Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 15, 2 January 1862 — MANAO. [ARTICLE]

MANAO.

0 ka mauao no ka inoa Kristiano, a rae kana pono a pnu, oia ka mea a kakou e kamailio nei no ka pomaikai o keia ola ana, no ka mea, ua ike pono kakon, malaila wale 110 e pomaikai ai keia nolio āna, Nui wale ka pomaikoi i loaa mai ia kakou malalo o ia iīioa, aole pau i ka helu ia Aole nae ia he pomaikai io ole, e hakahaka wale ana oloko. 0 ka pono maoli no ia i Waialdh&j a me kapomaikai mau o ka lahui Hawaii. Aka, ua kaumaha luuluu kakou no .ke ola 0 keia ao, n6 ka nui wale o na mea ino i waiho pu ia mai me ia» Ūa kaniuhu ka kakou 1 ka luhi a me ka poino pinepin6 iloko o na eha a me na make, aole hoi kakou i oluolu i ka ola ana pela ma keia ao, aka, eiole o kakou mana e hoahu aku i ka ino o keia ola, i loaa hou mai ke ola maikai ae, i ko keia ola ana e noho nei; no ka mea, pela ke alohaana o ke Akua i kanaka inalalo o ke noi ana a kekahi kanaka i hanau ia imua o na kupuna 0 ke ao nei. Nolaila, ma ka hooikaika wale no i ke pale aku i na mea e hoopoino ai i ke ola o ke kino, ka mea e pakele inahunehune ai keia ola ana i na mea make he nui wale. Oia ka hana Ik ka Moi a me ke aupuni, e honmaluhia 1 ke ola o na kanaka a pau ma keia noho ana. Oia ke kuleana nui o ke alii maluna o kakou a pan. Aole hiki i kekahi aoao hoomana iloko o keia aupuni malalo ona, ke imi oia i kumti e hoolilo ai i ke aupuni o ke alii malalo o na kaua hemolele o na aoao pule, aole hoi i ka manao ino kipi koloho o kekahi kanaka lioohaunaele i.ka maluhia o keia noho ana. > 0 ka ino o keia ola i.haawiia mai, me na mea hoonani, oia iho la no ka pomaikai o keia ola ana. A o ka itni i na hana kupono e maalili iki.ai ka poino ana, oia ka hanft a me ka uka no keia ola ana. No ka pomaikai kaulana oia mau ma kela noho ana mahope aku, oia no ke kumu nui i haawiia mai ai keia noho ana, i mea e hoalo ae ai i ka inaiua nui i kauia maluna o ko ,ka honua a pau. Sia ke noho nei iwaena o iuikou a pau, ka poe makemake e nni ia pono. Aole hoi i kue ia i ko kakou noho like ana, ke hana pololei na aoao pule ma ka mea pili j i ka hooikaika ana o ia āupuni sna ka naau a ma ka uhane. No ka huhuki uaua loa o na aoao pule me na ohana o lakou, nolaila, ua puka mai kekahi mau mea ino iwaena o kanaka a me ke aupuni, e hdbhihia wale ana i ka hana o ka Moi, me na olelo hoitto knhihewa waie. Oia wale no ka mea t kuikahi ole ai kakou ma keia pepa, e kamailio maikai ma n» mea e pOi ana i ka pono o keia

r>obo*na_ ?fo k* mea, woko» lo* k* arm rt lr* kai ī)o)CO O lti i ! Iwoiaio i* e kekahī */jao pnle iwaeoa o k»kou/ Ua ihikeliew» nae k» nlmw m> ia no k» me** mal«inft p*b*, pd* ka manso 0 ke Akik e km mal al m&hope, * lc«ko«f i ike ole akn ai Aole nae a kakou kuleuu e noonoo irale no ia maa mea. Ua maopopo »0, aole kākoa e hookni ana tna ka hookahi o kona knnm manao miikai aioha nni, no ka mea, oa paa ioa na manao o kakoa ika hnkia ena kahihewa manaoio lani, i hoololi ano eia e tia AJiao!elo Pale a ko kanaka manao, no ka iim ana i ka manaoio Kristiano iloko o ka Baibala, e like, me ka hana ftno a na kauaka hoomana kii ika wa Kahiko. Oia wale no ka mea e alanla hahnki loa ai kakon ika nana. Aole] maikai kela hana like ole e kue mai i ka no hookahi o ko kakon oia ana ma keia ao. Aka, ma ka hana ana, a me ka imi ana o kakou i na pono 0 keia noho ana, e ikeia aoanei, e knikahi iike ana kakou maiaio oka manaoio hookahi, ika inoa Kristiano, ame na pono a pau i kuhikuhiia eka Baibala. m 0 ka hookomo pinepine ana o na aoao pule ina oihana ano e malaio ona rula o ka ekaleaia iwaena c kanaka, he mea ia e kai ai o Satana iloko oka hilinai Baibala, a e kukali a e hoomana aku ia ia me he Akua la, e like me kaua hana mau mai kahiko inaij a hiki i keia wa e noho nei iwaena o kakou. i Aole anei ia ke kumu o na kaua Kristiano b Aole anei he Kristo o SatanH ka mea hoole Akua, i kapaia he Anikristo ? He Kristo io* anei ia ? E aha ana ka ekalesia i keia wa i ka Baibala? E hoololi ana anei ? E kakaii hou paha ? Pela ka Hoku Loa, ame na.Nupepa e ae. He mea kupanaha no nae keia kiimu kue nui loa ona aoap pule Kristiano. Aole i* hana na pegana pela, i oi aku ka mainoino i ko na hilinai Kristiano, me ka hookahe koko/? Aole ia pela ma ke kauoha. Ua kue 0 Kris- f to i na hana ktie, a me ka hoorriokuahana i kā noho ana o kanaka, a me na aupuni o honna. Aole oia kauoha mai e kue a e mo-' kuahana, a e kaua. Eia kana, e maluhia, a ? e akahai, no lakou ka honua. No ke pale ana, he umikumakahi kanaka e lawa, elua wale no pahi ka pono, he umi e lanakila', hookahi wale no e pio i ka inake, a pakele ka le-1 hulehu a pau. . v " j No keia mea ino, hoomokuahana ina ls£ hui o ka honua;lTe kapae nei keia pepa i ka ke kuka a kuhikuhi hilinai ac£ -a6~p'me f o lilo. auanei ia i niea e weluwelu im lii ai ke aupu'ni y a okaoka loa. Aka, aole 1 papa aku keia pepa i ke ao uhane a kekahi ma keia pepa, e hoike atta i ka manaoio kupono i kela ola alia, e like me kana ike a me kona manaoio, ana me kona inoa. ka m(?a, ōi'a kēkahi o na, waiwai i iiniia n'a kanāka oka Moi, aole hoi lakou e pono e hooneleia. Aka, iio ka wehewehe naaupo o ka poe manaoio pule o na aoao Kristiano o kakou ma ke kukala aua o ko lakou manaoio, e hookonio wale ana i na olelo ino nukunuku, hoonaukiuki wale, e hoike ana i ke ano naau lehulehu 0 ke kanaka, e hoala ai i ka manao" huhu, a me ka hoopaapaa ino e hakaka ai, a puka mai ka haunaele a me ka mokuahana. Ua ike keia pepa, aole ia he olelo ao maikai, ku.i ka hilinaiia e pomaikai ai ka lehulehu. Aole ia i kokua i ka hana i manaoia e keia pepa no ka pomaikai o keia ola ana. Nolaila, ua me ka Luna Nui o ka pepa ka nana, no ka ae a me ka hoole aku ia manaō, i pai ole ia, a e paiia hoi. No ka mea, aole makeinake keia pepa i na hoōpaapaa pule, 0 poino auanei ka lēhulehu, a lilo keia pepa i kumu nō ka pōino. Nolaila mai ka inoa Kuikaua 0 keia pepa. Aole ona Ēuoieoa aoao pule. Ua like kona ano me ka Haō o ke Aupuni i pau iho nei, aole pili aoao pule. No ia pomaikai o kakou i hoōiiōhoia fnawaho, ua hemahema kakou. Aka, ina e hoakaka naauao kekahi i na kūmu o kona manaoio me na oihana ponoi iloko o kona hoōiniina, aōle ia i kue ia e keia pepa. Ke makemake nei keia pēpa i ka pololei 0 ke aō aha a KfiBto. No ka mea, he nui loa ka waiwai iloko oka Baibala. Aole iā e pono e papa ia, aole hoi e hunaia 110 ka poe pii i ka lani wale no, a n6le' hoi kekahi pōe ēae ia pono, a ihē keii hōho afta. 0 na hoohiki aoao pule iwaena ō kakou, ke kuikawa like nei kakou malalō o lia poriō 0 keia ola ana, me ka uumi malie mā ka naau 1 na manaoio pulē ō kakou. nui i kōe o na pomaikai like ō kakou iha keia oli ana. Ua komo pu ia Ma ka hoakaka ana, a nolaila, e ōluōlu nō kakōii ē kaikawa ma keia pēpa me ke kue oie kekahi i kekahi. £ loaa nui ani keia malalo ōka hilinai Kristiaho a kē Aupemi, ē hoōmaliiia AHil ka ihoa oka Moi, malalo o ka inoa o lehova ke Akua kahikolu Hemolele loa. A6te pn!e kue a hooh&laihala mai i kela ino& Oka pute ano e i kōtiao a 1 kō&o ple, a like ole, a llke ole ktt hana. mē ia IBLb pule hoomanakii no ia, ia S4tana, a he pegana np Biabolo. Ua knē ke alii a me na kanaka iapule, no koti* kue i ke Knmnkanawai āka lioL

|tJn ldti mai ia lti palapala a WahineAoi, • hoohalahala aoa no ke pai ole k roa kana hoolaha lie kii 6 kooa hao kuni. He a**> «no kar hao, mI« he hua paiapala e like tufe ia, nolaila oa hiki ia makon ke pai. Mai kahihewm oakoo, he nwa hiki wate ke hana i aa hao mao«ma« ' ano «loa, no ka lole no i hanaia he kepaa ma Hawau nei. Kolaila, e oki ka 1 ii«ko #ilā.

'■■■ < Aol* paha he i ka pepa k« iMikaki i koM OMiiio «molī imaa © •P" ./' i - - i Ua īke lea iaheoihaaM nai • himsh«Bo ka oihaoa kahaoepal*, i be oihana ffeak«aae no ho», i aoho iwaeoa o•« lahoi hOoiHna Akoa a paa maiuiia o ka tli huooa; be oihaoa hekalia i ka hookokoke mai i oa mea aoo pooo ohf, a he oihaōi ihiihi a Irttli« ke oaaa āko; aka, e ooho aoa tse ka oaao palapaln, a haahaa 00 hor, e koa aoa inioa o oa enen>i n»« ka mahiole keleawe, a me ka pahikaaa oi lua o ke ola. Eia ka oioau, He kupooo aoeī i ke kahuoapule ke hele ibko ona aha hoopaapaa ano kupeoo ole ike kahunapule ? Ke olelo oei ka pepa, aole kupono. Ina aole kuponn, alaiia, heaha ka pono i ke kahunapole ke hele i ka Haie Ahaoielo kau kahawai e no_ho ai ma kona ano lunamakaainana? Ma ka manao o ka pepa, ua kupono ina kahunapule ke 1110 i mau lunamakaainaoa; aka, eia ka like ole, ua kue kana oihaoa ia ia iho. Ina e ulelo mai kekahi, he kupono i ke 3£abunapule ke lilo i Lunamakaainana, alaila, ke olelonei makou, ua pau kona naaumakau i oa mes pono eie i kueia ma ka Baibala, a ua ae oia e hooiiio i kona naau maemae i wahi hoopiha no na kakalaioa, a me na puakaia, hoohaumia ana i kaua oihana weliweii. O ke kahunapuie i aa a koa hoi e hele i i ka ahaolelo kau kaniwai, ua aa kona naau ē hapai iima no ke puhi rama a me ka hnokamakama. Aka, aoie ka pepa e hoohewa ana, ina he mau kaiiunapuie waie no na hoa kau kaiia» wai o na Hale Ahaolelo eiua, aiaila, ke mahalo nei ka pepa nie ka ,naau palupalu. Ina paha e aa mai kekahi kahiinapule he naauao oia ma ka wehewehe Baibaln ana, a he ike i na ano hohonu oia buke heinniele, a oia ke ! kumu 0 kona aa ana e hele i ka Hale Ahao|elo kau kanawoi, alnila, ke olelo nei ka pepa, he mea kuhiheWa waie no ia. No ka mea, o ka hale knu kanawai, aoie kupono ia hale no kn wehewehe Baibala ana ma na ano . Akua ā haipuie hoi, ina aole ka pepa i kuhihewa^ , Aka, oka makemke no ia o na haipule ē noho nei, a e kamailio nei, e lilo na hoa kau kanawai o ka Hale Ahaolelo i poe pono wale no, na lakou e kau i kanawai e kinai ana i na hewa e ulu ana iloko o keia aupuni iwaena 0 na kanaka a me na haole. Ma kela noonoo ona haipule, he manao nui keia a paakiki no hoi, ane hiki ole i na keiki a kanaka ke huli aku; aka, uahikiika pepa ke kamailio ma keia olelo o na haipule. Owai e hiki o na keiki o ke ao nei ke hele iloko a ka Hale Ahaolelo kau kanāwai ē irni 1 kanawai e hoopau i na hewa e ulu ana ilo£o o keia aupuni iwāena 0 kanaka ? Ke ole|lo nei ka pepā, aōle loa e loa* k Imnamakaainana ma ka honua hei, hookalii wale no iiiea hiki ke hoopau ia mea hēWa, o kē Akua Wale no. I poē pōno wale no na Lunamakaainana, pela 6 kamailio nui iā nei iwaēiia o na hale halawai o kekahi poē Kristiano: noīaila, eia ka nlnan; ua kōho wale anēi na makāainana i na lnha o lakou me ka noonoo ōle? ' Aole loa. Ua koho no na makaainana ma ka meakn ike kumu kanawai ame na kanawai e Fike me ko ke kanaka ikē i ka pono ihā kā hana ana a me ka noho ana, pela no ka pono a tne ka maikai ma kō kē kanaka koho āna, koē aku nae ka ikē i ka pono o ke kanaka Hoko oka naau. , ■ Ina ua ikēia ka poe kan kanawai e ha hai* pule he poe kupono ole, alaila, ua makehewā ikē kahunapule o Ewa ke balota nona iho e lilo i Lunamakaainana, no ka ihea, he pōe hewa wale no na hōa kaukānawai o ka Hale Ahaolelo; a pehea la e lilo ai kaolelo a i mea waiwai māluna 0 kona mau hoa kau kanawai I Hke ffie ka ike māka o ka lehulehu no kekahi mau mea, penei; Inā hookahi kanaka HāWaii e komo iloko o kekahi mau Pake ike ōlē i ka olelo ilawaii, waiwai anei kana olelo Hō ka .pono imha o kela man Pnke, ina e kapaia ka poe kau kānawai 0 na Hale Ahaolelo he poe poho ole ? Aole loa. Mahope e kamailio hon ia i keia mau manaOi