Kuu Hae Hawaii, Volume I, Number 9, 4 July 1913 — HE MOOLELO NO SALOME LIVEKONA KA MEA I MAEWAMAEWA MAHOPE O KE ALOHA KUPOULI A I OLE Na Hoahanau Elua Iloko o na Wiliau o ka Hoopohihihiia [ARTICLE]

HE MOOLELO NO SALOME LIVEKONA KA MEA I MAEWAMAEWA MAHOPE O KE ALOHA KUPOULI A I OLE Na Hoahanau Elua Iloko o na Wiliau o ka Hoopohihihiia

Ouii 111 n koiia naau. aolo oia i maUiMiiake! Ao ka lua ikawa i loaa. ai iaia o kana aloha (ko kano ana i hoolaa ai iaia iho nia ka mai'oia ana iloko o ka Kkalosia, a i lilo 010 hoi i maL'p paa ma ko kanawai o ka aina) ana hoi i nianao ai ua make, oia ka ko ola noi 110; ana lioi i lawe ao ai i kokahi koohina o ko ano naauao, niainua o ka lawe ae i kekahi, a koo kokahi, ma ka haalele ana ia olua olua. ana no hoi i pane mai ai ia oo ma ka lota, o hai mai ana ia oo i ko kmnu o kona hana ana pela, a o hai pu niai ana ia oo i kona īnakomako i» noho kaawalo ino ko ola i hoohaumia 010 ia, eia nao, aole oo i kali iho, a aolo hoi i huli aku i ka niea oiaio; aka mo ka manao puapuahulu, ua awiwi iho la oe 0 oki ae iaia, a mare hou aku la, m<» ko kuni ana iho i kekahi kuni »h;na Iniu maknahine ma ke ano lu» wahine maiv lehulehu, a kapae ao la i ka pono kanawai o ka olua koiki mamua ao o kona hanau ana." Ame ka 100 haalulu o ke kaumaha, i 01010 ao ai ke Duke o ITewada, oiai kona mau lima e palulu iho ana 1 kona mau maka: {< E kala mai e ]ia Lani l T a liana mai oe ia maua i koia hana howa loa, a aole e hilei ia oo ko alo ac no ia howa au i hana ai. I T a ike maopopo au, aole loa e hiki ia oe, mamuli o ko'u liuli pono ana i ko kanawai oka aina. Ake lolie aku noi nao au i kau mau 01010 hoino i ka inoa maomae o knu makuahine. Kko JDuke o rīowada, ke hoonialainalama aku noi au ia 00. "p] ike na lani, aolo au'' o liana hou pola ! ( T a aloha au i kou makuahino. Aolo wale no hoi o olua ka i poino niannili o koia inau popilikia i ili iho nialunn, o kun nolio homo ana. Owan i>u no kokahi, anoa.no no au o make maniuli o kona nalowalo ana, a aneane no hoi o pupulo mamuli o na manao wolonia i hoea ao iloko o kuu uhano. ,, 44 A mai ana oo i kana koiki no kahi mahole liilii au o liaawi ai iaia, oiai nona no ia knloana, ina aolo 0' 1 i hana i kekahi hana pono ole maluna ona." ''Aolo au' o liana ana pola. K ukuia ana no kou aio."

"A imii liana hou oc i koknhi liana o kiu» niai iau nia ka liookauliko aua ao iau nu» ko koiki o paa noi i ko'u walii, a o ko'u kuleana lioi." 4t Aolo, aolo au o hana hou. E lo-aiJo-rakahi no a hiki ia kaua ke hooniaopoi)o aku kekahi i kokahi. Xla 01010 mai nei 00, ua hana howa aku am ia oej a e ike no hoi oe, oia lia--11 a howa ana a'u ia oe, aole loa e hiki o hooponoponoia ma keia ao. Ina 110 o haawi aku au i kuu kino no Oohono, aole no ia he mea e loaa hou ai ia oe kou kuleana, aka e hana ana no au olike me ka hiki iau. K hoolilo aku ana au ia Grinakoma, kokahi o ko'u mau aina hooilina, a lilo, a o ko dala e loaa ana, e wailio aku iio au malalo o ka malama ana a Livokona, ka mea Malama Banako, nia kou inoa. A iloko o keia wa hoomalia, nau o malama kuu wahi kikipu e waiho la ma Bene Lone. I kou wa e makaukau ai no ka oihana koa, e hookomo aku ana au ia oo iloko o kekahi puali koa legimana kaulana. A eia, ma ka lokomaikai o na lani, e hoao oe e hookaawale ae ia oe mai ka hui ana aku me ko eluke waliine, a i ole o kona ohana palia. E hana oe i keia i mea e loaa ai ka noho ana maluhia ana. Ke manaolaua nei au ua hiki mai ka wa o kaua e hoomaopopo aku ai kekahi i kekahi," walii a ke eluke i paiu l . mai ai me ke ano oliohia. Alaila, ua pane aku h\ ka opio, oia e hoi hou mai ana kona ano maikai ia wa: c< Ae, ae, ua maopopo—a e kala mai oe iau, no ka'u niau 01010 kakana i olelo aku nei ia oe o kuu makuakane." 4< Alaila," i pane aku ai ke eluke, mo ka puili ana aku i ka lima o ka opio, <{ o haawi aku ana au ia oe o loano i na moa apau au e makemake ai, nokamoa, o oe wale no ke keiki a kou makuahine." A ma keia mau kukai kamailio ana, i hoo]>au ao i na nianao walania e ulu mai ai kekalii hopena weliwoli, a noho alii iho la na manao oluolu maluna o laua. llku houia aku la ka aio o īoane Sokola, piha hou kona pakoke mo ko dala, a hole aku la oia no fiekokia ma kahi kikipu o kona makua-

loa l\M ik(»ia ana n ka Mnknika o])io kain 1 , i keia wa lioomaha o ke kula kalii hoi ana i iuakeiiiako loa ai o nolin, maniuli o ]ia lii'lolielona ui o k<» kaikamaliino kaliuliipa o na aina mauna (hijjflilaiuis) o Sokokia. Iloolilo aku la ko duk(» ia l\rina koma, a waihoia aku la ko dala ma ka lima o Ilaku Lenmela Livokona & ('o., ka mea malania, Hanako o ke Alanui Loniahaka o La<lana, a c hoopukapukaia hoi no ka pono o kana hanai, o loano Sckola. lloko o koia "\va hauoli ole o ko <luko, kona haija ana i koia hana oiai ko dala e kahe awai ana no ka 'liana hou ana i ko kakola o Lone, ana hoi i moraki aku ai i kona waiwai no kekahi nknpanoe kiekie. INIo koia loaa maopopo i loaa aku i ka opio, me ka noonoo 010, ua kapao ao la oia i kona uhane maikai, a hoomaka aku Ia oia e komo iloko o ke alahole o ka poino ame ka ilil'une. 1 kokahi wa mai, ua paa hou ae la ko kakela o Lone, a nee aku la ko iluke ani« ka oliana nolaila, a hoomaka aku la i ko lakou noho alii pokolo wale ana ma ke kakela mo, na anaina hoohauoli no ka piha ana o na makahiki o ka hoilina i ke kanaka makua. Ma keia mau anaina hauoli i haawiia, he mea oiaio, aole loa o loane Sokota i konoia e liele ia mau anah.a, aole ma ke kakela, a aole hoi maloko o kona pa; a nana ponoi no oia i hole ilaila me ke kono ole ia mai. A mamuli o kona ano like loa mr kona hoahanau, i huipuia mo kona kulana hokae i na kaikamahine 0 keia wahi kauhale, ua lilo keia 1 mea o ulu mai ai ka haunaele. A ho nui o ka poe maikai i hoi aku me na maiiao kaumaha no ke ano maikai ole o na hana a ka hoilina o ko Duko o īīewaela. E na makamaka holuholu o keia moololo a ko kupaianaha, ke ike ae la oukou i ka ulu ana, mai o na inamio kuhihewa iloko o ka lehulehu. l\le ka maaloa o iko 010 ia mai ma ka hoopuka ana a(» i koia mau olelo hoonalonalo— <4 llui ]ui 110 iia keikikano mo na keikikano." Mamuli o keia mau hana ino, ke lilo ao la ka inoa maikai o ka opio— ka, Makuika o Aronodora i moa hoowahawahaia. Ma kokahi ano, ua hoopili mau aku no o loano Sokota iaia iho me ke duke, a ua hookaawalo loa aku hoi iaia mai ka ikeia ana mai o kona ohana ; a i ka wa ana o hookaawale ai mai ka maka aku o ko duko, ke duko wahino amo ka makuika opio, ia wa, ua hoolauna aku oia iaia iho mo na kamaaina o Lone. 110 moa oiaio. ho wahi wa uuku

niK 1 ono. Ua hoohala nuiia kona manawa ma ke Kula Nni o Kamehirika, a 110 kekahi nianawa, ma kalii noho o ka ohana ma na Aina Maun a. XTa haalole wale aku o loane Sekota i ke Kula Nui me ka loaa ole o ]<oii;i palapala apono. A lie inea mai hoi keia kulana o knna hp.nai iaia, eia nae aole oia i ho.Lo »ku i kana hanai i kona apono ole no koia ano, aka ua leka aku oia iaia ina e makemake oia e komo iloko o ka puali koa. Aka, no ka opio, ka mea aole iloko ona he makemake no ka oihana koa, oiai na manao o ko ano noho auwana e noho alii ana iloko o kona uhane, ua pane aku la oia—ua lawa no kona mau walii loaa no kana mau mea o makemake ai, a ua makemke no hoi oia o noho kuokoa. A hoouna hou aku la ko duke iaia he -leka e koi aku ana i ka opio e koho i kekahi oihana naauao e ae, me ka olelo ana aku, eia no i ka wa kupono no ka imi ana ia oihana. A pane hou mai la ka opio 'iaia, aole ona kulana maikai no ka oihana kahunapule, he ino loa aku hoi no ka oihana loio, a ua lawa paha kahi ike no ka oihana kauka, eia nae, aolē no oia i kupono no kekahi oihana naauao, a noi aku la i kona kahu hanai e waiho malie mai no iaia pela. A waiho aku la no hoi ke duke iaia e halawai me na poino e hekau la imua o kona alahele, a i hooi loa ia ae hoi mamuli o kona aie nui. Ma ka mahele mua ae nei o keia moolelo ua hoikeia ka noho pokole ana o Plewada ma Lone, a halawai koke me ka poīno, a mahope koke iho, ua lilo aku la i ke kudalaia kona home nani, ke kakela o Lone, a lilo aku la i kekahi kanaka Banako waiwai loa, a o ka Naika hoi o ke kulanakauhale, ka Ilaku Lemuela Lovikona. Ua lioike pu ia mai, ka hoolilo ana aku o ka opio, ka Makuika o Aronedela i kona kuleana apau i īnoa e lioopakele ae ai i kona makuakane, aka ua lilo nae ia hooikaika ana i mea ole. Ua hai pu ia mai ia kakou no ka make ana o ke ( T uke wahine iloko o ka ilihune ame l%e kaumaha, a lilo hoi kana kane ame ke koiki he mau kuewa iloko o ka aina laula o Europa, a ma keia kulana laua a 'hiki i ka lioihii houia an-i mai mamuli o ke aloha knpaianaha o Salomo Levikona, ka moa-i inakemake n hāawi aku-i kona lima !vkua ame kona pono hoolina i ka hooilina i hooleia kona pono hooilina no Lone.

1 keia wa, v e hele aku ana kakou mnluua o ka moolelo o loane Sekota a hiki i ka po i pepehiia ai o ka moa malama Banako, ame kona huipu ana me kona manao niua ole e hanaia pela, iloko o keia nepehi kanaka weliweli. Ma ka wa e hoomaopopoia ana o ka mare aku o ka Makuika o Aronedcla me ka liooilina wahine o Lone, aia o loane Sekota iloko o ka aie nui, a ua nni loa no hoi kona makemako e loaa 1 dala nana. Ua paaia kona kumupaa a kona makuakano i haawi ai nona, a o ka ukupanee wale no ka mea e loaa aku iaia. 0 keia kumupaa, ua waihoia aku ia ia Ilaku Lemuela Levikona ma ke ano kahu no loane Sekola, me ke kauoha pu e hoopukoapukaia kela kumupaa no k'a pono 0 loane Sekota. Nolaila ua hookomoia aku la keia kumupaa iloko o kekahi Hui Lua Llaina e uku ana ia wa i kekahi pakeneta kiekie loa. A ua lilo keia liana ana no kekalii inau makahiki i moa e loaa mau ai ia loane Sekota he ola maikai; aka* me keia loaa maikai e ulai mau ia ana iaia, e pii mau ae ana no kona aie a hiki i ka mahuahua loa ana, a mahope, ua noi aku la oia i kona kahu malama waiwai e kuaiia kekahi hapa 0 kona mau kea iloko 0 ka Ilui Lua-Maina i mea e hoopau ai i kona aie. Ua hoole aku ka mea malama banako me ka hai pu aku iaia, ma kona ano he kahu, ua papaia oia aole e hana ia hana; a-ua hooliloia oia i kahu no ka malama wale no ame ka hoopukapuka aku i kona kumupaa. Mamuli 0 keia, ua lilo ia i mea e inaina ai 0 ka opio. A mamuli 0 kekahi mau kumu, ua konoia aku ka mea malama hanako, a 0 kona kaliu hoi, e kuai aku ia mea. A mamuli o kona ike e ana i na poino e hooa mai ana, ka mea lioi nana i hoolilo iaia i onamiliona, maluna 0 ka līui Lua Maina, la kuai aku o līaku Lemuola Levikona i na i na kea 0 kana hanai niamua 0 ka hoea io ana mai oia mau poino, aole no paha keia he mau ano maikai i ka nana aku, aka he kulana lawelawe oihana naauao. Ua hai ia aku la ia loano, keia kuai ana, a ua hai pu ia, aku la hoi iaia, ke waiho nei ma kona lima lie kuniupaa o 30,000 naona (dala Pelekane) a ua makaukau hoi e hoopukapuka hou ia alfu, a nona hoi ka ukupanoe o 300 paona ma ke- kauoha a loane Sekota. Aolo ni i lawa o Mr. Sekota me keia 300 paona; aka, ua makemako oia i mau tausani hou mailoko mai

o koiui kunvupaa, a kakau aka la oia i kona kahu pela. Ua hoole mai 110 o llakii Lemuela Levikona no ka hiki ole iaia ke hoemi iho i ke kiunupaa i waihoia aku nia kona lima 110 ka pono o ka mea hooiuaunauna wale. Arae ka inaina nni, ua helo aku la o īoane Sokoia 110 Ladana, a kipa aku la ma ka Ilale Hanako o na lloahanau Levikona. (Aole i l*au)