Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 47, 12 August 1862 — He Mooolelo no Keamalu. [ARTICLE]

He Mooolelo no Keamalu.

U£LU 10. noloi kma nei a pair na maka, i akii la o Aiwohikupua i ka walime; " £iia nki r ē olu> olu mai oe i ko'u mknih/* I aka hoi ka wahiney E knu baka, he ohiph» no kaa kauwa wahfriie nel, i'kau nie« ; e paiie mai 4i. >1 aku la hnl o Aiwohiknpha, Ina na loea i» mea olnola imria o kuu ke noi haaha* aku nei wau ia oē, ina he mea hiki ia° oe k<f keha ae e kii ae i kuu kahu hāku, ia m kahi or ko# ni4tf oiai oia e nohowia meka pilikia; nikweiho ae nei' o na pa o kou hale alii. t E ke slii, e ae no wau I kio wahi kaikunane, a nanfc no e kii aku, w hoihoi ae ika halA o h'a makua o kana, ana maiiu e lawe mau aku i ai'ukna: A hana iho' la «o hoi o Pnkoula e like me ka olelo a Kea* mal». •> . .u?J j . i : liahoi} ika wa no <r ko P6koula haue ana aleu, hoomrfka, iho lauāmāu alii hei i ka paani ana, me kai mānao hoi d loaaka ohi6lu maik&i, e hooko pōnoia ai la ko lauW make* make, aka, he manawa loihi loa ko laua apa ana apo li, alaila, olek) aku la o Aiwohikupua i ka wahine, iha poneia wale no kaua ! e apaal, healhh la ka il Wai hoi ka heaha hoi auanei ka pono ? o ka kaua no hoi iaeiipi nei aohe no hpi he loaa; a ke nei kaua ika ai, ake lilo nel hoi i'aua mamull p fco taua mkteiiiaīe. ' j»ela wāle no Ica lāiia hana ana aao ia po f aoW rio he pili, a hāla na Ia ēlimā. A no keiā kui oono āno e loa iho la ko Keamalu maiiaō, ā nui loa īUo la kona aloha i lee tane, a mana6 iho lanpeia, 0 Hina no ko tāua mea e 'pili ai, nolaila, hapai ae la oia i keia mele kahea uenei! , " ! E Hiua, e.Hina— afoil, , ' &r6htfhbi i'Wa hoa he klne, Ke ake mhi nei e pHi/ j E hui na kino o muua, \ I wahine hoi au, I kane hoi'ia, O ka'u kan'e paha keia, Ke kif māi nei'ia'u, Owau hoi ka , .. .., Ke kuleana o keia^wahi,. 0 ka hele.anā mai o ieā loa, r ' okā au āha mai 6'-kC kāi,' '• 0 ke kai woho o Kaieie, ī '!v A Ipaa kaua i ka leo. o ka manu, Ia oe hei e Hina—-e Heāha la kā ||ili ? t māi lā hoi o Hina, he pili no, āka e kena mai nae oe i kahi manu au, a e lple māi io'u niei. A lohe no hoi o Keamālu i keia, kena āku anā keia iā ()-uwahātenā, &a lele aku la ! Āo hoi ia oua manh nei a pukā ana i o';,Hinā la, iu āna keiā thā ka p(ika, kuAūehu ana keia i ka hulu, panau hoi nā hulu' kbo i kā pupna. Pane mai la no hoi o &tnā, eia oe, kuhou ae la ke poo oua Wāhi m&nu nei. E kāaw-i mai anā hoi o Hina i kekahi kiliei maikai, ua poniia iiiē na mea alā h'6 nui, ā o ka lele aku-Wiio i4' ō u£ ' tnānu nēi, alaila, kāhēa I maiānao ke p^nei. Eia mai ke kihei, \ E pale iho ma ha ymaymad(>lu&. v i 1 loaa ai kā makēhiāke Aole no hoi nahe kanee, .\} oke kano no l|bi ia, <?, < ■ 1 hoopalauia ai olua, I ka hookauhuā āna, A na aIH wahine, 1 Na makuahine o olua. Lnana wale iho la 110 hoi laua nei, e hoo-

oinei «W ma na huaolelo kaunu, no ko laua Wiai ana ikinohi, a me ke aloha ole hoi o KAatna|a ia' Aiwohikspua, mo kona hoi malu an;L a m6 ko Aiwohikupua hahai ana mai i -k|i mai kona Uooiiiaka ana mai i ka iini|aiht|d i ka po o kona Rkheaifāi ka hooI* o ma kela po i Hiki ai Aarohikupna i hiki ai Aawaho o ka hale o Keanala. Aka, i ka lohe anaki ke alii #ap hine rekeia, akaaka malu iho la oia iloko ona, aka, in, ike aka la nae' ke āIH kan£ i ka misoik£oW |»pāltna o ke aūlii WāHine. : Jt- kab6oo ae la ka lay peloli ihe l«ī ke ālii ka&e, i $ku la oia i ka wahine, Oho ■ lā Ka boi wittfi kā ai. Fane mai la hoi ka w&hine, Bfe koai no oe ke bfelc^ai, a o#aii 'la 6«, aole a&efeiki, ke iMe mai la no na ihultnr Patad la o Keamalu; e heie 6fea h ka makts» kaiMiO kaui,- āia no hof ilailal* difea nana e hooiaakaukau i k«i maw ieMi A makaukan keia e piika ako i waho, ala, ia ia nei nae i hele akh a hiki oia ka puVk, haule iho anā o Pamikihm? (he AoeaamMe) l» ia nei poiwa ae lā ki en»i SlMft aktt 1& i hope, a pan* mai la ke aiii wahioP,' Heāha hoi ia a« iemiho--1« t keis i eUeam ik% Mm aka Ia nae kti i k* jrak% i nana hoi ka hana, {Kania iho ka pvikm paa, aole aiae keia i hoouaopopo, o iilii i»b«ia keia

; o Keamaln ana I ike ai mamua e pai«c hele ai!m. ■ Hoomaka aktj }a ksia e puka, * i kana puka ana aku a ku pono iluiia o ua walii moena nei, i loa no a panee akn, oko ia oei !ih oa iho la no ia ilalo, abe mea halula ka na la, a lobe aku la o Keamala i ka haluhi, nee aka la kcb a ma ka paka, i nanaaka ananei ka liana, e waiho ana ke kane i a kn la ia ā hopu aku la i ke kane, me h* hooala ana iluna r a e ninan iho ana no h*i i ke kane i ke komu o kona hipa aua. • X aka ta ke alii kane, Heaha mai la hoi au*&ei kau # o keia wahi inoena hoi la, i mea hoi aa e poka ipa», hsule ihp a/ia maluiia iho q ka puka, o ko'u puiwa ae la w hoi ia, a puka mai nei .no boi wau, aole/-uae i , kppono iho kuu mau wawae, oka pan«« aku la,iM) ia ; a ko'u hina iho l|» nQ ia, kikii ami ko'u? alqiluna, ina po paha hcj maHe keia, iua no {a hol o ko'u nwnawa iho la io io, ,aoh?nolahoi oe e ike mal. ī A lohe aku la o Keamalu i keia mao hua j olekvapo akn- la ia i a honi iho la, : .me ka olelo ihO, aa poina no wau, aole au i hai mua aku ia oe. Ia īauu e noho ani, aoao pOncf aku la keia i ke kane, no na Wiiko ! a pau o ka hele aiuv, a maopopo iai ke kane, o Keamala ia Pukoula, hele pu me ke alii kane. ' '■ ► ' A lohe 4> Phkoula, ' puka mai )a ia a kn •iho Ja iluai o ka Tnoena, alaila/<kuna ae Ia o Keamalu i kē alii kane, o hole ako a ku pu nie kahi kUāpuu, a hele akn la no hoi keT% a ku ō ka moena, aka, o ua alii nei, kulanalani walei nooif*i-*> a i a nei, me ka puliki loa hku la ua'alii riei r kahi ku&pau, a puka.loa laua tnawdho O na pa, make lea ua • Wa'hi knaf>nu nei ikanaēnae; •• - Iko laua puka atia nae mawaho o kā pa,. hohoi maoli laua nei ia manawa, kau ana ua manu nui nei mAhina o laua nei, na aria ka ua koko, pio alnā ha antienue; a ike l «la-alii' nei i keia':ehaa> trlēd, manao la tia ptonia lariā e ka ino, ā ua loaa piha kēkfāhi hetti ilōko o ka laua hele ana, ndla•ilal, koi aku Ik 6H& i kuapuu e hoi\ a pane mai la hoi'kela, E ke - alii, o keia -mau Jfiiea a-pau la ea, lie;friātfViriea / 1 ho ia-iio ko' Wahiiiē 6 ka hele anā, a o %ia nni ua ā kauāē ike nei lā ea, aole kam e pilu āiiā) ho lia me'ā, o keia iiia?iiu e-kāia iei la ea, kā'pālulā ynai ika lepb puēhu; a nie ka makani, e pale aku ana ikā .liā,'.'ē' dlai aku aria*f ka la; ahe kahiko waie no iā np., olua; ā e ike ātfānōi oe lā) o keia nluliiaii e ulu mai nei lā, ē pau ana i ka moe ilāW, pau no hoi ke kaniiāna a nā mānu,- āia hoi āu'inei ā pau ke paia kāuā, ā hoi kfāda, ālailā; ike iho oe elua mauu e kahili anā ia kaliā. Kēf paned ndi k6 la' hoi I na lttāu, pau hoi ke kalii āna ā ! na māriu; fia-' lu iit h6i.ha nSeā'ā i: Jīāhf'a hiki'-ldtfsi hei'i-ka hale pāinii/'oiā! lioi ka halē miia 6 Ku, k'Kēaihālu i i&Ai' ai. Ai kō lauā koiho ina nāe iloko, ikē āktf lā kēiā he' māhu feā $ea 1 nāriā e ana nā' meā āi ; he iiui ; wālē & feelā āno, tt- uā ikwā lUe i ka momona, ai pu iho la laua nei a ih'auia, a hiki i kt/iku'ā wā ē h6i ; āi, hēlē ākA la laua hei ā ku i'Ka p\ika, lēlē mai ān^ ; v ēlti£ mahu ■ mē W'teAiiS' 1 •« •' j 1 A hoi aku la no hoi laua nēi ā l hiki ? kā ; halē, hāulē Aku la rio We!ā hibfarii iio' irie ika" wahihe; ke ahēāne Bku lā ; ōaē ka mānawa iki ā lāiSā e ih'6ē āria, aia hoi 'ke» leamalu alo, uahuli aku i ke kane, a huli S|ai o kē' Kāfiēf%e '4m o Mo«āfiifti4kā r wāftdfiid4itor, i*fe v; fefci#a 4t«Sa i keJtahl- 'kkikārriahine rriāikāi, J na'liee no me Kēasā?tfka opiopio, akā, āohē J iw he like inft titf hēlēhe]c!ia; āka, o iiā KāiAhiāhine hei* ā mai lā e kā lā, W»fe • Wale na pāf!>aHftā tf tfftoanoo, aka, āolē ke alii kane i kaHēii hāwanawanā lā 'nae kēii ika H&hihē, ka hai aku io' kona ike keH & ninau ākha hoi kā iāuhēft f Aii.aku no hoi rja ka pnka, 4p*hi a AiwoKlwpt?āV ' " Huli ae la o Keamala, ® aku la i*W hd, a ikē ika la, a kahea #tfr!ijrieia e ionb ®rfai iloko, a koVno mf*i 'Ia 0b '?iof kela, ālk lao Keamāhi mai !āo AiwohikupUa i ka wnhimi ē kdi aku e hof aikane;.a ua maikai no fcotfe iiiea i ko Keimālu rdatiā6, nb ka mea, aku la li hoi keiā, uiP «Hohala maka $ ; Wkoo!an, alaU keiā-i o ka hel ānaiAāi, ā hāhai mai la ne ftsnksa, a par ia; aku lā o Keamai» i malihiiii! ā rift lāwa no ia * ka malhini. I hou ako n6 o eia ni kā kaua kane la, i hookahi i ēlu hoikiuā. f'?ii V*.L6hē Ahli 6 Aiwohiknpn.i-i °l n li koriā us««fa6. Koi aku la 1u ika malihih? fie!e e ai, hoole meat la nJ 'Mk O B«paimēri>eiie m*e ka inoai oke kal kuahiUē 6 Pakoulā, ke kāikalnahiloehēi t llakaliikailiai Nfriāu hoa o Keāmala i ka maUhini, ia> ki kunlu o kon*hiki ai& mai ihiila. Wali hoi a ka mālihini, I hele inai uei oo waa ioein», a*i, no ka mea, neiha mai nei hoi irau ia

a o k» pi?i ma», hiail wale mai no boi ko'o | manaui no oloa, n6taiia, hele mai nei aa, i j hooko ia «r kA Oiakemake o ko'n man&o 110 1 oloa, i k&'a kmUwai ana il»o nei, na Hlo m he | meo maikai i ko'u mao maka. I