Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 36, 29 May 1862 — No na Uhane. [ARTICLE]

No na Uhane.

Ua ike ae nei au i na olelo kuhikuhi a J. W.K. Kaaie, ina kou Helu 33, o ka la 8 o Mei, M.H. 1862, no na wahi e noho ai o na uhane o na kanaka, iloko o kekahi o keia mau mokupuni. Ma kahi nae e pili ana i kahi noho uhane o Waianae, Mokupuni Oahu, ko'u ekemu pokole aku. Auhea oe e J. W. Kaaie, able no ia wahi kahi e kapaai'i kela inoa, "Kaleinaakauhane," he wahi okoa no ia; a o kela wahi, he wahi ia e powaia'i na kenaka i ka wa kahiko a nolaila kela inoa i ka paia ai, "Mololokai." ke ano oia mea, he mau kanaka ia, mai ke 1, a hiki i ka 5, no lakou iho la ia inoa, a o ko lakou make iho la no hoi ia i ka powa ia. A i na 6,7,8, a aku, alaiea, eia ke ano oia mea, "Moa. nakai," role e make ia poe i ka powa ia no ko lakou nui loa. A ma keia mau inoa 2, hookahi o laua inoa, i waiho ia o Moanakai, a o Molokai ka inoa e het ia nei i keia wa Aole o Kaleinaakauhane ka lua o ka inoa, he ole loa i hai aku au ia oe, alle nae keia he hole nonohua, he hole ku i ka oiaio, me ka ike a lohe hoi, no ka mea, he 1 mile paha ka loa mai ko'u wahi aku a hiki ilaila, a ua kamaaina wau ilaila iloko o kekahi o ko'u mau la o keia noho ana. A o kahi i kapaia o Kaleinaakauhane, aia no ia wahi ma kela huli o ka lae o Kaena, i Waialua, a o kona inoa no ia a hiki i keia la. A e like no hoi ia me kau e olelo nei, i na e hiki ilaila na uhane, aole e hoi hou mai i na kino. Pela wahi a ka oleloia, maaila na uhane e luana ai. Ina makahiki mamua i kaahope ae nei, ua ikeia ke ola hou ana mai o ke kino kupapau o kekahi luahine, o Hina kona inoa; he manawa loihi o kona waiho make ana a ola hou. A na olelo mai oia, "ua hele aku kona uhane, a kokoke i na wahi la e olelo ia nei, "Kaleinaakauhane." ku mai la kekahi uhane i pili makamaka ia ia, a pai mai la i kona umauma me ke kipaku mai; a o kona hoi mai no ia, komo hou iloko o kona kino make a oia hou. Ua hala he mau makahiki hou ia ola ana, a make aku la A ina he makemake kou e hele mai e ike i na wahi la, me ka ninau pony i koonei mau kamaaina, a e olelo no lakou, "aia o Kaleinaakauhane, ma kela huli o ka lae o Kaena, I waialua," Me ke aloha no. F.W. KAAWALOA. Makaha, Waianae, Mei 14 1862