Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 48, 21 August 1862 — No ko kakou Aupuni. [ARTICLE]

No ko kakou Aupuni.

I ka lu 18 o keiu pulu i hala uo nui, ua hoihui uku na Kuiiiim o ko ka Moi Aupuni i ko lukou Pulapala Jioolojhu i ka Moi, a ,uu luwe uku ku Moi in mau Palapuln Hookohu, inuhopu o ku kuka uua iloko o kn Aha Kuhi--11 a, c iike ine ku ineu i hoihoi iu uku ai e» na Kuhiuu. ' 1. 0 ku Meti Kiekie V, Elaahumauu, ua hoihoi aku i koiiu, a ua iawe aku ku Moi i koua noho Kuhina Nui unu. Ua puu. 2. Ka Muu Kiekie Prince Kamehuineiia, ua hoihoi uku i kona,'u ua lawe uku |tu koi, a ua puu kumi noho Kuhiaa Kulaiuina nua. 3. Ku Meu Hunoliano D. L. ōrogg-, ua hoilioi uku i kona paiupulu liookohu, auu law«j uku ku Moi. Uu, pau koua uoho Kuhina Waiwai ana. 4. Ka Mea ilauohoiio K. 0. \Vjrllio, uu lioihoi aku i kona, ika Moi. A ua pau kuna noho KuUina ana no ko na Aiua e. 0 ke kuwu o keia puu una o na Kuhina, he tuea akaka no ka hilinai ole o uu Luuamakaainana i ke Kuhina Waiwai, ,ku poo i uoho ai ma ia oihaua inuniua. 0 ko kuinu o keiu hilinai ole o na Lnnuinakaaiuana, oiu no ka hewu i louu ai i ka mnnao o na Luuamakaaiuana, uona mea.ihiki oie ai ia ia ko hoakaka aku imua o lakou. Ma ia hiliuai ole nna o lakou maluua o ua Kuhina la, ua puka uiai ka, ,manao e aie aku ke Aupuni i na (iala ho $100,000 no.ka pqno q<ka waihona dala o ke Aupuni. Ma ia hilinai mua ole ana, ua tnau uo nae ka niauao ana, he mea hiki ole, ia>ia ku malauiu i ku oihaua, me ka haua ana i keia aie, ake Aupuui i manao ai uo kona pouo iho.,. i Nolaila, i ka wa i ike ai k,e Kuhina Waiwai, ua hiHuai ole aku na Lunamakaainana ma kona ano Kuhiuu, ua waiho mai i kona palapala hookolia i ka Moi a ua lawe uku ka Moi i ua palapala nei i hoihoi ia aku ui. Aole ma kona auo konaka i pili ai keia huihoi ana, aka, ma ke ano Aupuni no. £ kuhihewa auanai keknhi poe, o ka mauao kapakahi no ke auokauaka o ua Kuhina la ke kuuui i hoopau ia ai. 1 keia pau aua o ke Kuhina Waiwai, mamuli o ka rula o ke aloha i kolakou oh&na Kuhina, ua holhoi na Kuhiua a pau i ko iakou mau palapala i ka Moi, a ua ike kakou ua pati, aohe Kuhiua i.koe i keia miinawa, aka, ua se ia na lakou. e malaina i £ ka lakou buke oihana e Hke me ka manawa mam.ua, a hiki i k& manawa, e pani ia ai ka hakahaka o ko lakou wahi, a iua o na Kuhina uo roamua oia iho la uo, , ( ; lloko o keia hoopan ana o na Kuhina ia l&kou ihpf mauiuli o ka inauao hilinai ole o n& Lun&iu&kaauiaua, he aha iho la la ka pomaikai ? Ho pomaikai no mamuii o na manao o na Lunamaka&inana i mouaO ai, he mea hikiole, mamuli o ko lakou mat\ao hilinoi ole aaa» ke noho ke Kuhina Waiwai i hoopau ia ae uei e hoopouopono no ke dala 0 ke Aupuni, aole uae eua kekahi kumu e ae». : - * Heip&np nui keia ma kekahi ono, < ke nxanao na Lunamakaaiuana, e noonoo uo keia mea, aka, ua paulehia loa lakou ma ka pau kpke o kf Ahaolelo, a hoi koke aku lakou ma ko lakou me . ke koe o ka pala nui no ka hoopono aua i ke Aupuni ma kekahi. ano.. XJa piakehewa paha ke hoakakn ia mau ano i keia no ka inea, oiai ina o k& manao i& o na Lunamakaainana, e pono e haman k& leo uo na mea 1 manao i&,.u* pilikia no ia me&. Iwh No ke ku ole mai o kek&hi moku iio K.»pd&ktko m&i t nol&ila» &ole o tn&kou nuhou no na aina • m&i e hiki li p&i.

I 1$» pole ®* ,a i \0 [ a i|f*Lti i i»obio mi, i >*e AitftiJc*lanft «*a | i n|fwfti tkitk%|ft uw lt pubi jtiiui t ! kft raMft j »Jfci» pit Aiāk ? y|i ' oatr«o «i e hodfe)lo llM!tft bili, oi» wo kft p& uo kmulike i lo«i|l i kela tnea keia meft mft ke | ° i nawai U : HB KANAWAI. s t> *e #«Lg* J tio la m<w. malalo o nft £»nawai o ke Akua, oa luaa i na kaaakn ō keia Aupunl i na pouo o ka imi ana, a tne kia niainmfH ana i waiwai ua lakou īho, s me ua maiia a paa e hiki ai k<; imi, ft me ka tnalarttft i ka waiwal; o like l»oi tne ia Kanawai o ke Akua, pelano ka Pauku L o ke Kumu Iwauawai o keia Aupmii, ua lh*ikuka oi<i he ti»au potto, a ua oleb io, ua liko ka noho ana o nft kaoaka o ku Moi, maialo o ko Ka/iawai, a he mau pouo k<i lakou i hiki ole ke kailiia, oia hoi ke ola, a me ka maluhia, n me ka pono o ka imi ana, a me ka malaina ana i kft waiwui ; « n</ ka mea hoi, ma ka Pftttkti 14, ua hooiaio ia keU mau ponuo ka Moi ? ma kona noian; a nolaiU, aole no e hiki ke hooneleia na kanaka i ko lakou mau pono a ke Kumu Kanawai i ! haawi ai. [ A noka mea t o na, Kanawai a pau e papa i aiia i na kanaka o keia Aupuni, i ko lakou imi ana, a me ka ipalama ana i ka wuiwai, he mau Kahawai la i kue loa i ke Kumu Kanawai, a i kue hoi i ka holo o keia Anpani : ina ka waiwai : Nolailu, Jcc., &c. | L'a pono ka uianao ana o na 'lii ma/ke poo : o keia kanawai rna. koua ano iho, i pili uo ke kaulike no |kela inea keia oiea maialo o ke Kuuhi Kanawai; aka, aole paha /kekahi o lakoo i noonoo, he kanawui poino keiu no ko Aupuni, a tne ka waihona dala makekahi ano. Ua hoolaha no keia pepa mamua, he mea pomaikai ole uo ka rama, ke ae ia ke puhi nna o ka rama ma keia pae aina, a me I ua kumu o t ka jk>uo oie, aka r aiia nae | e hoi hou aku ma iA mha', e J huikc mua ia ke kumu i inuke ui i ka hale o ka Poeikohoiu. 0 ke kumu nui i make ai i ka hapa uui o ka poo Luna, n ka aoao kalawina wale no ina ia hale, ke ōle nae makou e kuhihewa, oia k& pono ōle ma ka manao pili Akua, a manao kahikd loa, matiao inau, he mea hewa loa ka rarna i mua o kU muka 'o ke Akna; a oia nd' ! hoi k'd kumu i hoouna ia mai ui e keakea dku ia k!ihawai, a me ke kanuwui hookamkkamai f ' lle mea kuihe i ka naau alolia ka nmnlāii ana, pela id ka manao o ka p6o i mnnaō 'W ia kumu; a ke manao lana nol kb( manbb, diā no ke kuniu nui i hoo\vaha#iihaia 4i (/' kii poe kau kanawai nianūo pdkolfe, ; 'a me' kii manao haiki, i hliia i na inanawa i hala 1 a'e nei, a e mau nei no. Pela no hoi ka miinao aiia o kekahi poe ō ka Hale Ahaolfelo 'Lii, aka, no ko lakou ik6 āna, aole Moaa ; ka ho\va o nu kanaka mu ka ruma wale no, ādl(3 no hoi i puu keia lahui i ku niake no ka rama ino e iuu ia nei, nolaila, \la ae no kekahi poe manao pokolē oia Hale, aole io noe loaa ka hewa, a me ka poino o ka lahui, liiā 'ka ae ia ana e puhi iu ku rama\ no ka inea, ua ike maku iu lio, e kapu ana no ka ino o na kānaka i ka rama\ aole wale ho hoi ma Holiolulu uei, aka, ma Lahaimi, a me Hilo, na kulanakuiihale hemolele, o ko Ilawuii nei Pae Aina. A iloko oia leapn, (i niimao ia ui, o ke kumu ia o pau loa ai na kaiiilka i' ka make,) ua make no na kanakii i iia mai lukii ; aole i lawe hookahi ia aku, e like me ka' iniinao o ua poe la, aka, ua luwe haneri, a ta\i--Bani ia. A iloko iio d ku pau ana ae'o na inai luku, (o ka mui puupuu liilii, maka tilaula, a me ka hebera) ua niake no na kanakh, a ko make nei iio, aole no ka rama, aku, no na kanawai oolea, i haawiik i na kupiiiia o kakou, i na makahiki pokole i hala ae nei. He mau kumu keia a kukou e noonoo ihd ui, iiole i inake na kanUka Hawaii i ka liiniā, aku, no kekahi mea e ae no. ' Ua manao wale ua poe la, aia a nalo a6 ia ponalo mai ko lakou ināka ae, alaila. ua mau no ka pono ola a lakou e noho uei, me ka pomaikai nui, mai loko ae o ka io kupele a lakou e ai hoonuu iiei, alaila, e mau ana nō ko l&kou nianao ana i ko lakou olu, a me ko lakoU pomaikai, aka, he manao kuhihewa loa ia; aole i make keia kaiiaWai, no ka pōe manao hai, no ka pili ano Akua, aka, he kumu okoa loa no na kumu e manao ia ai, he kanawai pomuikai no ke Aupuui, a pela uku. Eia no ke kumu keakea nui iwaena o keia blla, a e pono no e hoomaopopo ka poe kau Kanawai me ke kuhihewa ole. Ua maopopo i ua poe kau Kanawai nei, o ka loaa o ka Hale Dute Rama i hoopae ia mai tria keia Mokupiini he $27,000, a ina i holo keia bila, a o ka $1,000 dala kft uku o ka palapala ae e puhi ka Rama e like me keia KatiftWāi. Ehia la auanei ka uui o ka poe e Uvwe ana i ka palapala ae, no ka dala, maloko o keia piie aina mui Hawaii a Kauai? Ina he 80 ka uui oia pōe, alaila, ua pomaikai io ho, ina he 40 ka nui, ua pomaikai no, tika, ina e pakahi ia rta Mokupuni, i hook&hi kauaka 0 kela Mokupuui keia Mokapuui, alaila, ui like no ia me $12,000 dala ka eiui, Uiai loko ae o ka loaa mua: $2t,000 dala oia'emii He poho nut ia no ka waihoua o ke Aupiini, a ina palia ua ae ia ua Kanawai nei, k lawe kekahi kanoka hookahi, elua a ekolu paha, 1 palapata ae malōko o keia Kanawai, a puhi ia ka mma, k ua ike ia he rama maikai, a hoomaka lakou e h<ioemi i ke kiimu kuar 6 keia rama, ik lakou i puhi ai, alaila, e ttoos noo kakou e $3,000 dala wale no kai Hlo nb keia mau kanaka ekola, e komo aua iloko o ka waihona dala o ke Aupuni, a o na kanakn i puhi rama ai kai ol#itd| ama keia hana ana, e hoemi ana i kē kumukuai o ka rama, a iloko oia hoemt anft e pan auanei ka hoouua aoa o ka poe kalepa 6 nōiio nei f ) ka nuua ma kahi e aku* e hoo*

wRf d kei* Aopuni, tio Jta tne% W «# l£ * noob raro» 6 keia Ao« |ptti|lmAai« o ka rama o na nu e, & a jjk» «owii* trwM, o ka hauk* o ka lb«* o ke'AwdmlA, noloko ae o ke <ttt!6 ( f»b oainu 9ulkft t i hoooimii ioii,, tnatGgk aim e kamo otti keia, e pooo km . ** ,k» hwle \q* ia aua o keia bilft K»naw|a, Kia no kekahi knmu e hoomaopopo «i, aoie e potu|ji|Hci po< p&Li ram» itiA lu*lb 4* k» iae* imauao i*e pu* | hi.iraat%ah6 okuo no e ioaa aoa k4 rasta, r ina makaiiiki tt»ua, ae pOinaikai anā no i : keia mao makahiki, uka ( o ka u)u hou ana ae k& metiehoofuaopopo ai, o na kalu muu | wale no o ke ki na kulu maikai i;o ka ha- | tta rama ana, a o na kulu hope, «ta like me | ka makani, aiaila, hoomaka e pai ana i na wai ( ikaika e aetnc na mea make, i mea e loaa ai ka ona, a pola aku. £ kaukai pu kakou, ho nlu koke ole ae ko ki r ina makahiki he 10, (ke> tntikoin4ko nao e hoomoopopoia,) a ilokf> dia manawn e hoomaka ia ai ke kanu, alaiik, imi paha ka poe puhi r*ma i na mea e ae, o ke kulinu paha, huiU, papapa, pine/ ko, wwala, maia, ipuhaole, a ine na mea lik<sb a** t i panihakahaka no ka manawa e ulu hou ai ke ki, (ke manao in nae ua pau loa ke ki o Hawaii nei i ke puhi ia,) a iloko o na raea i hoike ia ae nei, o loaa ana ka rama, aole i hooulu nui ia keia muu mea e pono mau ai ua poe puhi rama nei. Ji2ia kekahi kumu keakoā i ka pomaikai o k<i poe puhi rotna, o kahi e kuai ia mai di 0 ua rarna uei i puhi ia ma Hawaii noi. Ua piha no o Galifonia, i ko laila ramo, ua hooi* ii ia tnai me ka makepouo loa no, a o Victoria i na wai oua ikaika i lawa ia tnai, rndi Jamftica mai, noiaila, ina i hoouna ia aku ka rama i manuo ia ai, he pomaikai loa pa. iia ka loaa o ka pono maloko oiu hanu an§. Ina jjaba kukou c manao iho, uole he poe puhi rairia ma koia aoao o ka moana Ptkipika, a no ka loaa ana i keia Pae Aina, ua mea e hiki ai ke puhi i ka rama, i mea hoi e komo nui ai ka loiia inaloko o keia pae aina f alaila, o loaa auanei ka ninau, ina lro niea liiki.iu kakou ke kokua mau aku ina makoke b uawiha e i ua rama nei, o pono ai, a u inaikai ai ke ano kalepa, ina pahaua loaa, u liiki aku koonei raina, iloko o kekahi o na awu i olelo ia ae nei inaluna* Eia ka pono, e hoohiau aku, aka, ina e pau koke ka rama 1 iuanao ia ai iioko o na makuhiki elima wale 1.10, alaila, e manao ia - no auanei, aole keia he waiwai hooili mau, e loua ai ka poftnaikuiti ko laila inu ke kalepa, ina ke ano -kuai, (v hoolilo mau no na makahiki he nui. .4 Akil, rna ka nana ana nia kekahi h'e pomaikai nui ka poe puhi ratna no ka loāi) anā i hookahi wale no wahi e loaa'i ka ikaika ina ke ano hou loa i lianaia mai ke ki pololei mai me ka puipai ole ia o na alakaholo; a inu na \rai ikaika e ae. Ma ia mea, ua l poniaikai no ka poe puhi ranva, a eia ka niuau, im poiuuikai unei ke Aupuni? Aole loa ; 110 pomaikai no ma ke ano uui o ke komo ana o ke dala iloko o ke Aupunij aole nae iloko ponoi o ka waihona e like me ka loua i keit» iliauawa mai loko mai o na dute no nsl wai ikaika o na aina e mai. I ka hoopuka ana o keia pepa mamua no ka.pomaikai ole o ke ko ke pulii ia i ka rima, ua hooinaopopo'ia, a ke hoomaopopo nel ilo i ka poe kanu ko, ua liiki ole ke loaa nui ka rama ia lukou ke manao lakou he kumu ia no lnkOu e pomaikai ai. Ua ninauia no keia mau mea, a ua olelo mai no ka poe pu» hi ko i keia munawU, no ka maikai loa o m mea hana ko a lakou, nolaila, uohe nui o ka malukeke ino e hiki ai ke hoolilo i rama « U>aa ai ka pomaikai ma ia mea, ke manao iil e hana. No ka inea, i ka puhi hou ana a mei ka wili hou ana i ka malakeko ino, na loasj hou no na ko hou; (ā he ko maikai no,) nlaj loko ae o ka malakeke ino, a na oi aku ka loaa oia ko ino mamua o ka rama, ke ino,) i mahao ia ai e hana i A ma ,'keia luau mea i pili no ke ko, ke inanao in nei, aole walii pono a pomaikai e leaa ttiai loko ae o ia mana rama. 0 ka lilo o ke puhi ana a me ka poe paahana kekahi mea e kaukaiia, a e maopopo auanei, aole no e pono ana keia hana i ka poe ilihune, aka, i ka poe waiwai wale no, s ina ho e kaa ia lakou ka hana o keia ua nui no na iiio i ka palapala laikini, a mo mea e ab, a e hiki anei i kekahi o ka poe kalepa e uoho nei ke uha wale aku i kā lā> tkou mau dala tne ka maopopo ole o kahi e lilo ai na Tama nei e puhi iā nei, kekaH( kumu keakea no keia e pomaikai ai; ■ £ noonoo pu kakou i ka bila e ae ana i ke puhi waina. Ua noonoo nui ia ia bila me koua mau pomaikai, a me kona mau ino o kela ano keia ano a pan, ā eia ke ike make nei kakou, o ka lae o kekahi poe kai luhi no kā noonoo ana, aole nāo i loaa mai ka pōmaikā'i e like nie ka mea i manaoia'i e pomaikai ana, a pono aua, a e komo noi ana ke dala ō na-aiua e mai iloko o keia Aupuni, Pela no kakou e hoohalike ai i keia bila ma kekahi ano, a he pomaikai ike ole ia na pomaikai i mānao ia'i e loaa aua ka pomaikai o ke Aupnni ma keia kanawai, noUila, ua akamai no ka poe hapa uuku i manao s.i e make keiā hilaima keia aao, ke kulike hoi na manao tne keia, aole mā na ano hoopilipili akua, a olelo ae aa ka māo» uooke Akua keia mea e keakea nfei i mea emau ai keolao ka lahoi Ilawaii, "E pao loa nei i ka make i ka " ptha* n ino ka opo o na'Lii i ka rama, wahi a Mr. Whitney (Wini) a oia ke kumu o ko lākoo hoohoio ana i keia kanawai, no ka mea, he poe iuu rama no na mea a pao

i < 1 1 " - 1 1 "" ■■ s Inaloko o ia hale, Ina he kanaka Upnwale I loa o Bibopā, x ||o|ti>a oa hele i , na ma&a aa ola <3®jViui, aka, me ■ ike iho oa « haio he olewnip ole ' wahah^. isoka ae maiioko ae' o ka waha a peki^* mea inoiuo wrale w a iooioo loa. _tĀae oo k t ,kou IJM| a» I W ini keiki oo nei a Wlni makua t noho al a j $>o&kea enaiik) lo ka I a. oa 'Lii, & ■ i* k»t>a . i^kekohoa-a i kooa makua i na haoa ana i hana'i- ma keiā pae aina. Ua lele aiua ia, me keHuihihewa, ua lehulehu loko, oa haooa i ka akiuki, ua ohewahewa ka ike. oa pale ka nana, oa atuminoni ia me lieai ino la. 99* Ua o mai na ala * ke kipu a ke KuoLva Mā ka poaono o ka la 16 i bāla āe nei, no ka pai wahahee ana a keia pepa tnt ka hooponipuei nui oo ke kumu kuai o ko kii i paii» ma ia pepa. Alia kākou e hooholo koke i ka nianāo, ua hoopunipuni, a uii wahahee, aia a lohe ia ka pono o kekahl āoao. l'a hoopuka aku no keia nupepa tne ka hoot inaopopo , he $1.00/ a itia ole,"be 60 kdneta ke kumukuai o ua kii nei. Ke hooiaio aku oei ka Hoku o ka Pakipi- , ka mt< ke kuhihewa ole i lia /uea ana i hoopn- , ka ari ka pole i hala āe nei, no ka mea, he i niea hiki pākahi i kela mea keia mea ke noonoe iho, inai pau ka holu i kinohi/ alaila, e • koe nuanei na iwi o kā oiaio. Ina aole uaeau i kuhihewa, ua hai waha la ir.iti /nakou, me ka lonopon6o kuu pepeiuo i na olulo a ka Lona o ke K., he poho wale iia kii i loaa inai ke pui mua ana, a pela no ka hoai kaka ana, a o ke pai aluā ano, lilo na i kii mua i inea ole, a nolaila, ua kuai ia'ku ma ke kumukuai hoopoho no ku $1,00, a ina aolo no ka 6U keneta, nu ka mea, uapuu ka inana o ua hoolaha rnua aua nei. E nooooo kakou aole i olelo iki ke Knokoa no ia mea, aka, o huomaopopo no kukou i kana mau olelo e olelo ana, a ponei ua olelo nei j " No ka mea, aole no e kuai mai ka poe mea nupepa kii o Amerika ā me'Enelani i ko lakou mau kii ia hai/'? Ina eia ka uināu, noliea mai la ka iakou kii i loau i;i, ina ua paakikiioa ka loaa ana o na kii māi keia poe aua e lioolaha nei. Ko ōlolo māoli'iioi ku luna o ke KUokeia ma kana palapala hoike akea, aole loa e loaa ana ke kii o iu mau nupepa. A peHea la ka loaa ana ia lakou ? ' Aole i oleloia no na dala he $10,00, a $14,00 no ka aliliikaua 0 ka HeOia;/, āka, no ka pepaii lle mea'kupaian'aha kā loaa ana mai o keia mau kii-me ka papa ikaika.luu ia, aole e hiki ke lmāwi aku i kēkahi hale Paipalapala d ae. A<pehea la ka loaa ana oia mau kii ia lakou? e like me ka mea a lakou i kauhihi mai nfei maluua o ka"LunaNuio ka Hoku o ka Pakipikai" Mo he;mea la ua ko ka «mea- i hoolaha ia me ke kuhihowu ole. A oia no hoi ka mea a na mea a pau e hoōuiaopopo ai, ua pau ka iiaikii mua, a o koena keia o Mokuohai, o ko6na palamaunu i ohiia aku meka manao e; pomaikai ana ka lakou pepā<ma ia lala o kaipoao, aka, e ao i ka muhee. Ke hooiaio liou aku nei keia pepā, uā pono a pololei loa ka mea i hoolaha wāhahee ia e ke Kuokoa, a ma ia mea,; e iki no kakou. E hai pepa, he aono mahina' ka manawa iihala ae nei, rio ka hoolaha ana o keia mau kii i puka akū nei maloko o ka Nupepa Hāole, a iloko o ka Hoolaha ana, ua pau maoli no ka manā o ua kii pai nei, a o ke kumukuai i >kuai ia aku ai, mai loko mai o keia mea i hoopoho wale ja he, $1,00, ina ole he 50 keneta. Mai kuhihewa ko'u mau hoa, he hoopunipuni keia up ka Hoku o ka P,akipika, aka, he oiaio maoli, a me ka oiaio haole pu, No hea mai auanei kana kii ? ina ua olelo ia, aole e loaa ana ke kii i na Hale Pai Palāpala e āe. ~ , Eia kekahi mea kupanaha a kakoo e' nobnoo ai. 0, ke kii o Makalelana, , he $16. ke kuai ana; a o ko Burigoda, he $10. Heaha la ka nui o keia mau kii ma ka hoohalike ana, o ka nui o na ano e ae a pau ? Ua like no a like ke ano o ka luhi ana, o ka mea nana i kope aku i ke ānO o ua mau kii nei, aka, ua emi loa ko ka Hema, a pii loa ko ka Akau. Ho mea kupaiaoaha. , ; L hai puiako no hoi āU,'he'māu kii kahik° loa keia, i hoolahaia ina h/, a me ka Frank Ledie'B. N'olaila, he mea hiki ole ia>oukou ke kanalua, o ke kope no keia o uā mau kii nei, i hoolaha ik ma ua mau nupepā nei, a ai ae ka ohi pala maunu, 1 kana oka hoopololei, i kahi o kana maunu i loaa mai ai. Ke olelo nei makou, he maonta pahele, he maunu kailiili rio kā puka āna ae o ka la; a mai kuhihewa ka .poe l kupa, a kamāaina i na koa uluulu, a me na koa kapaepae, i ka pono i hUna ia i ka maka o ka upena ka e-e, a k6mo ae, o kā puehu no ia. Pomaikai ke kanaka e kauaua ana, a e wae ana ina olelo o na nupepa a i elua, i ike pono i ka oiaio u kekahi aoao me kā ole. • K Eia wale no; mai loko ae o ka ppe nana e ! makemake aoa e kinai i ka hna, mua i loaa ! na kanaka Hawaii māi kā s Hoonaāilā6 ana, a mai ō laila ke a. mlie pa-1 hele wahahee ā ke Kuokoa, e pane iiēi me | ka hilahila ole, " Aloha ino ka poe i paulele | i wale ia lakoo iho* ; : "A l J?. k , a ka ai na ka* ilio me&aamana) 1 Ina ( oa wahanee keia nupepa, no na kii i heolaha ia īnā \LeKmbb*; * mē 1» hooakaka p i ke ano <oia māO kii; ke hoike nei ko inakoo nopepa, be kokahekahe ke K, i£"iaWtii£ā

ma keū ke £ol|», no||ets Kq hoa olelo | e a ke Ko4 . aka, maEii e Miillna 1 ka oiaio ooa mea a pao mai ka lani a ka houua; a nolāila, ke noi oel makoo i ka lehuleha, e lawe ana i keia oopepa, ua hewa makoo, ke 4iik4 i->i»k*hi >Qa> h» h« iaio Ke manao sei ka poe o ka Hoko Pnkipiko, ua opai e hiua i .ka Moae f ka miia i IKW poka ia ma k£ Kookea, ua opi aa hab manawa o Kaihaioio i ka makani, pouho ae la la lele ke Kohololeie, oa lewa ka waha o ka pulii o Laumeki—e O kuu po—-ni, o ke aloh»—la.