Kuu Hae Hawaii, Volume I, Number 1, 19 April 1913 — Page 10

Page PDF (431.31 KB)

10  KUU HAE HAWAII

 

HE MOOLELO NO
SALOME LIVEKONA
KA MEA I MAEWAMAEWA MAHOPE O KE ALOHA KUPOULI
A I OLE
Na Hoahanau Elua Iloko o na Wiliau o ka Hoopohihihiia
(Mai ka Peni Mai a Hualalai)

                "Ina pela ua pono, aohe a kaua houlolohi wale ana iho i koe," alaila o ke kakau iho la no ia o ke duke i kekahi palapala na Kauna Waladema, e aa aku ana e hakaka laua me ka waha o na pu panapana, alaila haawi mai la imua o ke konela, me ka hoomau hou ana mai i ke kamailio ana:
                "E lawe akuoe a haawi i keia palapala iaia, eia no keia i na hora o ke kakahiaka, a o ka loaa koke mai o kana pane, o ka mea ia nana e hoomama mai i kuu noonoo. Ina nae no kou oluolu, alaila o ka oi loa ae o ka maikai, o ka loaa koke aku o keia palapala iaia iloko o ka manawa pono loa, aole he pono e houlolohi waleia na hana o keia ano."
                "Ina o kou makemake ia, alaila e hilinai mai maluna o'u, no ka hooko ponoia o kou iini e kuuduke maikai."
                "Ke waiho aku nei au i na mea apau iloko o ka poho o kou lima, a nau e hoolala aku i na kumu aelike no keia hakaka mawaena o maua. E ae mai e lawe aku i ka'u mau hoomaikai ana he nui, no kou ae ana mai la e lawe i keia hana koikoi maluna iho o kou hokua!"
                "E kakali ae oe ia'u ma kekahi manawa okeia po, malia paha e loihi loa ana au, e hoea koke ole mai ai i ka manawa kupono, aka nae aohe au hopohopo ana no ko'u hoea ole mai," alaila o ka haawi ae la no ia o  ke aloha mawaena o ua mau keonimna nei a haalele mai la o Konela Moriki i ke duke no ka hooko ana aku i ka hana i hooiliia aku maluna ona.
                Noke wale iho la no ke Duke o Hawada i ka holoholo maloko o kona keena no ka hapalua hora, alaila noho iho la maluna o kona pakaukau, a hoomaka aku la e kakau i kekahi mau leka na kona ohana, kona mau hoaloha ame na kanaka ia lakou ka lawelawe ana i kana mau hana ma Enelani. Ua hala okoa he mau hora loihi iaia ma ke kakau ana i  kela mau leka, a hookomo aku la maloko o ka ume me ke ki ana aku a paa, akahi no a hoomamaia mai kona noonoo, a kakali aku la o ka hoea mai i ka manawa ana e halawai hou ai me Konela Moriki.
                He hapalua nae i hala ae o ka hora umi-kumamalua, ua hoea hou mai la ua Konela nei, a iaia o ka noho ana iho ilalo, ua hohola ae la ka minoaka ma kona mau papalina a pane mai la:
                "Pehea oe e kuu duke maikai?"
                "Heaha auanei hoi, he kahaha ko 'u no keia hoea koke ana mai la ou, aole au i manao, e awiwi koke mai ana oe i ka hele ana mai e ike ia'u, he keu no la i kekahi manawa o keia po!"
                "O ko'u manao mua no ia, eia nae ua pomaikai loa au, ma o ka hui koke ana aku nei me Kauna Waladema, a ina no ko'u lohi iho, ina ua hele okoa mai nei oia no ka hui pu ana me oe, oiai iaia ilohe aku ai, ua huli hoi mai oe, o ke ala koke mai la no ia o kona manao, e hele maoli mai no ahui pu me oe he alo a he alo.
                "Ua hoakaka aku nei au i ke ano o ka hana a'u o ka hoea ana aku e ike iaia, me ko'u haawi pu ana aku i kau palapala, a mahope iho o kona heluhelu ana i kou manao, ua hoike mai oia ia'u i kona hauoli loa, ua hoopakeleia aku oia ma o kona hooluhi oleia ana aku e hele maoli mai no kou wahi e noho nei.
                "Ua pau nae na mea apau i ka hooponoponoia e maua, a wahi ana o ka olelo ana mai nei ia'u, oia maoli no ka mea i kuleana i kela wahine, me kona kapa okoa ana mai nei i kou hilahila ole loa o ka mare ana me kana wahi."
                "Aole o kena ka'u mau olelo i makemake ai e ike, he mea makehewa wale no ke kamailio ana i keia manawa i ka mea o maua i kuleana maoli i kela wahine, ua ike aku auanei au, he kane oia i mare muaia me kela wahine, e hiki ai iaia ke hooili mai ina ahewa ana maluna o'u? E hoike mai e kuu konela, i ka manawa hea au e ki aku ai i ka poka o ka'u pu ma kona lae?"
                "Ke ike aku nei au, ua hele oe a piha me ka manao pihoihoi, e akahele e kuu hoaloha, a e lohe no oe i na mea apau.
                "Mahope iho o ka maopopo ana o kou manao i ke kauna, ua ui mai la kela e hele au e hui pume kona hoaloha ka Barona Bolona, maloko no o kela hookele hookahi a makou e noho ana."
                "Ua kamaaina au i kena kanaka au e olelo mai la, oia kekahi kanaka maikai a oluolu no hoi, he mea oia e hiki ai ia kaua ke hilinai aku no ka hana oleia o kekahi hana epa o ke ano haahaa loa," i kahamaha mai ai ke duke.
                "Ia'u o ka haalele ana aku i ke kauna, ua hele okoa aku la au e hui pu me ka Barona Bolona, he kanaka oluolu i'o kela, a ua lilo no hoi i mea nona e hauoli ai, ka hooponopono ana mai ma ka aoao o Kauna Waledema."
                A heaha ka olua mau mea o ka hooholo ana!" wahi hou a ke duke, me ka piha i ka nauki, e ake koke ana no oia, e maopopo ko laua manawa e hoikeike ai i ko laua akamai i ke ki pu.
                "Ua hooholo mai nei maua, e halawai olua maloko o ka ululaau ma Veneka, ma ka manawa e puka ae ai ka la i ke kakahiaka o ka la apopo. E haalele iho kakou i keia wahi, he hookahi hora mamua ae o ka manawa i hooholoia mai nei no olua e hakaka ai. Me na pu panapana olua e hoolako ai ia olua iho, a o ka mamao o kekahi mai kekahi mai, he umi kaina wawae; a o ke koena aku o na mea i koe, ma ke kahua hakaka aku e hooponoponoia ai.
                "Eia hoi kekahi, e lawe na aoao a elua, i mau kauka, ua hele mua ae nei au e ike ia Kauka Lega, a ua apono mai nei oia, aia a hele aku kaua i ke kakahiaka o ka la apopo, kipa aku ko kaua kaa malaila no ke kii ana iaia. E moe no au ma kou wahi nei i keia po, i ala kakahiaka nui ae ai kaua iloko o ka wa kupono,  a  e kauoha  aku hoi i na kuene, e hoomakaukau i kope no kaua, a e hoala mai i ka manawa kupono."
                "Nui maoli ko'u mahalo ia oe, no kou hookauwaia ana e a'u ma keia hana i pili wale no ia'u, a ke mahalo aku nei au ia oe e kuu konela maikai.'
                "Mai noonoo nui oe e ke duke no keia mea, ua lilo keia i mea hauoli wale no ia'u, aole hoi he mau hooluhi ana elike me kau e olelo mai nei."