūni-. popo peku wawae nui o ia kula. I ko Herman Wedemeyer makahiki mua na'e ma ke kula, ua hoao ia oia, a ua ike ia kona makaukau a ua a e ia oia e paani. Ua lilo oia i mea nui ia makahiki. 1 ka hoomaka ana iho nei o ke kaua, ua waiho oia i kana mau haawina a komo aku i!oJco o ka oihana kaua, Mahope iho nei p ka pau ana o keia kaua, ua hookuu ia maila oia a hoi hou ae la ma ke kuja ana i komo aku ai.

Ua komo hou aku la oia i ka wa e kamo eOku ai na kula i loko o na hana paani kinipopo peku wawae. I keia hoi hou aku nei ana- o k& Mpa&W o na keiki o kona hui kinipopo peku wawae he poe o 17 wale no makahiki, he hookahi wale no he 23 a o Wedemeyer hoi he 21 makahiki. Iloko o elima manawa a ka hui o Wedemeyer i hpokuku ai, he elima no ko lakou lanakik ana. No ke pookela o kana paani a hookele ana i kona hui i lilo ai oia i pula kaumaka na na poe kakau nupepa o Amelika. Maloko o na nupepa a lakou i kakau ai e pili ana i keis opio Hawaii, ua kau ia oia ma ka pane poo me na kaulana eaeo na kula o Amelika. Ma ka lakou hoike a'e he lua ole ke pookela o keia opio. Ua kokua nui ia nae o Wedemeyer ma keia paani ana e kekahi wahi opio mai Hawaii nei aku e Cordeiro, i ha~ nail a hoonaauao ia ma nei. Ua lilo na hana a keia mau keiki ma Hawaii nei aku ī mea e keaka nui ai e na poe i ike maka i ka laua paani ana ma na kahua hookuku a īaua i paani ai. "Mai Amelika keia ano paani i lawe ia māi ai, a me he wahi pepe ai waiu o Hawaii ma neia ano paani, eia na e ua hoea aku keia mau opio i Amelika a hoikeike aku i ke ao holookoa, aole o Hawāii uuku iloko o ka papa haahaa loa. aka, aia ma ke anuu like me ko Amelika laeula ma ia mahele paani. 0 kekahi mea nana I hookaulana i na keiki Hawaii, ma kekahi manawa a*e nei, ua kukulu a e kekahi mau keiki Hawaii i hui kinipopo peku wawae na lakou ma Okinawa a paani me na koa Amelika. 0 ka mea nana i hookahaha aku i na koa Amelika, oia no ka pa&ni anu o

' keia mau keiki "Hawaii me ke kamaa ole. O na Amelika he paani me na kamaa. Nolaila, ua lilo o Hawaii uuku i mea nana e 'hoopuali aku ia Amelika ma neia hana he paani kinipopo peku 'wawae. Aole o keia ano paani wale no,ka hookaulana aku ia Hawaii, aka, pau pu mej nana hookuku au. moho kaulana o ke ao nei ma na Tiana heihei au. oia no o Billy Smith o Honolulu. K]e paa nei oia i ka inoa moho e kekahi mau ,pahu heihei. "Puali ka Hau Nui i ka Hnu Iki."