Ka Hoku o Hawaii, Volume XLI, Number 26, 16 June 1948 — Na Meahou O Ke Ao Nei [ARTICLE]

Na Meahou O Ke Ao Nei

WAIHO MAI I KQNA KULANA PKAOUK —Me ka aawaliwaii ame ka heie aiia/allahL ua walho ae la o luard 13enes i kona kiUāoa pereBid|pa maniua o kona inoa a r ,i Ah, kumukanawai i. hana ia ai e na poe hookahuii aupuni, o ke Aupuni ,Q.. Aiaasfe»sloyakia. Oia he 64 makahiki o Peresidena Benes, ua noho oia he 11 makahiki īna ke ano he peresidena no elua kau, Ua koho hou ia iho nei oia no kela kulana i ka makahiki 1946 iho pei; a ua koho ia hoi e noho a pau ke ola ma ia kulana. | Ua hookuu aku oia ina Poe HoI okahuli Aupuni e hookumu i ko lgkou aupuni. Ua ae nohoi o j Klement Gottwald ia nia'ilLwa, 1 wahi e lawelawe ole ia ai j|a, hana koko ame hauhfOPUIA HE OPIO NO KA ONA HONOLULU—Ua hopu ia ae kekahi haumana o ke Kula 0 Puuhala no ka hele ana aku i kona papa kula me ka ona ma kela Poakahi aku nei. Ua hoike ae na kumu ua hana aku ua wah| keiki nei i kekahi hana ma o ke alualu ana i na kaikamahine. Ua kainaaina na "inākai i ka hana a na poe makua, a ua kamahao loa i ke ike sna ua ofia maoli ua wahi keiki nei. ; • [ Ua hoike aku oia imua o na makai no ka loaa ana o ka hue waina ma kahi e kokoke ana i ka halekula a hoomaka oia e !nu i ka waina. Ūa hoihoi ia aku oia malalo o ka maiu o na makai hooiualu o ua kelki oo ole. Hēaha ke kumu i loaa ai ka ike i keia wahi keiki i ka inu ana i ka waiona? Aole anei ua ike i ka hana a ha makua a hoao I ua mea la. I na aoie i ike na keikī 3 ka hana a na makua aole loa lakou e hoao ia mea. O kekahi ua ike aku no paha ka makua i ka hana a ke keiki aole i ao aku~ mai no a hoopa ia mea, a co ka meahe hopena ino mahope aku.

HULMA AOLE I LOAA Ua huli mai nei na makai o Laupahoehoe i kekahi mau kino ma ko kahawai o Honopueo ma kela pule aku nei, aole i loaa. . I loaa naai keia meahou mai kekahi kanaka mai maīauli o ka nalowale ana o kana mau pipi ana i hookuu ai ilalo o ke kahawai. Ua hele koke aku oia : a hoike i na makai o Laupahoehoe, no ka loaa ana iaia kekahi mau eke i haalele | ia ame ka loaa pu ana aku no ka! loaa ana he kui lauoho. ! "Aole e holo ka'u mau pipi, koe; wale no aia he mea make malaila,"! wahi a ua kanaka la i hoike aku ai. : Mamuli o kela hoike a kela kanaka i waiho aku ai i hoouna ia ai kekahi poe huli. AoLe nae he mau kino i loaa aku ma kahi i loaa ai na eke. Ua hoopau ae la na makai i ka lakou huli ana mahope iho o ka hoike ana aku a na liiaahana mahiko no ka ike ia kna o kekahi kane ame kekahi wahine e holo ma ; ana mai ke kahawai mai maluna o na kaa hehiwawae. ; Ua paa Iho nohoi maloko o ka hoike a na maki no ka loaa ana he mau eke ame ke kui lauoho.

EHAKt|PAfoAHA V& hoihoi ia aku kekahi keiki oplo o 15 makahiki no ka halemai o Hakalau ina kela pule aku ue f wamuli o ka halawai ana me lv kahi ulia ano kupanalui ma kahi kokoke ana i ke kahawai o Kolekole e kokoke ana i Hakalau. O ua keiki la oia no o John Hanog o Kamaee. E Vau ana ua kelki la maluna o ke kaa ohua me ka oioi nohoi o Tton& kuekuo lima aka\i i walio o k«**aa ana o ka\i ana a holo uo ke kula. 1 ko lakou kaa e holo aua ua holo maila kekahi kaa okoa aku s pa «iatla ke kuekuo lima o ua ketkt nei. a ha'i kona lima, a ua ttftha o kona kuekue lima akau. j : WAIH6 ! NAHANA KALAiA!NA kukala ae la o S<mstoa Īfar6ld W. lvlco o \īauī no kona waiho ana'aku i na hana kalaiaina. O Tatki ho 6t makahiki, a lu> r>e inokalaka nohol, aole ola e ahi«lu hou ana t kulana senaloa ma keia kau koho e mai ana, fcek*hi ta&u m&k&hiM lehvi-

U*hu ua Hlo o Laikl f alakal ma na lmiia kalaiuina, a puni keia mau paemoku. L'a noho oia. maloko o ka aha eenaie no kekahi mau makaīiiki lehulehu ho 24 a ua lilo nohol oia 1 perefiidena no ia hale i ka maka|»ik! 1943. I ka makahiki 1934 ua waiho mai oia i ke kulana senatoa a liJo hoi ?*=-tedhhōoinalu no ka papa lunakiai 0 ke Kalana o Maui, a mahope mai oa alualu hou i ke kuiana senātōa a lanakila a oia mau' paa ia kiiiana a hiki mai i k£ia kau. Mamua aku o ka makahiki 1943, he Hepuhalika oiaio o Laiki, a mahope mai ua loli ae la i Demoka-1 [ laka oiai nohoi oia e paa ana i t kulana senatoa. Kuapo lio iho oia iwaena muliwai. Ua laki nae i aole i ikaik»' ipa ke anya ana a ka X na paha j ikaika laa ke amio ana a ka wai i na la ua lilo oia 1 kn wai. Ua hoike ae oia ua hlkl inai i ka wa oaa e lioopau ai i kona komo ana iloko o na hana kalaiaina, oiai he 64 ona mau makaWki I keia manawa. • Ua manao "hoi oia i ka piha ana o ke 65 makahiki i kekahi kanaka, ua lawa ia no kekahi kans(ka _p komo āi iloko o na haiMPkalaiai&a'., Ua hoike ae oia, no ko»a* hoikfe mha ana aku ia Kiaaina Stainback, mamua o ko Stainback holo ana aku nei no Wakinekona. I ©a wau e waiho ana i ke kalaiaink, e waiho loa ana au me ka manao ole ae e alualu hou aku i kekahi kulana. Ua manao oia i na oia e waiho ana i na hana kalaiaina alaila e hoopiha ia no kona makalua e kana keikikane. -

KA LA NO NA KOA 1 MAKE Ma kela Poakahl aku nel ua kuahaua ae la o Lunahoomalu Clem A. Akina o ke lealana o Hawaii 110 ka lilo ana ae o ka Poalua mai 1 la no Hawail nel e hoomanao ai 5 »a poe i Kiake ma ke kahua iaua raa Europa. Ma "ke kakahiaka o ka Poalua taai, lune 8 i hoea mai ai kekahi mokulele me ke kino wailua o kekahi o na koa a na hanauna Kepan» i make ma Europa a ua hoihoi ia mai kona lepo a ma lia H{tle Kiko waena o Hilo nei. Ua maiamaia he ka'i huakai hoomanao no ua koa la a pela pu nohoi me kekahi mau koa e ae o! keia mokupuni i molia aku i ko; lakou mau ola no ko lakou aupuni aioha. Ua ka'i mai ka huakai a hoea j ke Kuea Kalakaua a malaila i *naluma ia ai na hana hoomanao a ua haiolelo mai o E. A. Long, ke Kiaaina kuikawa o Hawaii nei ma ua mea e pili ana i ka molia ana o keia mau kanaka oplo i ko lakou mau ola ma ke kahua kaua. Ua kaa pu aku na Ernest B. da Silva, ka hai ana mai i kekahi mau olelo e pili ana i keia mau kanaka. Pela no i kaa aku ai na Lunahoomalu Akina kekahi mau olelo pokole. I Ua hoea aku ka Bana Kalana ma kela huakai.

EHA HE EKOLU MAU OPIO He ekolu mau opio o Kailua kal halawai ae me kekahi ulia i ka wa o ko lakou kaa i hu ai ma ha'l o l.e alanui a holo lluna o ke aā Pele mawaena o Kaiiua ame Kainaliu. Ua moku ka iH poo o Jack Springer, a ua hai kona uha hema, a ua pohole kona aōao. O ka lua o.na opio i eha oia no o .loeoph Kanuha. na eha' īua aouo lioma, Aioku ma na lima. a pola me ka leheloho amo T?a hnM ai\a. lie elua man nlho. 0 ko kokf oia no o Stephon Rmythe. ' Mh ka liolkr a na poe o fca halsSiSH ua \ipaan ia lakou ma T?r» halomai ;rtn;ihapo wai hookuu ln.

HO!KItM no kā po#a f:\ pnn r*\«l fcnra'ka l *;;\ hoim tn t\i l?a pmrn ana t Tct>fcnht "hanako a' Mlo mnt lmtr*a o ?4.(W. .\olo W t»rt ! IMM *«»«« hole lanakUa' ana. a raa no \ ; hopn la o tisi TO!\ksl. f V. T!Ve me fta mos ! hoikp ts ae, 'h* kauaka wnlo 110 )?pla a o !vana h;\na wiea riana t wr o V.>.r.a"ko. :Vu\ liaW ana' o uolio a;is T' k<>VaW la \l» t>io oi;\ 1 Wa *t»W s W nltM 1» 0 *o*ft *:nn vraht oVoa aku. 1 f t Vot\:i Ih4;\ ana sā\\ wMMIa, n ? fcot\a rkf\ o lraln o V*\s a\ iii\ WmaMh» o >ts lfc»nx>:o ma >cr UV<« waM liana. \u?')ttU> b * . . 1 'i

oia a mawaho o ka puka a lioonmka malla e kikeke me ke kahea aoa njai mawaho, "he kelekalapa." L'u wehe aku la ka mea o loko i ka puka a taa kau maila Ua'kanaku la i ka pu me- ka olelo ana mai, he hana powa kela, Uu komo maila oia maloko a kauoha malla i ka mea o loko e waiho ae i ka huina o $4,000 ma ke pakaukau. Ua hoea maila nohoi ka makuakane o ka mea o loko o ka banako, a ia, laua, ka pailuhao. Ua lalāu aku la ua, kanaka la i ka puolo dala i waiho: ia ai a hemo aku la i waho a na- ! lowale. | Ua laki nohoi na kanaka maloko ua.wehe maila laua poe ljmahana e ae e komo aku anaN|n?iīoks3> banako ma~kekaWĪ °js a a "Vehl) i"a iaua i waho. U'a hoohuoi miia ia nohoi ke kaa a kela kaoaka v e: kau ana, a no k« mea, o ka helu e kau ana maluna « ke Ikaa, no kekahi kalana okoa aku, a h© kaa malihini nohoi, Ua hookolo ia aku la oia a hiki t kona loaa ana a loaa pu aku nohoi ka liuina dala i lawe āihue īa ai. Kupaianaha nohoi la, hiki ole iho la ke powa i ka hanako o kahi-ann i noho hana ai, hele aku la a ke kahi wahi okoa a powa. NO KE KULANA POONUI Ua hookohu ia ae la o Anthony Paul i poonui no ka oihana makai o kekalana o Hawaii nei, mahope iho o kona noho ana ma ke ano he hope poonui no'ka oihana makai 0 Hawaii nei. Na ke komisina makai keia hookohu iaia no ke kula--na i hoike ia ae la maluna. E hoomaka ana nae hoi oia i ke kulana poonui mai ka la 16 nei, oiai o ka manawa e pau ai o George Larsen Jr., aia i ka la 15 o Aukake ae nei. Na Andrew Spalding ka lunahoomalu o ke komiaina makai i hookohu aku iaia. Ma keia la o Mr. Paul e lawe ai 1 kana hoohiki oihana a ma keia la pu nohoi e maopopo ai ka hookohu ia aku o kona hope. Ua hoomaka mua ko Mr. Paul lawelawe hana ana me ka oihana makai ma Honolulu, a i ka lilo ana

o George Larsen i poonui 1 ho okohu ai oia ia Paul i hope nonn. tīa waīho aku nohoi o Pāul i kona kulana makai no Honoīfrki i ka piha ana iaia he 10 makahikl o ka noho hana ana malaila, a e noho hana ana nohoi me ka oihana makaikiu 0 Honolulu. Iloko aku nei o ka makahiki 1947, ua hoouna ia aku oia no ka heie ana i ke kula ona mahele oihena makai ma Ainelika. Ua hala he 12 o kona noho ana ma kela kula. Ua hoike ae o Paul no kona hauoli loa i kona hookohu ia ana no kela kulana. HE HOOMAOPOPO AKU IMUA O OUKOU O ka puka hope aha keia o kahi Hoku a o ka hope hoi o keia mau hoolaha aina, a aole i maopopo la makou a ka wa hea la oia e puka hou aku ai. I na e aloha ia mai makou alaila e loaa hou mai ona mau hoolaha aina, alaila oili hou aku oia imua oukou. - Ua pomaikal nae hoi oukou he i«au pule loihi keia o ka puka ana aku, a ke i!ni nei nohoi e puka hou aku i ka manawa pono. E hoomauawanui iho nohoi a uialia o puka aku &o. KOKUA NA HAUMANA KULA , Ua aku ua haumaua kula o u& kuU aupuui o kakou uel i liaawina «lala ua ke kuai in.a i ua lako Uuke kula uo ua kula o ua uiokuaiua o Portiaud kaiii i hoopoiuo ia mai uei e ka wai k»he. Ua uoi ia mai kela haawiua dal« no ke kxm iiua i uiau buk,e mau;uii o Um noi a kc kouAit«" kuika- ** a i uaho Iwouialu ia y K, iiolcomb. l'a hooiuaoi?o£K) ia m Uiki kv ka fc<X)u&«u*o ia Aua <i ua opio mn k«.4a uiau uahi uie ka loaa ole c ua Uuke kuin>uo, . Aole uoUoi e aua keia ha «iaia i ia ai uiao ua Uui kokua a\a," ! $£50 | Mh roaka>it o kola i>ulo akv •j w! 1 hoofco!oko!i> !a a! ua V.Ma J tnMoVo ho'kolokoio Ar;v.\ 1| o Kw.H TTt v rn W:\ E' Va henm ts kojv*i\t v.ot^ !*s o \VMs»nab<t\ he luea 11 Kono, WŌ aaa sHa tu> ka >uviv<* am 1 Vs wwi \ma ! Wkum\ v ! ko- o Ta^Atis.

--f - t TJ*a Hoolohe ia kela hiliia imua o ī.unakanawai kulkawa Mauuel Gon salves. I ka wa keia ī heluhelu ia ai ke kumu hoopli. ua niaila un liepanl nei i 'kona [hewa. Ua ho okau mai ka lunakai|vawai i ka lio opai no ka huina o ?2'50.W) anie eiia mahlna hoopaahao, ua hoomalolo iu nae hol ka hoopai hoopiialiao. ! Oke kumu hoopii | liopu ai keja 1 Kopani, no kona malania ana i kn. hae o kekahi aupuni enemi i ka va o kejka.ua, He ekolu mau hihia e ae e ku I nei in\ua o ka aha hookolokolo, o na hihia hoi no ke ke kahi Kepani i ka Hae Kepani iluna no ka hoomanao ana i ka la lianau 0 Emepera Hlrohito. Ma.ka 01010 ā kekahl o na poe i hopu ia ai. ua lanaklla o lapana malunao na />u puni Iluiia ma ke kaua ilio noi.. POINO, KE OLA 1 Ma ka Poalima aku nei luiie, 11. 1 halawai ai o Jack Kahana 51 o Opihikao, me ka make iaia i hēīē aku aJ i kahakai me kekahi mau wahine oia wahi no ke kui opihi ana. ■ ! ' E like me na mea i holke ia mai, ua hele aku Ia ka o 'Jack Kahana roe kekahi mau wahine no oplhi ana. I ko lakou hoea ana aku ka leeia i kahakai, ua hele loa aku Ia ka oia ma kekahi wahi ano matr,ao iki aku mai kela mau wahine aku. I kela mau wahine ka e kui opihi ana ua lohe aku la Heekahi o laua i ka leo kahea a noonoo ae la o Jack Kahaua kela ua poino. Ua hoio aku la kekahi wahine a ike aku la ia Jack Kahana iloko o kt kai. Ua lele aku la oia īloko o ke kai a au la no ka hoopakele ana ia Kafena. Ua loaa aku no o Kahaua i.uā wahine ]ta a huki uiaila iaia ma ka lauoho, * laia nae hoi e huki ana ia Kahana, ua pii maila kejkahi ohu nalu hou a loaa maila oia a ka ia i uka a no ia kumu ua kana paa ana ia Kahana. Ua lawe hou ia ?,ku la o Kahana i waho, ua waiho iho la kela wahine ua hele a pau ke aho. Mahope iho nae hoi i loaa aku ai ke kino o Kahaua, a hoihoi ia mai a pae i ka aina. Ua hala ka manawa kupono no ka hoopakele ana iaia. Me he mea la, i kona wa < haule ai iloko o ke kai ua pa kona poo 1 kekahi pohaku a oia kona mea i palupalu koke ai. Ma ke sabati aku nei i malama la ai kona anaina hoolewa ma Opi hikao a hoomoe ia aku ma ka p: 1 ilina ohana. Ua haalele iho oia i kana mau kaikamahine he ekolu, na hoahanau, ame na moopuni; lehulehu o kumakena aku nona. m t .>iope neī. Ua pau kana hana maane'. ua uiau hele aku la ma ke ala huli noi ole mai, Na ke Akua nohoi e hoomama ntai i na manao kaumaha o na mea aloha i hoonele ia i ka makua ame k« kupuna.

HALAWAI ME KA ULIA POINO Ma ke kakahiaka o ka Poaono aku uei, luue 12, i halawai a« ai" Pukiki opio rue ka ulia pos- - uia llouomu o kona pa tam i kek&Ui uiea hii]i ko uo ka Hui Mahiko o repeekeo, E like uie u& uioa i lioike ia mai e piliaua i kela ulia, ua holo aku ka kela opio uo kahi e oki ia ava ke ko uae kana mikiui hiu lais ka lualaila, ua leio .aku la oia tu* kA hooponopouo aua i ka m<?a hiu >o, n iata lea wrlj>lo o na sim ht\> ko la. hs\»le !ho A f>a ola. Ts ike tn pilikia. a tis hoihoi 1a aVii no Vn haleinal. nae hoi tin ha!n wannwn no aua laia. T? lileo mp na Tnt>a 1 holko 1a e t»lti nnA 1 Tt* m>o'o ! or!o ota *fVaht o M *nosfc;\ An fcaw>!\\\ loa \ >ta hooholo sf.a i 1 ar.o wTfciht. a ho o*olu ona iv.aVa ] \ hiW t lawlaw» ai i Vla ano hana. | a haiawat iho laoift wo poir\o wal?. I KE HUU »A MPILA HEH*AI> OPIO lSa ka oihana o bi:li īoaiia i I?ofc:fchi \waii opio h^

eono miī, ! w.a? | o ka. uliA "kaa. 1 X*a los& U'A r.-\ *<-• i-lamrt M:\VIU, \ V : v \n,i s V*t» orio ix» o'.e ' v.vvV.MK*> * v■" kilii Kaa t\ >.oofcttj TO<» V V, ■• .-' Wlio 4 .0 U &\o, ,MV«i -T"».". V" V ' soft, Ta oj 5 - ni»V,ī iai* Va ; . sV 4 \ s { — fc*UW M.-Ow, vu\ ico\V!' 'i:V "V ; "<■. ' Vor.A o 0 VV 4n«. Va >!<"«•* o

;ho o "hookui Mi* <» ".V<iU ksa. UA let« «'ku U v* r :\v, uel & W:0 a\u H & fco--o>V,>>,o*o H :oiO o i^liV.t v. s Me iKo U lakou 1 *e k*K * r< U. >.i" x~Vas n-.au *t¥* U i.? <v *?s®Wīl4 ao>V rsons V* wk 16* *rtWA V«Tv,Va;v.. Tj» Vsffl k+ t>% ..x Vīo ■> "kv <"«*** , *oV v.j.C ; kns. *Va un Ktv; e*o« ;t a