Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 12, 23 March 1878 — NANU HOU HA WAII. [ARTICLE]

NANU HOU HA WAII.

Inohinei, Mar. 22, piha ko 81 mnkahiki o ka Emepei'a Wili.una o Gi'remunia. ile eono kon«t.i ke kumuluuū o kiv paonn io bīpi maka liooknhi mu Hilo. 33f Mn kn Igfiy, ktt hn.il elo uei kn luaui o Ulupalakua ia laila, n o hoi aku aua oi4 i ? Wailieo.e hookah\ia iho ai : Ke oki loa mai noi kalii -wai o k kulanakuuhale a lie.aho waie no ia e nawe nei. Ile keu mai nei hoi keia aka la nui ana. t3r" Un ulele ae na keiki Puhi Ohe o ke Alii i ka po PoHlua ihō noi m:i ka Hnina Kuen,. oiai ka inahina e kuupau ann i koim wehiwehi. Ma ke uumoe 6 ka p6 Poahm ibo uei, i holo aku ai ko "Zealandia" 110 Kapalakiko. 110 hoik'e linpaha kiii ke Kulnnui o Pimahou i mnlamaia i ka Poaha a me ka Poalima o keia pule. O ka ino'i hon o kB Poo o ka Kkaleaia K_atolika liomii e ,hea ia ai o Pope Leo Xlit, oia hoi ke pani o Pio IX. gggr°* Ke louoloiioia mai nei, ko helo nei; ka keknlii poe. e kipu i ua la Sibati. Aiihea hoi nn : popoki āke Aupuui e hemahemn mni nei ka inen ai. Ua lolie mai makou, ina e ku mai o Mr. Paimer, he uialihini maikai, alaila, e lilo no oia ke Kahu oko Kula Ilanai o Ililo. Alanui Kaa Aui.—lv« houpunpnia mui nei, e hoomoein anu i ulanui kua ahi nmi Hamakua, Hawuii, a hiki i Kawaihae. j OĒ" Ua loho lauahea mai maleou mui Ililo mai, e waiho ana o Kev. T. Koana ika 15italesia o Hilo. Aohe i maopopo ke kumu o kona waiho ana. Ua hoopaiia kekuhi- pake ma Hilo, he $100 a nie 6* malama tna fca hana oolea, no ka hou ana i ka puka ihu o kekahi puke a puka pu. Weliweli i'no 1 Ua mahui mai makou, o welie ana kēkahi mau lehikamahine hapa pake 0 ka aiua un kaulana o Uilo i hale huinuluimu lole no lakoa. linua a holopono. 0 ka nui o na mui lepem ma Knliiwuo a [110 Kulaupapa a hiki i ka la lloMaruld, ua hiki aku iu i ka 709. Pelu mai kn luna haawi ai. Ua hiki ne nui Lahaina i ka hora U o ko nhiuhi Poaono ukii nei hula, leo kopaa tnna loa o ka nuihiko o Olowalu i pau i ka mikini in, a ho kou k« aiai launn ole o ke kopaa. Un lele i ka pali a niake loa he knnaka Ilnwaii ma Oknla, Hawnii, i hnhni ia eka bipi. Jle eliia.inun kanaka i j hahni ia, aka holo kekahi a pii iluna o ka lann, pakele ; holo hoi kekahi a lele i J fea pali n mako loa. 1 ka Poakahi iho noi, Mar. lfi, ua hele knnpnni aku i ka mokupuni o' Oahu uei, ko Komitc .Iloeueu Ek >lpgia, oia na liev M. Kunea a me S. Waiwaiole, a ka Ahnhui Mokupuni p O ilui nei i koho ai. Imua eua liana pono i pna ke 1 aupuni.

lloomaikai NUT,—O makou o k,i Aha Luna Ekalcsia o Kaumakapili, ke lmawi aku nei mnknu ika mnlialo kiekie iim Apana Eka)esia, na Ko,ia.ito knluko :i kuwaho. na Ahahui PoolaaPuuwai Loknhi, na maliliim a me ka poo a pan i pahola mui i ko lakou lima manawnloa 110 ke kokua ana i- ka lunkīni hoū o Kaumaknpili, me ka mino n kni oU', o liko mo 'ka mnkou kauleo ana'kw. No ka.Luua kahea leo nahonaho pnuwai waipahe ka hoomaikai nui. O'ka pun ilnla hiii (1,240.00) 'howa i ka; wai a oukon i pahola niai m ī ka 1» l)o M,•»(•)!ki, 1878 me na pnuwai lokalu Ir. hoiko ana ia "o kn Maku pu mo kakon, o hoo.ianiia Kona Inoa " U«i ih iho iluna o ka Lani Pauahi kn wohi, ka lipo o ka papahi !oi oia la, ko miina nnnn. ka )>i. Inn, ka miiliu »im ■Mini (i na ljiini Koiniio i koe, "aoho liaim, ho heiolua walo uo. -() hiMkou. Kuaka, Kahu,

W-ī'/" Ma ka pepa?o keia Li, o ikoht ai k;i kiihiknlii m;mawa liolo hou hn o ka niokuahi Li.<cliki>, no na nialama ekwln e hiki inai ana. E nana pono ae ena iiiakninaka. ile nian )oo ruii launa oie ta nia leeii i loho aku ni o kupaluln ana mnwnho 0 ko Keenn. "Knokon," o Imolmlaliu'hi ana j 110 kn'nui loa o -ke kaki inoia aua o kana oli'lo lioolalia, aoi aV;n mamua o ka na nupp])»'lmolu elun kaki, ko hoohuiia. ' l<a lu 9 o Araraki, \ia welie ju' l;ckulii koiki ini(ia o ka Ua Kiunli'luia. 1 luik'luiui 1010 liou loa, i>ia o Kuiniki, a. aoli! i eini mulaloo $(j()o na loau o in In, Kiiim a wiu' kn IhK' aim o na UaiuiUa, lio•vva k;v maka i ka mma i iuv lole. n tnii;alolohua niv kupukako. Imua knkou mn na luuia n\ikiala. 3 llt> anaina luiomana nui kai mn lamaia ma ka luaklni o Kaumnkn|>ili ī ka I>o Snl>ati nku nei i liala, a na l?i>v lvauka lla'ula, i unuhiia o lt«v. S, 15. IVislhi])«, ka lawi>\;\wo nnaia|)o Ua n\u> )iiU \uv jiai|>ai aki>a ana o 1 ik*.» mo ka pnipiii ana a ko mnkou niauao \iv\in o kola i>nlo -iku | iu'i, no ka paiauum iuu nialuna o ka aina, oia ka pauuiloo. Ma\vat.'ir,i o na īnea Ik>lulk>lu o ko kakon |ie(>a o koia la, e loaa nu ka Leta a k; Eueu o Lahaiaa L kakauia m.ii Ki kane mai, h nona lioi makou i aio nui ai no ua meu. hou a pau o luanawalen. wale niai iieino ko makou poo lu'luholu i helu HwX\sn—Eia he walii nano na ou~kou o hnli mai: Ina e okiia ko'u ]>oO) e makauia ana au. lua e okiia ko'u hnulo luii me ko'u poo, alaila, lio helu 2 au lua e huiia ko'u poo me ko'u kino, alaila o ko'u wahi ia e kanuia ai. A ina o ko'u huelo walo no, lio ola au no ko kanaka. A iua o huiia kuu ]>oo mo kuu kiuo a mo kuu Imi'lo, aiuiia, o Io«« no kuu inoa, he haua kaulana ka'n. Owai la kuu inoa ? Wll.l.UM Yates. Ko inakaikai mau ia mai uei ke Ki>i>iia o 'Ko llawaii Pao Aina" ma tia uiui a ma na iwakalua o ka la o na hoa'loha a mo ua makainaka, a o ka niuau uiua o iiinauia mai ai ia makou, "Auhoa ko kii 0 (hmian I*nso ?" He leuhikuhi wale aku no ka makou i ka ope kii, a ua ka make» niako no o wae a pau ka iini o ka holo ana mai. Kg lirlc mai nei na pepa e ekaeka i ka inili mau ia Aolo no o makou hookao 1 ka poe lawo 010 i ko makou pepa ke iioie mni lakou e nana i na kii o ke kaua, a ia laleou aku no ka lakou keaka ia hai. Kawaihau-kai, Mar. 15—Hon. Jos. U. Kawainui, Aloha kqna. Ua poina ia au m:i kela niokualii nku ne.i, aole au i hai akii ia oo uo ka loaa ana mai ia'n o ka Pojja Mamiahi, wakela pepaliilii. Alna pepa o ia ano ia'u, ine na olelo o like me na manao i nooau ia e oe no kou Lahui Aloha nni wale ia oe. t Ko nakulul-ulu inai nei no ka poe inakeniake i ka nupepa <( Ivo Hawaii Pae Aiua." Kupono maoli uo keia 'uioa. Me ka inanaolaua i kan haua nui e holopouo. 8. P. W.UIIHENUI. Jīo Kauai. —I koin. Poalu.i oe o liiki mai, Atar 20, o hoomaha ana ko kakou Likuliko iiani a holo hoi, mai kona eku oku uiia aku i na alo o Pailolo a me Alenuihaha, ama ka la 29 o Maraki, e hoo. JiulL ia aku ana kona ihu no ke kai o Kak'iuwuho Oia hoi, e holo pololei ;ma oio i Nnwiliwili a hoi inai ianoi i ka la Sal)ali. Nolaila, oka poo a pau e makenmke ana o iko i ka "moknpnui o lalo" a in<>. ka poe hoi a pau o ake ana e iko ia Honoiulu «R',i, iloko o koia niau la a ka innlie o liooi[io noi, eia ka inanawii uo lakou « iko ai. Kaiipakiii'n, Mnr, 15—/Moha nui oe kl.i piha haiinli iuau au iio ka loaa pino ]>iuo inni ia'u o kan palapala. Ake hooi pnlualoaaku ni'i an i ko'u hauoli in> na 3>c|>:l lnlii iiii hou inaimahi au o lokoiuai kai niaii inai nei. Ana oluolu loa uu no kou liooko koko ana inai nei i ka'u i nni hou aku nei i pepa liou, 11u Ime ka mamua, 5 > pepn, oi:ii ua ko kn lia o kauaka, iiie ka niioi o ka laliui o kaua o k;t lioa'lolui Noliiila, o mau ke ola oka Nii]iui>a "Ko Hawaii Pae Aina." Malia o l')a;» hou ora mau milapula hou <j hookn wowo aku no an ia oe Aohe mea hou o Kiiuiikanilehua. Ile nui ka papaa la, a ua liapa ma\ ka wai o na mnhiko o llilo uei. Kau oiaio. W. S Akana. ' lle mia i mohala, Uu ume ua nalo." Ua hanauia na Owen J. HoU, a me Mi's. llaniinli K. Uolt, iio kuikamahino o Annie K. lloH ka' inoa, nia ka ia 17 o Novenuiba, ;BĪ7; a ma ka Ia 17 o I\lai'aki, 187», make aku la ia i ka eha uialama o keia ola an»; a ko noho nei kona tuau 1 inakun a me Ita ohana me ka u iue ka mi nauiina. luii iaia. oka "mua ioi loa aku ili' o ko kaumahaa me ka iniiuiinina oiia' iniikmi, no kiv Kma nuaia laua he kaika I mahine i ola :i Imla l;o eha malama o ke 1 ola ana a haln aku la. oko mii o,na keiki i louii i;v lami, mai lui liuni tn:u-o amia! liiki i keia iiMiuuwa, he li, he 1» koikikane] a lio :i kaikaiunhine, ho 7 keikikune e ola nei, n lu'. ~ i iimki', ona knikainahino il ui. puu lo;i ika miiko "1C linoiiinikiii ia no kn lokouiaikui o nu I/uii, ka nira A'ana i hn.iwi inni, a Maiia no i lawe aku."

trī£" O ka eiui o n(i jaiti i pai puua- [ heleia rru ka laakin! o Kaumakapili i ka j la Rahati iho nei, M;ir. 17, innia o ke . Lani Kawaiiincalmilijwailiula ; K awa hinehelokokaiona, l»e $1,240 ! Me 1 he uiea Ja, ma kei» liooma.ii atia o ka le- ) hulehu o lulu tit) len, imhia aole e oini I iho malalo oko kiueani tl tla, ua ae I<o i A!<i;« e lioopuu i lai uimlu kaliiko o ku »ei, ! 11-Vl'l,K I KA r,t1.l A M\KH 1.0A,— T keklU i hi ln <i k:i lu'heilonia i hala, ua pii aku ke- j kahi haole Panini mniuna o na pali mn ( k« kua o Ahuiinauu o huli niau welii kuahi«'i; a iaiao hoi ana, numno oia e lelo mai kek.-Uii iiiiu pali mai n i kekahi, tl ona paha kt> kiokie he 10 kapnni, nio kiv mnnao uao aohi oia o kuwalawala ana. A iaia i 1010 io ai a haulo i ka imu ilalo.'ku aku la kona wawao i kekahi pohaku, walawala aku lu oi.iu kuia kona poo i k\\ poWaku, uaha īho la kona puniu poo. I ke kii ia uun ōku aole ola i iko pono, iv ho mau ho va kokoko loa mahope iho, mako loa iho la ia. Ho kanakakiuo pnipui oia a ikaik v hoi, ami ike inaka makou inia i kola makahiki aku noi, oiai makuu e ohi nuloiu :ma «na ia O kona inoa i patv i ka 1 uwkou hwke o Louis eiion. Kv: Kahusa Ivatoi.ika a mk "Ko llaI wau I'ak Aixa."—Kawaihau nei, i kokalii ahiahi a makon e kali ana no ke | kv\ uiai o ka ''LikeUki>" holo i Kona a mo j Kau, kamailio pu ilio la inaua mo kekahi Kaliuua KiUolika iio Ilamakua. Jiia kana olelo ia'u, "imi ko'u malialo i ka niipepa "Ko Ilawaii l'ae Aiua" me ka moa nana e hookele nei, ino ka niakaukau nui; akalii wale no au a lawo nupepa." Ninau aku au iaia, ''aole ka ou lawe i ka nupepa mamua ?" lloole mai kela, "Aole ! Akahi j wale no au a iawe, no ka mea, ho impepa na ke kanaka llawaii. Ua maa loa oia (J. U. Iv.) i keia hana, uo ka mea, na hoolaha oia he 12 ona makahiki ma keia hana." S. \\ r . UOU> KA I.UIiU AKA 0 KK I)al.\ LuaKISI 0 K,\uMAKAni.i.—U;v lulu hou iho nei ka Kknh sia o K:uiniakajiili ma ka la Sabati iho nei, la 17 o Maraki, 187$, a ua loaa iho uei na (lala ino ka mahuahua, oiai, ua 01 ae maiuua o ka lulu nuia ana, a penei ka hoonohonoho ana: Hokupekelehema (Iwilei) %101.00 Kapalama*kai iz 50 Holokahana 120 50 Kapuukolo 115. 'iO Kikiliale 100.10 llonolnlii-wnena 33.50: >Yaikalialulu l-2'2.7 5 I Kaakopua & Kehehuna 1(1.35: I'aima 70 40 I Maemae 104,50j Papa lliineni 4.35 1 Kiila Kuokoa 0 Kaumakapili 2.05 j 3li's. Kaaua, Koniiee 35.25 I Mrs. L Levi, Kon»ite Knwaho.... 87.00 Mi's J. V. Kanehalau, Ronnieoko Knla Kahonapule 15.00 Miss lieheeea Kuaea, Komite o na Pake - 115.30 Aliahui Puuwai Lokahi 58.50 Ahah'ii Poola 03.10 Mulihūii 20 00 Lulu Huikau ō4o lluiua pa«, $1,240 00 Oi:v ae la ka mii o na elaia i luiu ia e ka ckalesia a me ka ]>oe eae no kekahi. Eia ka poe i hiki kino ae ma ia la : Mrs. Paualii 15iliopa, Puuku malaOia «lala oka luakini, Emiiu Kapena a me ke kaikamahi* 11 e a ]3ikimana 0 Ililo a me jMi'?. Ilalelea, oia k:i poe i nolio pu ma ia anaina haipulo. Ive kono ia aku 1101 oukou a pnu e elau e wiki i paa k;v luakiiu hou i keia makuhiki, oini ke hnna nei ka Uliane me ka elou, ke haha nel koy> lima 1 ka naau o ke kanakn, k<> nei 110 kaliolo o l;:v lulu aua i keia inanawa wi 0 ka aina, ka uuuiawa hoi e olelo :ie ai ko kuuaka he wa pilikia i ka ]iii o kuhi pni ni, aka he eikoa ka ka Uhune hnna. Owau no ine ! k.i haaliaa Jawes Kkau. I Hopo Kakanololo o ka la.