Ka Hoku o ka Pakipika, Volume II, Number 31, 14 May 1863 — HE KAAO NO HELENL! [ARTICLE]

HE KAAO NO HELENL!

Ue keikī hele kulo a\i> i kuu *va I heluhelil āf i fea mooolelo māhlo hei t hō kia homhānao anā. no na ia opiopio, i kuni paa ia heloheiu aha» kte hiawi aku nei āo i ke &kea v 5 t Hookahl nde wahi huawlelO) ftlaila au ina nne he kahaka, he keiki, ia he wahine paha i rtiak i 'ka nfiauft«»j ā hie kfe pi k alailUi āole fe ! hiki ia ke koino p»« a*ū iloko o ka rumi o kft lealea, a me ke ao %t Wai: kfe k»t ōluolu «ku nfei au ia lakou» maanei no waiho ae, mai Hieluhelu āku mā' lalo» no ka m«m, aolfe i kakau ia no lakou* IkaPO&A* > Ualii» Oahu, if*o& ) t kekahi aHiahī molaelaei ua pau kft ltanft hau\vawa ena a ka poē hana o kfe ao t i ka wā hoi ā ka ihāhu e kāni haahoo anā iluna o ka lau laau; i kā \va hoi a kā makah), e hoO' . haueue anā i kā puā nnum v ā e tawe mni ona : hoi i kā paoā o ka lāaU Cedeva, ā me ka \natela> t ka wa hoi a hā kahii i.ipa ē hoā *tttāl āUā i kā lakou tttāU hipa> © lfeleta oitoli *tt* lo * ta nei v i kā wā hot a kfeta keiā »1*«) ākft oiā tn«u i hāAā «U fe hoike «nā i ko > lākou nānt, poloai mat iā kā- nw» a k* Wāi i*'u> e hele huakāi onā tā fe hoopihā ī ka tne>a«. na lipo)ipo k ā hohonu, hopu āku la au i kfe» kahi buke ā ko*u uiākua i |>upā mai āi t āolfe āU fe heluheluv Hele aku tā āU tttfe tā i ke kāhawai, ā kilohl iho la a\) mā kohā m«u īouo, U*u i kOohi iho al, ī»»ā tho lā ia*u kfe» kahi mooolelo, e hai ahā he nut kā poe ma Helene e hikt ke hoololi ī ke kanākā i manu/ a o kā mauu t kanakā, o ke kanakā t hōioho» lo«ā, ā o kā Holohoionā i ke kanaka. >• Uā hoonāauao ia au i nā wea akamei o ko'u ainā hānao kāulanā d Hfeh§lfc» i ko*u Wā nae t h«ittheta ai ia meā, manao iho b āu He otato, hfe hiki no ke hoololi iā keiā meā + keiā mr», e like me ka mAuaO o kā māiiā k«n«ka. Me ka ikaikā U>« o keia manao malunn iho o*Uj āl«ita k kot āku la āu i ko'u tttaku«kāit« e hookuu māt ā heie i kaa» puni, ā e ttākfetkāt hoi i na kul#tukāuhāle o ko'o ono hanau. t . Lāwe āe U āt» i poe hoahele no\j, « hoo* makāukau iho lā ko makou hele t pta ao 1« t ko'u puolo, ā me ko'u mtii(a, ko'u iio, * «m ko*u kauwā t ft mfe āu ih», ekoiu o mākou m«u ta m*. k« aU 100, «t i ke «wakea o ka ha ok«U, hāta«fti māi la me makou k*kaht huākāi h«i.e; « hooluolu ānā ta lākou iho mālālo o kā mālu o k« okā, I kā mnkou ni- ? &āU ān* «ku» ālāiU» hai m»t iā iakou, « Hele ftßft « kft kulānĀk«uhāt« o Hg(>ātfe i ke āhu» P«āā o ātatiā, hāt aku ta au ta lākou, « hele āna att iiāila, i kā hale o Hif>pā* rcho« t kft hoa ālohā o ko*u makuakane, alāi» tft, heie aku la trtākou t ā maw&ho o kft pā o ka hale o Htpp&reho», &lāUa t hāaiole «ai iā ko makou mau b >ā h«l« ta mak^u* l«*u t kotoo ai «loko o kā hale, h»tawai mn| ta me a'u ka wahioe « ka haie « Paltte#tra ma ka inoā; ā hāawi nku la au ia i ka pālā|»*l«i a Wu maku«kāßft* ft btn«rt

x . ? ako 1« ia ia Hipparcho# ( a aoljs i liuli» iho ; kona beluji«lu āfca, aiaiia, lele »e la ia iluna mai kona noh» mai, a apo«iai ta » »a ? a, me ka oielo m*i, " ktia ka hale e Loeloa, ke keiki a kuu hoa aloha kaolana, he uuku, akā,. o kti* h'iki ana aifti ka mea e nui ai." Mahope iho, hoihoi fei sku ia au i kahi rumi, i kahi a ka Maka hale i olelo ai no'U, e like ine k'a loihi 0 ko*u iioho ana ilaila, a iJte ah'mhi, kii ia,mdt ia au e h*ie,e psm?*; ua tsNhi ko'u noho iiia Wē i'a t&ā. J«pa.p« «Ua, a haia ha hopa « ke aumoOi i kek»hi laj īa*u e hele ai*a e hoolnhelohe i ka mea akamai i ka hooliio āha i ke kk i manu, a o ka mahu i kahaka ; alaila* halawai mai la me ā'u kekahi o Aberoiā ka iuoa, ine ka oleio mai, htoha ke komu o ko*e uoho ole aha tnh kona Wahi, ho ka mea, o ko*u niakuahine, he aikane aloha nana, mai ko laua wā kamaiii mai, ; alaila, olelo aku la au ta iā* %>le i loaa kā he*a,a me k& ino, hia ka haie nana tu i hookipa -hie ka lokoWaikai. I ko J u kahaha hui ana iho, ia wā, hai mai la ia, tl o ka halfe au ē ttfcho }a, «ā piha i hā Uiēā ho kā ihēaī o nahine a fciippāt , ēhos ) aia iā ia ka mabfe e hooliio ai i ke kailakā i maUU, i holohoioii&i i keia tnea iuo keia mea ino ana e mfek%iakfe ai. iJ I ko'u keia, ālāila* t>ielo iho iā āu ia'u iho> 'Hiiui ke aho e fcucias v ho kā meāj o ka hiea a J u i uakulāi, a, haāielē ai oe i kou hale pohoi, ā iloho ohuā i kā haiē e, aiā hb iā māUih 0 kāUpakoUj 6 kahi āU ā hoho nei." Hoi aku la au i ka haie me ka nOonob huf; tnā owai; la iā au e iko āi i kā haha kupanahā ā kā Haku Wahihe 0 ka haiē, akā t hoohoo āe !ā aU i kā kaUwā Wālhihe, ia PalaCßt)rā| ho kā raea t ua ike tt*ā kauwa i na mfeā iho t ā Ihe hā hiea hfeWā o ko lākoU māu MakUv I kekahi lā* mē ke kokUā o ke kāia k heiē 'āku lā hU io Pālaēstfā lā kē kaUWā Wahtitē§ hie kā i āfeu t ina ē ikē ia ī konā hakii Wahinē ē hanā ēhā 1 ha hahā kupāiānāhā ahā) alaiidj ē hēiē Hiāi ā oleio iā*u, i ike ai au iā mēā; āiailā, āē.hiāi !ā kela h»e kā oiēio Wāi» b kēkāhi lā āē kā iā ē hooliio ā» kohā haku Wahihe ia iā iiw i Pueo» I kā pau āha o ka āina kakāhiākā o kekāhi ia āe k iā wā> ālakai ākū la.'o Paittestfa āttft b kā wahihē ā-HiiipāHihoā iā iāihoi khiauu. Aoie i noho pono iho Wā i a hiā ko*U ! wahi i hoohoho iājHho bi e Pāiāēstta, iā j vrā, komo ihai la ka \\ahine a ine kārtā kāu* Wa iioko o ka k'umi a*u e hāhā heij ā wehē āē lā i kohā kapa ā pau loā» ā ku oiēhēlohe e iikē the kona iā » iioēā tuāi ai i keiā āo t a hoomakā iho iā iā i kā hālhāo ia iā iho me kekahi a;la t ihē kā puīe pu i kā wā āno e hauio āhā ia iā īho{ ā āoie hāē 1 liuliu iho, hooinākā ihāi la kā uiu āhā o kā hulu tna ko» hā kihO) ē likē t inē kt) kā PuēO āhO» o ka hU* ku ho v he nuku Phēo> ā mē nā hēieheiēha Pueo ho ā pau loa t āole hē Wāhi ioii ae» ua ifke loaJ ā leiē aku iā Uā Wahihē t»ēt thā ka |>ukā āhiahi) ā Ihāi ka pukā āiiiāni āku 4 hā* iowaie ioā āku ia iā iioko o kā iewa, i ko'u hahā aku ia (a īā hiāoawa, āoie oiā ka wahU ne ā kuu haku haiē, āka, he Puēo ho »ā} i kō } u ikē āhā 1 kēfā iiiēā ku|)āhāhā t huti āē la āu ihā kā.pāiā, me ko kāhāhā mii, ā uoohoo jho )ā āuv ihā pahā he āo, ā ioa puiiā he ttOē uUāhē kā Hiēā ā*ii i ikē āl !a hiahāWā, kilmāi lā kē kāuwn wahihē ia*u» ā āiākāi āku iā la'u iioko o kā Himi hā> m kupāhāha o kohā haku, ā hoikē thāi )a iā'u 1 na mea ā pāu ā koaa hāku e h&hā ni; a K|o kou% ikē oiē i kā heiuhēiu ki mēā i it» key« āi konā ui« ko kohā hāku* mēā pahā ē ittātīao ē lawē i hīēā hāāuāo, i hoā hāhā hott%, o ikeā ia auanei pāhā kān&> meā huhā ē kekahi meā e āe, Mi iā hope iho, koi āku !ā āu iā iā 6 hāmo iti tā mo kā āiiā* i tttēā no*ui e ike āi, thā be loji kā mānao kanakā i ka wa e āfio e ee āi s af|t)ā» iālāu āku lā ia t kekāhi ipu iepo hamo mai )a U 4 u, me ka j»ule pu e iike ute kā h«na ā kooa hāku. I ko'u kāhāhā hui atiā hāe» ulu aku la h« huelo ma ko'u hope, i o ko y u miu pepeiao, loioa āku la'« likē tu4k* kekāke, o*ko»u taau lima, a tn« na wa&ē, uiu *ku ta he mau maiao k«kākē t o ko*u £00, loihi āku la, e like me ko ia ho» ulu bo iā ks huiu ma ko\i kua, a oiē ka ojm, a nia na wāHi a pau o'u; i ko'u nana analho ia'u, ho kekake ko'u ano mai luna a lāU, a hoomnka se la āu • ho e iike me ke kelake, aUila, huhu aku la au i ke kāu*a vfaiine ia Palaestrā, no koflā hāhā oa#upo aks t o ka'u wa e huhil aku ai ia ia, ua like tae he ho waiē ana ho na kā kekaka ke tno k Aoo v ua ||o niāoli iho la fco*tt ano he ke» kake,akā t nt |« maāāo, owau mau no o koe bāē m« kt knmaiiio āha; holo aku ta au i ki Hāie lio I fc«ht e ku ana o ko'u }, o. « me ko'umiula. I ko \mti wa t ike mai ai i'u/niomo* ako )a ko laua tn«u pepeiao ; l hope, e hooiuaka ih» t« » ka peku aika »a> t I *a« ko iaua ma<tao « law« hapa aa ilka la«* mauw. li»onee oi#ti% ako i& ao ia'u »ha, t k« fefchs ō ka taie lio, a «kalālk au i

akaka ai ia'o aka, o ko'a akaakm ana, M be ho «irte ana no ha ke keki&e; « jb<* k »«4| ia'u iho, '*% 00, ua hoopaī pono ia mai is no k»lSi «»ak«emafce pau ole, Qoiai!a c heaha | auanēi ka% hana, ina. e komo mai kek*sE{ | holoholona e a e haehe» ta%.-i me ka hala o!e.'* r. Ao!e i iho, a ke aela na \ .0 ka «raki, e hai ana, e hoorct*kā ana fce kuko!u o ke aumoe e kaii maluoa o ka h ;nua r : a hana mai !a kā hiamoe i kani h4tsa eeh a ma IHna o ko ka hale poe« aka owaii, noonon nu? iho !a aui aa ino, a. me na piiikra e hi ;i ?na» ; ani* tS'u. ia T u i pau lehia ii i kg|p mau »!<ahao, a aheane i ka hiātttOfe7al;tUa. : akU la āa » kekahi me he mea ia e , wa«rahi »a aaa ka halej a he oiaio iw. he ; poe powa e a hhe aha i ka iakō o ka hoine o ko'u bakttgha!e maikai, o HippaK*hnSi alaila, ikle eku la au i keksht mau mea £> )akoU e nakioak* ana ife Hip{>arch- s, Pa- ;] laesti-aj a me kā*u kauwa ahdriui, a o keka hi poe hoi o hao aē la lakou ike dal | ke gula, a me ka mnmi, ia aohe wahi men « makahiae 1 koe iho ma ka lakou lau itma ana hoi , t i !ke Āi i keia hāna lokoiuo a keia poe powa k hoahēwa īho la au ia PālaeBtrai uo ka hooliio atta ia'u i kēUake, e hooiilo ia la hoi mā ke āno o kekahi o ha hoioholoha ikaika 4 i hifei ai )a boi ia s ti ke haeīiae, a J36pehi 1 kfeiti poe a hoihoi mai la hoi, i na tttftmi» ha ā tne na daia a ko'u hakWhaie ā fiip|jatcbo9; Aiailil, lawe iho ia lnkoui kuū iīo a me kā miula, āme a'u pii hoi kekahij i bdo!iloiā i holoholonā iapiiwaie he ke ! sake, ā hooukā iho !a ia mākoil ifie Kā WHiWai ino ā tīā aneaho hinkou oi | hihā ii'aio k ho kā hui o kfe kauthahā£ akl, Ua | uhau ia mai iiiakou me ha iaali nui v ā me na pahikau&i ā hole, akii iā UiiikoU rtia ke ala] loā i kā māUhā 4 i kāhi i ku āi ku īakou maUĪ iut* hUUā \veiiwelii | 1 ke āumōe ko mākuU haaiele ana i kahi HippāfehoS( i tiēoSfeo i hu inēā titākamBē o; kela āho kēfā tthOj ā i ke kākāhlākā hui, hi»' ki āku ia īhakou i kēkahi halē ē ku āha iliakāpā/O ktf ā maiāiiā kh mākou Wāhi i hookipa iā āH āUila, komh āku iā kā f>oē po\va iioiio ēai a ia mai lā iā i kā lio ā tne kā iliiulā māoli) ākā'} āohē iiē kupouo īki I Wu opū kāhakā', hāhā āē iā āu mao t ā maāiiēi o kā kihāpui t ā l ike āku !ā āu i kēkahi puē u\Vaiiij ā holo kiiei āku lā āU iiāiiā, ē hhhpau āi i ko'u houph'haēiiaei āka t lu'u hāē e āi āhā iā mea me kā unh nui» hooho āē iā hU hie kii lēh oliuii nui» i ka loaa āhā U kāhī 1 hoopau uku ai i ka puloii; aka, h kēiā hooho āha o'Ui Uā hookuuiākaiā ia ia'ii ihb> ā Uā ike ia māi lā hU o kā hoaiauha 0 ka poē poWftj ā o kā haku hālē hoi o kāhi ā ihākou i hooinaha uiua aL Ikōhā ikē āhā thāi iā'u, holo moi la ia me kā piiilku iāāu nui, ā hāhāU ih» \h mē kā ueienia lon mā ko k u hopē, ākā, hupai āē lā a 4 u 4 i ko*u wawae hope, a bo»ht>i aku ia i ka hon|>ai Iho aha i otia lā, mā kā peku ānā iā ia, a ā Wāiiio iho lā iā iā maiuhā b kā hiāiā uwuia, thē hē j[>uē uwālā iā i oiepe ino ia e ka tnākāhi t ā waiho iho la ia nie kā maiile. ia māhāWā, holo aku la au me ka mama loa t me kā mnhāh, m hēmu iānākiU fhāi āu māi kē ku|tēe kaumahā māi a ka poe phwā; āka t ua hoouhā iā mai la māhope 0 ko*u inau hiU, h* fttāu illo «ui, i mākaukau e haehae ia'u i hāāpāhā be tausanij i ko'u ikē āha ī kēU uau ilio māhope ponoi) e āpu utai āha i ko'u mau wawae» a me hfe meā la e if»āi atta a ua mākaukau mākou e akiakl oiā ia oe,'* aiailā, haawi āku la au I kēkahi peku i kekahi 0 kou» ā Uāhi tttāi iā kona tnau iuakā i kā ikē āhā, i ke āwakea «o!aelā«, (oiā hoi ma kekāhi hielo āttā» M hāālēiā i kl% 1 ka ihēā mehana. H ) iu wa, holo hnu hiāi la kā haku hāie tāe kā pua iiio hou, i papakoiu ko iakou iiui i ki» ka poeiiio mamuā, i ko'u leha atia ae ike kupinai o nā leo o kēia mau holoho!ottā ino» huli *e 1« au; a o!uo!u t e kau hou mai ena ka pilihu» mnlun* o ko'u hokuā, ālnilu» ho* pu māi ia iā i ko'u punuku, ā āiākai aku la ia'u tiivua o ko*u poe kahu weliw«ii, a hoouI ka iho la ia makou «&ā ka waiwaī haumia, a liālā aku !ā m&kou ttti ke āla loā t kāht o keiā poe powā. iā mākou e hela āttā otā ke ā(ā ba/ttā ttui ka »ha i lona ia'u, no kā nui o na pohoku ma ke ala, Ēkolu « eh» paha a'u hoāo «na e moe ilalo no kā eha t āka t uā übau tā tttat au i n* !ā&tt a m? ka pahikaua; i kekahi m\oßWā» ua manao au e hoao i ka mne ilalo, me kfe hāawi ako iat lakoa » kā manaoio, #Woe a meke «na au, ā aohe kupoho « auatgo hou tka Ukou ukaaa pelepe!»; āka f uiiHpopiu au » ke»« no kuu ike iftā» (āolā lioUu Hinhope iho,) i ka «10* ana 0 ko miul* nlaoli; t kona #ā t moe āi t ukau iho lt lakou t»3 liā lāāUi &tti» «t nie kā pah>kiua, aka» a»* ho m #e t u'i k« kaumahn ioa. 1 ko lakou i tke at, he mākehewa ko !skou hoopaa msna* ma kā hoālā ā»ā t ka Mohoieaā h«o--kloliē ho kekākei wehe ā« U kekahi o leko» i kā p«htkau&, «. okt iho 1« s kottā puu t ā kioia aku 1& it ta i!aio & kā |hkU ktthoii9.