Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 27, 27 March 1862 — Page 1

Page PDF (1.58 MB)

Ka Hoku o ka Pakipika.
BUKE I. HONOLULU, MARAKI 27, 1862. HELU 27.

Hoku o ka Pakipika.

He Inoa no Li tapeka.

O Li tapeka no he inoa la,
O ka pua Oliana he makua la,
E hoi ka nani i Paulani la,
I lani nui na'u ke aloha la,
Ua lai kaua ua noe la,
I ke kohu wale o ka inika la,
A me ke aiai o ke kalana la,
He nani kuu pua i ike ai la,
I manao ai au e ako la,
I lei hoohie no ke kino la,
Eia ka inoa o ka wahine la,
O Litapeka he inoa la, Na MRS. BETTE,

O Litapeka he inoa la,
Ka Puaohai he makua la,
E hoi ka nani i Haleola la,
Ua ola kaua i ke ahe la,
A ka makani he ia iki la,
I hoa pili no'u oia la la,
Hoolailai ana i ke kino la,
O ke hoa alo ia o ke kula la,
I ke kula mehameha welawela la,
A noai kaua i ka malu la,
A ke he kuawa o Wailuku la,
O ka malu no ia o ke ao la,
Kahiko ia no Haleloke la,
He alo haliu i ka makani la,
Eia ka inoa o ka hiapo la,
O Litapeka he inoa la,
Na MRS. HANA.

O Litapeka he inoa la,
O ka pua Koaie he makua la,
E hoi ka nani i Puanea la,
I  nanea ka wahine i ka olu la,
I ka lau kukui o ka uka la,
Paa mai Puai i ka ohu la,
Haaheo i ka lau laau la,
He ala ka maile o ka uka la,
Ka wehiwehi o ka nahele la,
Ua luhi ehu wale i na pali la,
O ka hala lei ala o ka uka la,
Mea hoope no ko kino la,
Eia ka inoa o ka wahine la,
O Litapeka he inoa la,
Na Mr. MELEANA.

O Litapeka he inoa la,
O ka pua Rose no he makua la,
E hoi ka nani i Kokomo la,
I ka ulukukui i Lilikoi la,
Koi ana ka manao i Piiholo la,
E ake e ike ia Kalena la,
Paa mai Makawao i ke kiu la,
Ke ua mai la i Puukii la,
Ke hoonuu mai la i ka nahele la,
Hoolailai ana i Pokela la,
Eia ka inoa o ka hiapo la,
O Litapeka he inoa la,
Na EDWARD EDMOND.

O Litapeka he inoa la,
O ka pua Ilima no he makua la,
E hoi ka nani i Hauola la,
I ka lai wale o ka Halepaka la,
E ao kaua e ke hoa la,
O ike ia mai auanei la,
E paa iho oe a paa la,
O uhu a anei ko lio la,
Pono ole kaua ilaila la,
E lawe e lai ko kino la,
I ka wali lawe mai a ka lio la,
Ilaila ka anoi ka manao la,
I manao aku au oia la la,
Ka hoa e kohu ai ke kaunu la,
Eia ka inoa o ka wahine la,
O Litapeka he inoa la,
Na Mr. JAMES.

O Litapeka he inoa la,
Ka pua Mamane he makua la,
E hoi ka nani i Wailua la,
I ka olu wale o ka palai la,
Paa mai o Eke i ka ohu la,
Aia ka liko i ka nahele la,
Ke pua mai la i na pali la,
O ka hale noho a ke aloha la,
Hoonaueue i ke kino la,
E ake ka manao e ike la,
I ka nani hoohie o ke kino la,
Eia ka inoa o ka hiapo la,
O Litapeka he inoa la,
Na Mrs. NELE.

O Litapeka he inoa la,
O Kahaekoelo he makua la,
E hoi ka nani i Honolulu la,
I ka huikau i Kolopo la,
Hale hulahula i Kanekina la,
I ka hoolai o ke Kaona la,
Ke ihi palale kapakahi la,
O ka Vanetona ua lai la,
Pono ole ke aloha me oe la,
I ke kue lalaku a ia la la,
Uluhua mai au i ka leo la,
I ke kani mau a na manu la,
I ka uka wale o Kapaoa la,
E hoi ka wahine e pili la,
I ke kai wale o Kahului la,
Me ko ipo noho uka la,
I ke one hanau ou kini la,
Eia ka inoa o ka wahine la,
O Litapeka he inoa la,
J. DAVIDA. KAUAKOIAWE.

He mele no ka leo ka manu.

Kaleokamanu he inoa la,
Emaria no he makua la,
E hoi ka nani i Nuuanu la,
I ke kawelu holu i Lanihuli la,
Huli aku ke alo i Koolau la,
I ka malu o ka hala i Kekele la,
I pakele mau i ka noe la,
I ke kipu mai i na pali e,
Hone ana Mokupu i ke kai la,
Akahi no wau a ike la,
I ka nani pau ole o Hui e,
I ke koa mokumoku i ke kai la,
Kai no ua pili laua la,
Me Mokolii i ke anu la,
Haina ka inoa i lohe la,
Kaleokamanu he inoa la,
Aia ka ono o kuu puu e,
Ka nenue maalo i ka maka la,
Noho ana Kapena i ka lai la,
Ka hone ae a Alekoki e,
Hoi mai kaua e pili la,
E naue e ike i ka nani e,
I ka nani pau ole i Pokele la,
Ka nuku no ia o Maemae la,
Ka huli ana hoi o na kaa la,
Hoi aku i ke kaona e,
Hea mai Leahi e pili la,
Au ana Makapuu i ke kai la,
Nana i ka ihu o ka moku la.
Na IKEOLE.

HE KAAO NO HESINI.
Helu 9.
I unuhi ia mai mailoko mai o ka Arabian Nights.

                Hopu iho la keia i na keiki a ia nei, a hoonoho iho la ia laua nei iluna o na uha, honi iho la keia i na keiki me ka uwe nui.
                Ia manawa, leha pono ae la na maka o ka wahine ia ia nei, a ike mai la keia i ke kane e uwe ana i na keiki, i ka wa oia nei i ike maoki aku ai i ke kane, oia ko ia nei wa i maule ai i ke aloha, lele koke aku la keia, noke iho la i ka lomi i ka wahine, ike iho la keia ua oluolu maikai ae ka wahine, hopu iho la keia i ke poo o ka wahine, a honi iho la i ka ihu, mahope iho o keia manawa, kamailio pono iho la laua nei i ke ano o ka hele ana mai o ke kane me kona pilikia, a pel no hoi ka wahine, hahai iho la laua nei i na pilikia i loaa ia laua nei, alaila, hai aku la ka wahine ia ia nei, e kii ia mai ana wau e hoihoi iloko o ka Hale Alii, a he nani hoi ia, ua loaa mai la hoi ia oe kena pomaikai, nolaila, i noho auanei kakou, a i kii ia mai makou, ea, alaila, aahu ae no auanei oe i ke kapa pouli, a hookahi ko kakou puka like ana, a komo like iloko o ka Hale Alii, ae aku la keia.
                Noho iho la lakou nei, a poeleele, kii ia mai ana lakou nei e ka Luna a na Alii wahine huhu nei, wehe ia ae la ka hao o ka wahine a ia nei, a hoihoi ia aku la iloko o ka hale alii, me ka huna no nae o ia nei ia ia iho. Ia lakou nei i komo aku ai iloko o ka hale alii, ike mai la ua alii wahine nei i ka wahine a Hesini, a me na keiki a laua nei, koekoe iho la ko ia nei mau maka, me ka huhu nui loa, aka, kukuli koke iho la ka wahine a Hesini ilalo, me ka hoomaikai aku i ua alii la, aka, pane koke aku la ua alii wahine huhu la, me ka olelo ino loa aku. "E ka wahine haumia, e ku ae oe, a e komo koke aku oe ma kela rumi, o oe, a me au mau keiki, Aole o'u makemake e noho loihi iho oe mawaho nei, o uhi mai auanei ka haumia o kau hewa i hana ai maluna iho o kuu rumi hanohano, a hiki i ka puka ana o ka la i kakahiaka, e hele aku ana no wau e hoopai i ka uku e ka hewa au i hana ai maluna iho o'u." Alaila, komo aku la ka wahine me na keiki a ia nei, komo pu aku la no hoi o ua o Hesini iloko me ka aahu no o ia nei, i ke kapa pouli o ia nei.
                Ia lakou nei i komo ai iloko o keia rumi, noho iho la lakou nei, a hala paha ka hora 10, o ka po, alaila, olelo aku la keia i ka wahine, e uhoi laua nei i ko Hesini wahi me na keiki a laua, aka, he mea maikai loa i ka manao o ka wahine a ia nei, ko laua nei ku ae la no la iluna, a hii ae la i na keiki iloko o ke kapa pouli, o ko laua nei puka aku la no ia, aohe lana nei i ike ia, a hiki aku la laua nei i ka puka, lohe laua nei i keia leo e pane ana, "aohe au e hookau aku ana ia olua mai loko aku o keia pa, ke ae ole mai olua ia'u, e hele pu aku au me olua," ae aku la o Hesini i ka mea nona keia leo.   O ka mea nona keia leo, oia no o Sawahe, kela luahine, o kana wati ia e kiai nei i kahi o ke'Lii.
                Ia lakou nei i kaawale aku ai mai kahi aku o ke Lii, oiai ua mamao loa lakou nei, mai ka hale alii aku, alaila, kuka pono iho la lakou nei i ko lakou nei alanui e hiki ai i ko ia nei wahi, ninau aku la o Hesini i ka luahine, pehea auanei kakou e hiki ai i lalo? olelo aku la ka luahine, ua hiki hoi paha kakou, aia hoi paha ia oe ke kookoo, o ko kakou alanui hoi ia e hiki ai, i hahau iho oe auanei i ko kookoo, a i ku mai auanei ka poe nona ke kookoo, alaila, olelo aku oe, e lawe ia kakou a hiki i ko wahi, ae aku la no hoi o Hesini, o ko ia nei wehe ae la no ia i ua kookoo nei o ia nei, a hahau iho la i ka honua, i hahau iho ka hana oia nei i ka honua, e hoea mai ana ehiku uhane o ka po, mai lalo ae o ka honua, a lele like mai la iloko o ka lewa, a kukuli like mai la imua o ia nei, me ka ninau mai ia ia nei, "heaha la ka makemake o ko makou Haku, i makemake ai ia e ike ia makou," hai aku la keia, i kauoho aku nei au ia oukou, e makemake ana wau e hoi makou i ko'u wahi, nolaila, kauoha ia aku nei oukou, e lawe oukou ia makou, a hoonoho iho ia makou i ko'u wahi.
                Ia wa, pane mai la ua poe uhane nei ehiku o ka po, "ke hai aku nei makou ia oe e ko makou Haku, ua hoohiki iho makou ma ka inoa o Alahe ke Akua mana loa, aole loa makou e lawe hou i na mamo a Adamu maluna iho o makou, aka, he hiki no ia makou ke haawi aku ia oukou i mau lio no oukou e hiki ai oukou ke hoi i kou wahi, e like me kou makemake, e ko makou Haku, a e malama aku no makou ia oe ma ke alanui au e hoi nei, a i loaa ia oe ka pilikia ma ke alanui au e hoi nei, alaila, e uhau iho oe i ko kookoo i ka honua i hiki ai ia makou ke kue aku i na pilikia a pau ma ke alanui au e hoi nei, i ole hoi e lanakila mai na enemi maluna ou."
                O ke ano o keia poe uhane ehiku, o lakou no na'lii o na uhane ino a pau o ka po.
                Ia wa, loaa mai la ia lakou nei ekolu lio, hookahi lio no ka wahine a ia nei, a hookahi hoi no ka luahine, a hookahi no hoi no ia nei me na keiki a ia nei; o ka hoi ana keia o Hesini me ka wahine ana.
                Kau like ae la lakou nei a pau maluna o na lio, a o ka hoomaka iho la no hoi ia e holo, eia no lakou nei i ka po e holo nei, ia lakou nei nae e holo ana, alawa iki iho la keia i na lio o lakou nei, aohe wahi mea a ike iki iho ia lalo, i ka ka mea o ka holo launa ole o ka lio, me he manu la ka hoi ka lele o ua mea he lio.
                Ia lakou nei e lele ana maluna o na mauna, a me na awawa, lohe aku la keia i ka leo o na manu o kela ano keia ano, e mele ana iluna o ka lau o na laau, nanea loa iho la keia i ka hoolohe.  Ia manawa, huli ae la ka wahine a ia nei, a nana aku la na maka i hope, ma kahi a lakou nei i hele mai ai, alaila, pane ae la oia penei, "ke haalele nei ia oe, e ka aina, ke hele nei au mamuli o ke kane, pau ka ikena ia oe, a pau ko ia nei kaukau ana i ka aina o ia nei, o ko lakou nei hele aku la no ia, ia wa, wehe ae la ka malamalama  o ka wanaao, hiki aku la lakou nei ma kekahi aoao o ke kuahiwi, me he mea la o ka hora 10 paha ia o ke kakahiaka, i alawa ae ka hana o ua o Hesini i hope, ike aku la keia ia hope i ke ku mai o ke eha o ka lepo iluna, ninau ae la keia i ka luahine, heaha la hoi keia mea o hope, me he uahi la ia e punohu mai nei? I aku la ka luahine, ka! pilikia hoi kakou, ua noho mai la ke alii wahine, a ua ike mai nei ua hala kakou, nolaila, hoouna mai nei kela i na koa ona, a oia keia poe au i ike aku la la, a oia mea au i kuhi aku la la he uwahi, aohe ia he uwahi, he lepo ia. Ninau aku la keia i ka luahine, a pehea auanei kakou e pakele ai, hai la ka luahine, e pii kakou a kela puu la, noho olua me au keiki ilaila, alaila, hahau iho oe i ko kookoo, a i puka mai auanei na uhane ehiku o ka po, alaila, hai aku oe ia lakou i keia pilikia e hiki mai ana maluna o kakou, ua maikai loa ia i ka manao o Hesini, hiki aku la lakou nei ilunao ua puu la, ike aku la lakou nei i ua poe la, aohe o kana mai, aohe ikea aku o ka lau o ka nahelehele, i ka paa i na koa. Ia manawa, hopu iho la ua o Hesini i ke kookoo ona, hahau iho la keia i ka honua, i loa no i ka hahau ana iho, e hoea mai ana na uhane ehiku o ka po mai ka honua ae, kukuli like mai la lakou nei imua o Hesini, me ka ninau mai, heaha la ka makemake o ko makou Haku, i kauoha ae nei ia i kana mau kauwa, e pono no i ko makou Haku ke hai mai, i hooko ia ai ka makemake o ko makou Haku.
                Pane aku la ua o Hesini, i kauoha aku nei au ia oukou e hiki auanei ia oukou ke lanakila ae maluna ae o na tausani koa o ke alii wahine. Pane aku la ua poe uhane nei, e ko makou Haku, heaha la ia poe imua o makou? i kanalua ai ko makou Haku i keia puu opala e puehu ia nei e ka makani, e ike auanei oe, o kou makemake e ko makou Haku, e hooko ia no ia, a e lilo no lakou i puu opala imua o kou mau maka. Ua maikai loa ia mau mea imua o ko ia nei mau maka, alaila, o ka nalowale iho la no ia o ua poe uhane nei, i nana hou aku ka hana o ia nei ma kahi i nalowale aku ai o ua poe nei, ike aku la keia, aohe o kana mai o na koa o ua poe nei o ia nei, ua oi aku ka nui o ia poe mamua o na koa o ke alii wahine, o keia poe i oleloia ae la maluna, oia na koa o loko o ke kookoo, oia hoi na uhane ino o ka po, o kini o ke akua, o ka lehu o ke akua, o ka mano o ke akua, o ka pukuikui o ke akua, oia na kanaka o loko o ua kookooo nei o ia nei, i loa no i ke kokoke ana mai o na koa o ke alii wahine malalo pono o ua puu nei, o ka hoomaka koke iho la no ia o ke kaua, aohe i liuliu iho ke kaua ana, o ka pau loa no ia o na koa o ke alii wahine i ke auhee i ko ia nei mau koa, lanakila iho la keia maluna o na koa o ke alii wahine, hoi aku la ke koena o na koa o ke alii wahine, a mua o ua alii la, ninau mai la ua alii la, pehea mai nei oukou? hai aku la na wahi koa i koe, kahaha, he ola auanei ko makou, he pau loa mai nei no paha ko makou i ka make, i hookoe ia mai nei no paha makou la i luna ahailono, i hiki mai ai ka lohe i ou la, ua pau makou i ka make, a oia paha ko makou mea la i hookoe ia mai nei la.
                Ike iho la ua alii wahine nei i na mea a pau i hai ia mai ia ia nei, wela loa iho la ko ia nei manao me ka nui loa o ka huhu. Ia manawa, hoouna hou ae la ua luwahine la i mau tausani koa hou, i oi ae mamua o na koa mua ona i hoouna mua ia ai, oia ka ka pau loa ana o kona poe koa i maa i ke kaua ana.
                I ka pau ana o kela kaua mua i haiia maluna, alaila, hoomaka hou no o Hesini ma e hoi ma ke alanui, ia lakou nei no nae e holo ana i ke alanui, alawa hou ae la no ua o Hesini i hope, ike aku la no keia i ke ku mai o ke ehu o ka lepo o hope, hai hou ae la no keia i ka luahine, E! eia hou no ua poe nei ke hele hou mai nei no, ke alualu mai nei no ia kakou. Pane aku la ka luahine Ae, hoi aku la auanei ke koena o ka poe koa a kakou i kaua iho nei la a hiki imua o ua alii la, ike iho la ua alii la, ua pau na koa ona i ke auhee, hoouna hou mai la i ke koena o na koa ona i maa i ke kaua, o ka pau mai la no nae ia o na koa ona i maa i ke kaua, aka, aohe kakou e loaa ana i ka pilikia, ike aku la ua luahine la he puu e ku mai ana mamua, olelo aku la ua luahine la, e pii kakou a luna o kela puu la, ilaila kakou e ku ai a hiki mai lakou, alaila, kahea aku hoi oe i ko kakou poe, pii aku la lakou nei a hiki iluna o ua puu nei, kokoke mai la ua huakai koa nei malalo o ka puu a lakou nei e noho nei, lalau hou iho la keia i ke kookoo o ia nei, e like me ka mea i olelo ia ma ke kaua mua.
                Iloko o keia kaua ana, o ua luahine nei kekahi i hele pu e kaua, ua loihi ka hoouka ana o na aoao elua, a i ka aui ana o ka la, auhee iho la na koa o ke alii wahine, koe uuku loa na koa i hiki aku imua o ke alii wahine, e like no me ka hana mau a ke alii i kela poe koena koa i hiki aku ai imua ona, pela no keia i ninau mai ai i keia poe koa hope, lohe iho la ua alii wahine la i ke auhee ana o keia poe ona, alaila, wela loa iho la ka huhu o ua alii wahine nei.
                Kauoha ae la ke alii wahine i kona mau Alihikua a pau, e hele na kanaka a pau, i ke kaua, mai ka poe nui a ka poe liilii, o ka elemakule hiki ole i ka hele, a me ke keiki iluna ke alo, o lakou ka poe kupono ole ke hele i ke kaua, akoakoa mai la na mea a pau imua o ua alii wahine nei, hai aku la keia i ka olelo imua o kona mau Kuhina, a me na makaainana, e huliamahi na mea a pau e hele i ke kaua, a owau pu kekahi e hele ana i keia kaua, pela ka olelo a ua alii wahine nei, ua maikai ia mea imua o ko ia nei mau makaainana.
                O ka hoomaka iho la no ia o ka hele i ke kaua, ia lakou nei i hele aku ai i ke kaua, ua haalele iho o Hesini ma ia puu, a ua hele aku lakou me ka manao e hala loa aku ana mamua, i loaa ole aku ai lakou i ka pilikia hou. Ia Hesini ma no nae e holo ana, alawa hou ae la no ua o Heseni i hope, a ike ae la no keia i ke ku mai o ka ehu o ka lepo, olelo hou ae la no keia i ka luahine, ai ae no keia poe ke alualu mai nei no ia kakou, olelo aku la ka luahine, ae, eia iloko o keia kaua, ke alii wahine, o ka pau loa keia o na kanaka ikaika ona, aohe kanaka aku la i koe o hope, ike aku la ua luahine la, he puu e ku koke mai ana, alaila, olelo aku la keia i ua o Hesini ma, e wiki kakou, a hiki aku kakou iluna o kela puu la, alaila, kakali kakou a hiki mai kela poe, alaila, kahea aku oe i ko kakou poe koa, ae aku la keia, wikiwiki aku la lakou nei, a kau iluna o ua puu nei.
                Kokoke mai la ke alii wahine me na koa ona maalo pono o ua puu nei, alaila, hahau hou iho la ua o Hesini i ke kookoo ona i ka honua, puka mai la na uhane ehiku, hai hou aku la keia i na mea a pau no ka hoouka kaua ana, hai aku la ua poe uhane nei, o keia poe a pau, he mea ole lakou a pau i mua o makou, alaila, nalowale aku la ua poe la, ike aku la keia ma kahi i nalowale aku ai ua poe nei, aohe o kana mai o na koa ma ko lakou nei aoao, ua oi aku mamua o na hoouka mua ana, alaila, o ka hoomaka iho la no ia o ke kaua, a mahope iho o ka aui ana o ka la, pau loa iho la na koa o ke alii wahine i ka make, a koe wale iho la no o ua alii wahine nei, me na kaikaina ona. Kauoha ae la ka wahine a Hesini ia ia nei, aohe make lawe i ke ola o na kaikuaana o ia nei, a me ke alii wahine.

Ke au ia Kamehameha, mai ka makahiki 1794 a i ka makahiki 1811.

                No ko Kamehameha hooponopono ana i kona aupuni a me kona noho alii ana. Alaila, noho alii iho la o Kamehameha maluna o keia pae aina, a hooponopono iho la i mea e pono ai na alii a me na makaainana.
                Penei ka hana ana o kona aupuni, hookahi alii nui maluna o ka aina, o Kamehameha, a o kona mau Kuhina a me na alii a pau malalo iho ona; a ua koho aku o Kamehameha i kekahi poe kanaka akamai i ke kakaolelo, a me ke Kaakaua, i mau hoa olelo nona. Na lakou no e imi mamua i ko Kamehameha manao, a ike lakou i ka pono, alaila, hele aku o Kamehameha e olelo pu me na Kuhina ona, a ae like mai na Kuhina ona, alaila, holo ia ahaolelo ana a lakou. Eia ka inoa o kona mau Kuhina, o Keeaumoku, o Keaweaheulu, o Kameeiemoku, Kamanawa. Eia hoi ka inoa o ka poe akamai, o Kai, o Kapolowa, o Kaaloa, o Kanakahiakahola.
                Oia ko Kamehameha poe hoa e imi pu ai i kela mea i keia mea e pono ai ke aupuni. A kau iho la o Kamehameha i kanawai maluna o na kanaka, a me na alii, ka malu, aole pepehi kanaka, aole aihua, aole kaili, aole hao, aole powa, a malu loa, e hele ka luahine a moe i ke ala, e hele ka elemakule a moe i ke ala. A noho maluhia iho la o Kamehameha ma Hawaii, a hala na makahiki eha. Alaila, kalai iho la ia, a me na alii i na waa-peleleu he nui loa, ina lakou e holo ai ma Oahu a hiki ae la i ke ono o ka makahiki, alaila, holo o Kamehameha maluna o ka waa-peleleu e nana i kona aupuni, a e ai i kona panalaau, a pae oia i Maui. Ua kapa ia keia hele ana, o Kapeleleu. A noho iho la ma Lahaina, a hala ka  makahiki hookahi, make iho la kekahi Kuhina ona, o Kameeiamoku ka inoa, alaila, holo aku ia ma Oahu, a malaila loaa iho ia i ka mai ahulau, a pakele oia i ua mai ahulau la. A pau iho la na Kuhina ona, a me na alii, a me na kanaka he nui i ua mai la, a lilo iho na keiki a ua poe Kuhina nei i poe Kuhina no Kamehameha, aole nae e like loa me ko na makua olelo ana. A ma ia hope iho, maopopo ka pono o ka Kamehameha hana ana i kona aupuni. Eia ka mea i maopopo ai ka pono o kana hana ana, ua malama oia i na alii, aole pai aku i ko lakou aina, ua haawi i ai na lakou, a me ka ia a me ke kapa, a me ka malo, a me ka pau. I kela manawa keia manawa, kona haawi ana. A pela no oia i malama aku ai i kela kanaka keia kanaka ona, ua malama pono ia i kana mau wahine, ua hoonoho i mau kanaka kiai no na wahine ana, ua malama oia i na koa ona. Ua wae mai oia i mau kukini nona, a me ka hoe waa, a me na kalai waa, a me na lawaia, a me kela mea ike keia mea ike i ka hana, aole oia i koho mai i ka poe ike ole i ka hana. Ua hoolako aku ia i kela mea keia mea e pono ai na makaainana ona. Holo no ia i ka lawaia a haawi aku no i na alii a me na kanaka; mahi ai no ia a haawi aku no i ka ai na lakou. Aole oia i imi i mea e kaumaha ai na makaainana, aole oia i aie, aole oia i kuai i ka moku haole, aole oia i auhau nui i ke dala ole i ka mea i loaa ole ma ka aina, aole i uku ke kanaka ke holo maluna o kona moku, aole oia i oki i ke kai o ka aina, a me ka uka, a poepoe ke ahupuaa iwaena. Aole oia nou, a pau ka moa, a me ke koloa, a me ka palahu, aole oia i hana i mau la paahao nona ma ke kaukahi kana hana ana, aole ma ka lauwili, a me ka hoonoho no ia ma Oahu, a maluhia na aina mai Oahu a Hawaii, no ka pono o kana hana ana, ma Oahu no o Kamehameha, holo mai o Kaumualii a Oahu a halawai laua me Kamehameha ma Honolulu.
                A haawi mai o Kaumualii ia Kauai, a hoihoi aku no o Kamehameha ia Kaumualii, e hoi oia i Kauai, a hoi no o Kaumualii i Kauai. A moe kekahi alii ia Kaahumanu, o Kanihonui ka inoa o ua alii la, a pepehiia ua alii la e Kamehameha a make loa. Me ke aloha nui loa ia oe e ka Hoku Pakipika.
J. M. KALIMAHAUNA.
Kauhako, Kona, Mar. 20, 1862.

E ka Hoku o ka Pakipika:—Aloha oe.
                He manaolana ko na keiki kupa o kou Home, e hii aloha nei i kou kino, a e ai mau nei i na meli iloko o kou waihona meli, e hoopaaia ka moolelo o ko makou "Hele makaikai ana," ma kou mau aoao, i ikeia na mea oia hele ana.

KA HOOMAKA ANA O KA HELE.

                I ka poakahi, oia ka la 24 o Feberuali i hala iho nei, hoomaka ka Makai nui J. H. Coney e hele mai Hilo aku, me kona mau hoa hele, oia o J. H. Maikunu, me Mr. Bana, mamuli o ka huakai a ka Makai nui, e manao ana e hele i Kohala, aka, aole nae i hiki i Kohala, a Waimea no hoi mai. I ka poakolu, puka a moe ma Waimea, (ia aina i pulu mau i ka hau anu o ka hooilo.) A i ka poaha, iho aku la i Kawaihae, pau ka hana malaila, haliu hou ke alo, a nana i kela kuahiwi ku kilakila, i aahu ia i ka aahu nani keokeo, olinolino ke nana'ku. Kupu hou mai la ka manao e pii e makaikai ma kona piko mauna.
                I ka poalima, kono ae la o J. H. Coney ia Bila Alani me John Lo, kekahi mau keiki kupa oia mauna, i mau hoa no ka huakai. A o ka pii aku la no ia a hiki i Waimea, loaa hou malaila he mau hoa oluolu no keia huakai makaikai, oia hoi na keiki kamaaina oia mauna, i paulehia i na moali ala hele oia waonahele, a hiki aku i ke kumu o ka mauna, a pela no ka pii ana'ku, a hiki i ka piko.
                Ma keia pii ana, na J. H. Coney no i kokua i kekahi mau pono e lawa ai ka huakai, a na na kamaaina hoi i kokua i na lio ikaika, kupono, maikai no ka pii ana.
                Ka hoomaka no ia o ke kau ma na lio, a lai aku la ka huakai a hiki i Puukapu, malaila, loaa hou he mau hoahele, o ka pii aku la no ia, a moe ma Puuhuluhulu, aia ia wahi ma ke kumu ponoi o ka mauna. A i ka poaono, pi aku la ka huakai ma na paliku o ka mauna, e lelepahuki ana ma na lio i o, a ianei, ma ka mea e oluolu ai ka pii ana, a pela no ka hele ana a hiki ma kekahi kaulu maluna, (aole nae oia ka piko,) a hiki malaila, hooluolu ia ka huakai me na lio pu a o ke akea nae mai ia wahi aku, a kahi o ka hau e waiho mai ana, he akahi paha mile, aka, ma kela wahi, nui ke a-a, ano ino i ka nana aku, me ka hele ana. A oluolu, hoomaka ka pii hou, a loaa ka hau, Hulo! Hulo!! Hulo!!! Hulo ae la ka huakai me ka olioli, a ai no hoi i ka halu, a paani pu ka huakai ma ia wahi, e hoolele aku ana, a hoolele mai i na apana hau paa, me ka hauoli. A pau ia, kau hou ae la ma na lio, a pii aku, aole liuliu, ua pono ole na lio ke pii pu aku no ke pohopoho o ka hau, nolaila, pii aku ma na wawae, ua maeele ke kino, a ano e mai la, a ua paupauaho ka hanu ma keia hele ana ma kahi kiekie loa o ka mauna, a pela no ka piii ana, a hiki ma kahi i kapa ia o Poliahu, nui loa ke anu, a manoanoa no hoi ke ku ana o ka hau malaila, aole o kana mai. Ua noho iki no malaila, e kilohi ana ma o, a maanei o ka mauna, a e nana aku ana ia Maui, a me na mokupuni uuku iho e poai ana ma kona alo, a pela no hoi, e nana mai ana ia Hilo nei, i ka waiho kahela ae i ka malie. Ia makou malaila, ua hele no John Baka ma e imi i kela kiowai i kapa ia o Kahoupokane, ma kahi kokoke no i Poliahu, kahi hoi a Lilinoe i noho ai, kela wahine noho i ke anu o Maunakea, a lawa pono ka makemake.
                Ma ke noi a J. H. Coney, e hoi ka huakai, ua hooholo ia e hoi, a o ko makou hoi mai la no ia, a loaa na lio, kau ma na lio, a iho mai la, ua mama kupono na lio, a ikaika no hoi, no ka mea, o ka auwaa lawaia no auanei ia o ko laila mau puukani. A i ka hora 5 paha, puka i kauhale. Me ke aloha. KAHAUANU.
Hilo, Mar. 21, 1862.

He Ninau?

Ka Hoku o ka Pakipika e:—Aloha oe:
                O oe no ka hue wai ala a ka makemake i anoi ai, a nolaila, ke hahao nei au iloko o kou opu akea i keia wahi mea poni, a nau ia e lawe hele aku a e pipi iho i ka poe lawe i kou kino i moani mai ai ko lakou aala a e honiia paha e ka poe e kuhihewa nei no ka hana ana o ka wai ona, a pilihua iho la no hoi lakou.
                No ko'u ike pinepine i na manao, paio no ka pono a me ka pono ole o ke puhi rama ma Hawaii nei, ua pauhia au i ka  noonoo. Ia noonoo ana, mikili mai la iloko o'u ka hoomanao ana o kekahi hana a Iesu i hana ai ia ia e noho ana ma ka honua nei, a ua uwilaia mai la au i ka pahaohao ano e. Hoopaa koke iho la au i ka Palapala Hemolele, kuekaa iho la na aoao me ka pihoihoi nui, e huli ana i ka mooolelo no ka ahaaina mare, a loaa iho la ia'u ma Ioane, mokuna elua, i keia wahi mooolelo, penei:
                A nele i ka waina, i aku ka makuahine o Iesu ia ia, Aohe o lakou waina. * * *
                E waiho ana malaila na ipuwai pohaku eono, no ka hoomaemae ana o ka poe Iudaio, he iwakaluakumamahiku, he kanaha paha na galani e piha ai ka kekahi, ka kekahi.
                I mai la o Iesu ia lakou, e hoopiha i na ipuwai i ka wai. Hoopiha iho la lakou i ua mau mea la, ua piha loa.
                I mai hoi oia ia lakou, E hookahe mai ano, a e lawe aku i ka lunaahaaina. A lawe aku la lakou.
                A i ka hoao ana o ka lunaahaaina i ka wai i hooliloia i waina, (aole oia i ike i kahi i loaa ai o na kauwa, nana i hookahe ka wai ka i ike,) kahea aku la ka lunaahaaina i ke kanemare.
                I aku la ia ia, E lawe mua mai no kela kanaka keia kanaka i ka waina maikai, a nui ko lakou inu ana, alaila i ka waina ino: ua malama ka oe i ka waina maikai, a i keia manawa hoi.
                Hana iho la o Iesu i keia hana mana mua ma Kana i Galilaia, a hoike ae la ia i kona nani, a manaoio aku la kana poe haumana ia ia.
                Eia ka ninau nui i hooeu ia mai ai e ua wahi mooolelo nei: Ua hana hewa a ino hoi o Iesu, ia ia e noho ana ma ka honua nei? I ko'u manao, aole oia i hana hewa, no ka mea, ua heluhelu au ma Petero 2:22, penei: "Ua hana hewa ole, aole hoi i ikeia ka apaapa ma kona waha."
                Nolaila, ea, no ke aha la i hoinoia ai ka olelo ana he pono ke puhi i ka rama? No ke aha la i kapa ia ai lakou he poe hewa a ino loa? Eia hoi keia ninau, Ina e hana kakou i kekahi mea o ke ano a Iesu i hana ai me ka hewa ole, ua alina ia anei kakou a hewa hoi? Na kela aoao paha e pane mai; aka, aole paha e hiki ia lakou ke kapae ae ia mooolelo no loko ae o ke Kauoha Hou.
NA KAHOOHALIKELIKE.
Waialua, Maraki, 22, 1862.

Kekahi olelo Hoopunipuni.

                Aloha maikai oe, aohe lua o ka manao iloko o'u, kai ka hele a lawe a kani a uina i ke kumu pepeiao, inei mea hoi he hoopunipuni o Awili i ka lapaau ana ia Kaua, ke kaikamahine i aloha nui ia e kona mau makua. A pela no paha ko laua makemake e ike i ka wahahee a me ka lapuwale, pela no.
                Penei ke ano. Ma ka la 11 o Maraki nei, hora 11 o ke awakea, ua halawai me a'u na olelo a Awili, kekahi wahine ma Holualoa no, e olelo ana oia, e ola ke hana ia ma ka aoao aumakua. Olelo kela, e kalua i puaa, he aumakua ka mai, ae na makua na na ke kaikamahine. Me nei ke ano o ka mea nana i kalua ka puaa, he keiki opiopio, he ula paa, o Kaonini kona inoa, aole pono i ke kanaka makua.
                Ia moa ana ae o ka puaa, wahahee wale aku no i na aumakua, i uka, i kai, ianei, iluna, ilalo, molia ia kaua. Ia hana ana no a pau ae, ia manawa no hora 12 o ke awakea, o ka make loa no ia o ua Kaua nei. He kahuna akamai no ka mea nana i hana, aole