Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 21, 13 February 1862 — Halawai ka Ahahui mahiai o Kona Akau. [ARTICLE]

Halawai ka Ahahui mahiai o Kona Akau.

E like me ke kanoha ana a na hoa o keia Ah#hui\ e hoouna ia aku kahi kope o ka mooolelo o keia aha e pai ia ma ka •« Hoku Pakipika;" nolaila, ke lana uei ko'u manao, e loāa ana no i ka Luna Hooponopono ka ae oluolu mai, e hookomo ia'ku i ko lakou nei makemake mā kahi nimi kaawale o ka Hoku Pakipika. Ua hoomakaia ka halawai ana o keia Ahahui ina ka poaliia la 28 o lanuari nei, ma ka Halepule hoole pope ma Kailua. Ua kohoia G. W. Pilipo i Lunahoomalu, a o J. G. Hoapili i Kakauolelo, hooholoia, Heluhelu ia mai e J. H. Kamalo he Kumu. kanawai no ka Ahahui, a ma ke noi a Kamehameha IV., e heluhelu hou ia, a hooholo pakahi i na pauku. Ua hooholoia. Heluheln mai o H. L. Sheldon he olelo Hooholo, e kapaia keia Ahahui, "ka Ahahui mahiai o Kona Akau, malalo o ke Kumukanawai o ua Ahahui l a .« Ua hooholo ia. Heluhelu pakahi ia na pauku o ke Knmnkanawai, a hooholo pakahi ia. KUMU KANA MAHIAI O Paukn 1. Ua hookumnia keia Ahahui i mea e lokahi ai ka hana a na kanaka i ka imi ana i ko lakoa pomaikai, i mea nana e alakai aku i ka hooikiika ana, a ua hianaoia hoi, na keia aha e hoolaha aku i kanaka a pau o loko o keia apani i na manao naanao, * me ka ike i loaa ia i» mamnli o kona imi ana. Paaku 2. E kapaia ka Ahahai, "o ka Ahahm o Kona Akao» Eia na Lana okeia aha, hookahi Peresidena, elua hope PSsresidena, 7??~ hl ****"• hoōkaM kakauolelo kuloko, hookahi Komiīe iLooko, (ekolu lakou.) E kohoia keia maa Lanaikahalawaimua ana o kela makahiki kwa o ka Peresidena a me na hope Peresidena ehia, e kohoia lakoa ma ka Wotaanaj aonaLanaeae, e kohoia ma 0 IW ®na, a ina e kaawak ka noho o ke>

kfthl o lakcra ma k* nnke ana, haalele ana, m ktuna e ae pab, e paui ta kooA h»k«lal>, e ka bltwii 1110% nMthope ibo o k» ike u aat oU hakahAkA. Pftakn 3. E hmhiwmi maa kek Ahahai i kela mahliui keia mnhmm, a io« e makemake īa e oi aku mamn* oia* aole nae e emi mai na halawai ana malalo o ka halawal hookahi o ka mahina, na ka halawai no e halawai j ana e hai i ka la a me kahi o ka halawai o | ka mahina e hiki mai ana. Paaku 4. 0 na da!a a pau e loaa mai | ana i keia ahahni, e waihoia noia ma ka iima o ka pnukn, mahope nae o kona waiho ana i kona palapala hoopaa no na dala hoo* kahi haneri o oi akn paha, ke oi aku na dala 0 keia aha ma kona lima, aole hoi e hooliloia keia dala, oia wale no mamali o ka hooholo ana o kekahi halawai mahina e hoolilo ia'i, aole nae i ae ia ka puuku i ka hoolilo i keia dala, aia kau ia ka inoa o ke kakauoielo, a kau pu ia ka inoa o ka Peresidena maluna o ka palapala kikoo. ; Pauku 5. Xa ka peresidena no o keia aha e kahea ina halawai Kuikawa a pau e like me kona ike he mea kupono no ka pomaikal o keia"aha. N T ana no e koho ina Komite *ae a me na Komite mau. Nana no e nana man i ka pomaikai, a me ka mau o ka hoihoi 6 na kanaka i keia hana. Nana e hooholo na mea hoopaapaa a pau e pili ana no na kanawai o ka aha; a nana hoi e hoomalu ka aha ina halawai a pau ke noho mai oia. Ina e ole oia ma kekahi halawai ana, na kekahi no o na hope ona e hoomalu ka aha. E lil«> na hope PereBidona i mau kokua a hope hoi no ka Peresidena ma na hana a pau i hai ia aenei maluna na ka Peresidena e hana. Pauku 6. I ka Puuku ka malama o na da la a pau e waihoia'ku ana e ka Pereaidena ma kona lima. Nana no e malama, a e hana i kela halawai mahina keia halawai mahina na hoike dala e waiho ana ma ka poho o kona lima, na kumu i lilo ai, a me na kumu hoi o ka loaa ana mai. Pauku 7. Na ke Kakauolelo e malama 1 na Buke mooolelo a pau o keia aha, nana e hooko i na manao a pau e hooholoia e ka halawai ana o keia Ahahui, nana e palapala na palapala a pau me ka poe e aku mawaho 0 keia aha, a o keia apana paha; a nana hoi emalama i na palapala a pau i palapala ia mai ia ia no keia aha, nana hoi e hai mai i na haiawai a pan o keia aha i na mea hou i loaa mai ma kona limā mai na wahi e mai. Pauku 8. Na ke Kakauolelo Kuloko e malama malalo o ke Kakauolelo i na mea a pau e pili ana i na hatia kuloko o keia aha, a me na hana e ae hoi a ka aha e waiho aku ai ia ia. Pauku 9. Na ke Komite Hooko e nana, a e hana i na h&na i haawiia ia lakou e keia aha ia manawa aku ia miinawa aku. Na lakou e imi i na kumu manao kupono e waiho ia mai ai imua o na halawai o keia aha, na lakou e wehewehe mai i na mea e ku ai i ka pomaikai o keia Ahahui, a na lakou hoi e hooko i na hana a pau e haawi ia nsi ma keia Kumukanawai. 0 lakou ka poe paahana 1 ka manawa e halawai 010 ana keia Ahahui, a na lakou no hoi e hoike mai ia mau hana a lokou i na halawai a pau. Pauku 10. Elua ano o ka noho ana o na kanaka iloko o keia Ahahui. 0 ka poe a pau e haawi mai ana i hapaha iloko o ka lima o ka Peresidena i ka mauawa e kakau ai i ko lakou inoa, a mahope mai paha, hookahi makahiki i noho ai iloko o keia Ahahui. 0 ka poe e uku mai ana i hookahi dala iloko o ka lima o ka Peresidena, he hiki ia lakou ke noho a pau ke ola. Pauku 11. 0 na mea a pau i kau ia maluna, e hiki no ke hoololi ia; mahope nao o ka hoolaha ana, elua mahina mamua o ka hoopuka ia ana o ka manao hoololi. Pauku 12. E kope maikai ia ke kumnkanawai, o ka Ahahui Mahiai o Kona Akau, i aponoia i keia la iloko o kekahi buke maikai, a kau ia hoi ka inoa o na hō'a o keia Ahahui a pau malalo o ke kumukanawai. E kaii ia na iuoa ma na papa elua, e hookaawale ana i na hoa makahiki, me na hoa noho inau. Ua loaa ae la ke kahua kahi e kukulu ai i na hana, a o ka hana ka mea i koe. Ma ke noi ia mai, ua hooholoia, e kakau inoa ia e ke kakauolelo ka poe makemake mai"e lilo i mau hoa no keia Ahahui, a ua kakauia e like me ko lakou makemake. Hapai ia ka manao no ke koho ana i Peresidena no keia Ahahui, a ma ka balota ana, ua lilo ka Moi Kamehameha IV i Per6sidena. A ma ka barota ana i mau hope Peresidena, ua lilo o J. Z. Waiau, a me J. H Kamalo, i mau hope Peresidena. Hoopukaia ka manao no ke koho ana i Puuktt ? ma ke noi ia mai e kekahi, a kokua ia hoi, e kohoia o Kapae i Puuku, ua hooholo ia. Noi ia mai e kokahi, o G. W. Pilipo i ka. kauolelo, a me J. G. Hoapili i kakauolelo kuloko t aa hooholoia. Hapaii ia ka noonoo ana no kē Komite hooko, na hooholoia, o Hale L. Sheldon, J. W. Maksno«noa, a o J Kupuku ia Komiie. Ma ke noi a Hale. L. Sheldon, hoopau ia keia halawai; a e kuknlu ia ka Aha mamuli 0 ke knmukanawai o keia Aha, ua hooholoia. Ua hoomaka ia ka hana a ka Ahahm Mahias, no ka mea, aia kn Peresidena, ua noho niai ma ka noho. Ku mai kela a hoike mai 1 kōna ma&iao e pili ana i ka mahiai,a ua maikai kana man olelo paipai no ka mahiai. Hoo{rata iKii' o Kimehameha i ka maiub, e koho ie i Man Komite #ae, e noonoo i rala no keia Aha, na Komite, o H. L. Shekbn, oG. Nakapalani, nahooholoia eka Peresidena.

Hoopaka mai o H: L. Slicl<ion i kahi maoao boobo(o t e kohoia i Komite maa e noo®oo ai iat aws e holo maa ai 1» mahi kole, a e ooonoo hoi i Bt nttt ē boemi ai i oa ka* kani, a e hoike mai imaa oka Aha. OH.L Sheldon, Waiaa, Kapaka ia KomHe, oa booholoia e ka PereBidcna. Hoopaka mai o H. L Sheldon i kahi ma* nao, e kohoia i Komite maa, e nooooo mau i ke ano o ke kann ana o ka palapala, na hoohoioia e ka Fereaideoa, na ke KomiU hooko e noonoo, oia hoi o Uale L Sheldon ma. Kohoia e ka Peresidena i Komite mau, no ka noonoo aaa i na mea paahana no ka mahiai, oEL. She!don, a me J. W. Makanoanoa ia Komite. Ma ke noi a Hale L. Sheldom, e koho ia i Komite e kaka aku me ka mea hanohano R. Keelikolani, e hoomaopopo ia i Pa holoholona komohewa no Kona nei, ua hooholoia e ka Peresidena, o na hope Peresidena elua ke Komite. Heluhelu mai o H. L. Sbeldon he olelo hof)holo. E kope inaikai ia ke kumukanawai o ka Ahahui Mahiai o Kona, Akau, i apono ia i keia la, iloko o kekahi buke inaikai, a kaa ia hoi ka inoa o na hoa o keia Ahahui a pau malalo o ke kumukanawai, e kau ia na inoa ma na papa elua, e hookaawale ona i na hoa makahiki, a me na hoa nolio mau. Ma ke noi a Kamehameha i kokua ia mai, ua hooholoia. E hookomo ia mai o Rev. A. Tatina i hoa no keia Ahahui me ka uku ole i ke dala; a ua kauoha ia ke kakauolelo nana no e hoopuka aku i ka manao o ka Aha ia A Tatina. Hooholoia, e kauoha ia ke kakauolelo, e hoouna ia aku i ka mooolelo o keia Ahahui e pai ia ma ka Nupepa o ka Iloku Pakipika, a me Nupepa Kuokoa. Hoopanee ia ka hana, a ka hapalua hope o Feh. oia ka la 25, ina ka hora II o kakahiaka. G. W. Pilipo. Kakauolelo. Kona, Akau, Hawaii, Feb. 8, 1862. t6f Maloko o ka Helu 10 o ka Nupepa Kuokoa o ka la 1 o Fob. i hala iho nei, ua ike au i na olelo a S. Lumaawe, ka oi o ke akamai kelakela nui o ko Hawaii nei pae aina ika puana olelo akamai, Pa-ko-li-le, e olelo ana no ke Mele o ka Lahui, ua loloe e wale aku na hua olelo mamua o na hua mele ma ke mele ana, etc. Ma keia mea, ua wikiwiki au i ka nana hou ana i ua mele nei o ka lahui e olelo ia nei, me ka menemene o ko'u manao i ka loloa io paha e like mo ka hoohalahala a S. L. I ko'u hoomaopopo ana maloko o na mea i oleloia, hauoli loa kuu manawa me ka lana haakei o kuu manao ia'u ilvo no e olelo. uei iuiua oka lehulehu, mai ka mua i o kela pauku keia pauku, aole loa kokahi puana olelo i like ole me na hua mele ma ke oli ana i ke " Mele o ka Lahui," ma ka leo mele "God save the King." A ma na hoohalahala a ua S. L. nei no na hua meie i hookomoia ma ka hua Roma. He kuinu oiaio no ia a'u nei, a ai ala aku, ame lakou la no a pau o olelo ai, "Hc oiaio, na ka poe akamai io no e hoopaa," he nui wale āku na olelo a S. L., aka, he mau olelo ano ole. Nolaila, ke hooki koke nei au me ka lana o kuu manao, aole ma kuu hoapono ana ia'u iho, e hoapono mai ai ka lehulēhu, no ka mea, aia no na mea a pau me kona Lunaikehala iho e ike ana i ka pono a me ka hewa o ka rfhca a maū mea paha i hanaia, a i manao ia. Nolaiia ke waiho aku nei au imua o ka lehulohu, me kuu kaupale ae ia'u iho, mawaho ae o na kaha o ko'u hoapono- ia a me koiala. V. Kapooloku. Honolulu, Feb. 12, 1862.